Ministri i jashtëm serb Ivica Daçiq tha të mërkurën se Serbia i respekton të drejtat e pakicave, por nuk mund të lejojë përdorimin e teksteve në shkolla duke pretenduar se në to pranohet Kosova si shtet i pavarur.

“Ju doni që tekstet nga Kosova apo Shqipëria të përdoren në Serbi dhe ju doni (nxënësit në Serbi) për të mësuar se Kosova është e pavarur… Kjo nuk do të jetë e mundur,” tha Daçiq në parlament gjatë një diskutimi në lidhje me të drejtat e pakicës shqiptare në Serbi.

Sipas një marrëveshjeje të arritur më 10 shtator, Prishtina është dashur të furnizojë me tekste shkollore komunitetin shqiptar në Serbi, ndërsa Beogradi është dashur të bëjë të njëjtën gjë për serbët në Kosovë – kjo është hera e parë që të dyja palët kishin ardhur me një marrëveshje të tillë që nga përfundimi i luftës së viteve 1998-1999.

Megjithatë kamionët që po transportonin rreth 100,000 tekste të shkollave fillore nga Kosova në Serbi në Luginën e Preshevës, e cila ka një popullsi të madhe të etnisë shqiptare janë mbajtur më pas nga autoritetet serbe në një terminal doganor.

Që nga fillimi i vitit shkollor, nxënësit shqiptarë në Luginën e Preshevës kanë qenë pa tekste shkollore dhe është dashur të mësojnë duke marrë shënime nga diktimi i mësuesit të tyre,” tha Jonuz Musliu, kryetar i Këshillit Kombëtar të Shqiptarëve.

“Ky ndalim është për arsye politike. Por ju nuk mund të ndaloni që dikush të mësojë për njerëzit e vet. Nuk është më koha e ish-liderit serb Slobodan Milosheviq,” tha Musliu për BIRN-in.

Qeveria serbe beson se tekstet shkollore e mësojnë historinë nga një perspektivë e shqiptarëve të Kosovës, për të cilën ai thotë se është e papranueshme politikisht.

Kryeministri serb Aleksandar Vuçiq tha se tekstet e fundit e përshkruajnë luftëtarin e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, Adem Jashari, si një hero kombëtar dhe për këtë nuk mund të përdoren në shkollat serbe.

Jashari, i cili u vra në mars të vitit 1998 së bashku me 50 të tjerë, kur forcat jugosllave kishin rrethuar shtëpinë e familjes së tij në Prekaz – është konsideruar gjerësisht nga kosovarët që të jetë një hero i luftës së tyre kundër sundimit serb.

“Inspektorët relevantë të shkollave do të vendosin për përdorimin e teksteve shkollore në gjuhën shqipe,” tha Vuçiq.

Nxënësit dhe mësuesit shqiptarë kanë mbajtur disa protesta në jug të Serbisë, duke argumentuar se Ministria e Arsimit të Serbisë po e pengon marrëveshjen.

Musliu tha se Këshilli Kombëtar i Shqiptarëve është përpjekur për të zgjidhur problemin disa herë duke njoftuar Ministrinë e Arsimit.

“Ministri i Arsimit serb, Srdjan Verbiq, është informuar tashmë për donacionet (e librave nga Ministria e Arsimit të Kosovës) më 15 janar 2015. Ne gjithashtu kërkuam që të kemi një takim me të, por nuk kemi marrë përgjigje ende,” tha Musliu.

Ai gjithashtu tha se tekstet e reja janë të nevojshme për shkak se ato të vjetrat nuk kishin informacione të mjaftueshme në lidhje me Shqipërinë dhe Kosovën.

BIRN-i ka kontaktuar Ministrinë e Arsimit të Serbisë për një prononcim, por nuk ka marrë përgjigje.

Sipas regjistrimit të Serbisë të vitit 2002, 61,467 shqiptarë jetojnë në Serbi. Shumica e shqiptarëve kanë bojkotuar regjistrimin e vitit 2011, kështu që numri aktual është i panjohur.

Viteve të fundit, një numër i konsiderueshëm mendohet se kanë emigruar në Kosovë ose në Evropën Perëndimore. Por ata përbëjnë shumicën dërrmuese të popullsisë së Preshevës dhe janë komuniteti më i madh në Bujanoc në jug të Serbisë.

Votimi për një rezolutë për Srebrenicën është shtyrë nuk do të zhvillohet më 2 maj, tha ambasadori i Bosnje e Hercegovinës në Kombet e Bashkuara, Zllatko Lagumxhija për televizonin N1.

“Në këtë moment, ne e dimë që seanca nuk do të mbahet më 2 maj, pasi sot po e dërgojmë tekstin e rezolutës për rishikim për të parë nëse shtetet e OKB-së kanë propozime të tjera për tekstin. Asambleja e Përgjithshme me gjasë do të mblidhet pas 6 majit, varësisht nga orari i seancave, por këtë do ta dimë të martën”, tha ai.

Siç tha ambasadori, misioni i Bosnje e Hercegovinës në OKB do të marrë pjesë në këtë diskutim në mënyrë që t’iu shpjegohet më mirë teksti i rezolutës të gjitha shteteve që kanë paqartësi.

Në selinë e OKB-së në Nju Jork po mbahen konsultime joformale për draft-rezolutën e cila parasheh shpalljen e 11 korrikut si Ditën Ndërkombëtare të Kujtimit të Gjenocidit në Srebrenicë.

Siç është njoftuar në ueb-faqen e OKB-së, konsultimet mbi draftin e rezolutës janë thirrur nga misionet e përhershme të Gjermanisë dhe Ruandës, së bashku me misionet e Shqipërisë, Bosnje e Hercegovinës, Kilit, Finlandës, Francës, Irlandës, Italisë, Jordanisë, Holandës, Lihtenshtajnit, Malajzisë, Zelandës së Re, Sllovenisë, Turqisë dhe Shteteve të Bashkuara.

Në draft-rezolutë, në të cilën më herët ka pasur qasje Radio Evropa e Lirë, veç tjerash kërkohet që të dënohet çdo mohim të gjenocidit në Srebrenicë dhe veprimet që madhërojnë të dënuarit për krime lufte, përfshirë ata që janë përgjigjës për gjenocidin në Srebrenicë.

Më 2007, Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë e karakterizoi krimin në Srebrenicë si gjenocid, në të cilin u vranë më shumë se 8.000 burra dhe djem boshnjakë më 1995 nga Ushtria e Republikës Sërpska.

Deri më tani, më shumë se 50 persona janë dënuar me mbi 700 vjet burgim për gjencodin dhe krime të tjera të kryera në Srebrenicë./Radio Evropa e Lirë