Një ceremoni përkujtimore nderoi 43 personat e vrarë në gusht 1995 kur forcat serbe të Bosnjës bombarduan tregun Markale në Sarajevë.

Vajtuesit vunë lule, thanë lutje dhe mbajtën një minutë heshtje të martën në vendin ku ndodhi masakra e Markales në Sarajevë më 28 gusht 1995, kur u vranë 43 vetë, përfshirë tre fëmijë dhe 84 të tjerë u plagosën.

Hamid Mehagiq, i cili ishte 15 vjeç në atë kohë, tha se po shiste qirinj në treg ditën e masakrës.

Ai dhe dy shokë të tij po bëheshin gati të largoheshin nga tregu, por dy hapat pas të tij, i shpëtuan jetën. Shokët e tij mbetën të vrarë.

“Pashë skenën. Të vdekur të shtrirë… Duket sikur ishte dje,” tha Mehagiq.

Saida Karoviq, kryetare e Unionit të Viktimave Civile të Luftës në Kantonin e Sarajevës, tha se duhej të kujtohej bashkërisht një nga krimet më të mëdha të kryera në Sarajevë.

“Ata shkatërruan çdo gjë me vlerë, pra jetët e njerëzve. Duhet ta përkujtojmë, të ndërgjegjësojmë për të çdo ditë, por jo të hakmerremi”, tha Karoviq.

Mes të vrarëve në shpërthim ishte edhe Sevda Brkan. Vëllai i saj, Salih Krusçica tha se Brkan shkoi në treg atë ditë për të blerë ushqime.

Pas shpërthimit, familja e saj nuk e dinte se ku ishte, por pas një kërkimi intensiv ata e gjetën trupin e saj në morg.

“Po bëhet gjithnjë e më e vështirë çdo vit,” tha Krusçica.

Tregu u godit edhe më 5 shkurt 1994 nga një predhë që vrau 68 njerëz dhe plagosi 144 të tjerë.

Unioni i Viktimave Civile të Kantonit të Luftës së Sarajevës vlerëson se mesatarisht 329 predha ranë mbi kryeqytetin boshnjak çdo ditë gjatë rrethimit që zgjati 1.425 ditë.

Një total prej 11,541 civilësh u vranë, duke përfshirë 1,601 fëmijë. Të paktën 50 mijë njerëz u plagosën.

Stanislav Galiq, ish-komandant i Trupës Sarajevë-Romanija të Ushtrisë Serbe të Bosnjës, u dënua me burgim të përjetshëm për krimet e kryera në Sarajevë, përfshirë edhe shpërthimin në tregun Markale.

Vendimi përfundimtar në gjyqin e Galiç, i dhënë në nëntor 2006, u shpreh se “incidenti [Markale] përfaqëson shembullin e bombardimit ku civilët u goditën qëllimisht”.

Udhëheqësit politikë dhe ushtarakë serbë të Bosnjës në kohën e luftës, Radovan Karaxhiq dhe Ratko Mlladiq janë dënuar gjithashtu si përgjegjësi për bombardimin e civilëve në Sarajevë në vendimet e shkallës së parë të dhëna nga gjykata e OKB-së në Hagë.

Karaxhiq dhe Mlladiq kanë apeluar.

Përfaqësuesi i Lartë i Bashkimit Evropian për politikë të jashtme dhe siguri, Josep Borrell, tha të premten se mezi pret të punojë me Qeverinë e re të Serbisë, por shtoi se veprimi në përputhje me vlerat dhe politikat e bllokut janë thelbësore për rrugën drejt anëtarësimit në bllok.

“Urime kryeministrit të ri të Serbisë, Millosh Vuçeviq. Mezi pres të punoj me ju, ministrin e Jashtëm Marko Gjuriq dhe Qeverinë serbe, për ta çuar Serbinë përpara në rrugën e saj drejt BE-së”, shkroi Borrell në rrjetin social X të premten.

Më 2 maj, deputetët e Kuvendit të Serbisë zgjodhën Qeverinë e re, të kryesuar nga Millosh Vuçeviq, i cili paralajmëroi ditë më parë se Serbia nuk do t’i ndryshojë qëndrimet e mëparshme në lidhje me Rusinë dhe Kosovën.

Borrell theksoi se “rreshtimi përkrah dhe veprimi në përputhje me vlerat e BE-së dhe politikat e jashtme dhe të sigurisë, janë shenja thelbësore të orientimit strategjik”.

Së fundi, BE-ja edhe zyrtarisht e ka kushtëzuar integrimin e Serbisë me normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën.

Vuçeviq tha një ditë para se të votohej Qeveria e tij se pritshmëritë e BE-së lidhen me atë që Serbia ta “poshtërojë” veten duke njohur pavarësinë e Kosovës dhe t’i bashkohet sanksioneve kundër Rusisë për shkak të pushtimit të Ukrainës.

Por, ai theksoi që Serbia nuk do t’i bashkohet sanksioneve kundër Rusisë.

“Nuk ka dyshim se presionet do të vazhdojnë, ndoshta do të intensifikohen, por jemi të vendosur që të qëndrojmë në të njëjtat pozicione”, tha Vuçeviq.

“Serbia nuk mund dhe nuk do të heqë dorë nga miqësia me Rusinë, popullin e së cilës ne e konsiderojmë vëllazëror, ashtu siç është rasti me ukrainasit. Ne e kemi dënuar qartë sulmin e Rusisë ndaj Ukrainës, por kemi deklaruar se nuk do t’i bashkohemi politikës së sanksioneve”, tha ai.

Vuçeviq, do të ketë një kabinet që do të përbëhet nga 25 ministri dhe pesë ministra pa portofol.

Pjesë e tij si zëvendëskryeministër do të jetë edhe ish-kreu i shërbimit inteligjent të Serbisë, Aleksandar Vulin, i cili është nën sanksionet e Shteteve të Bashkuara të Amerikës prej korrikut 2023 – mes tjerash, për shkak të lidhjeve me Rusinë.

Nga “lista e zezë” e SHBA-së, për shkak të lidhjeve me Rusinë, do të jetë edhe Nenad Popoviq, si ministër pa portofol.

Ditë më parë, Departamenti amerikan i Shtetit tha se është i zhgënjyer me propozimet për Qeverinë e re të Serbisë./REL