Nuk është shtyer vendimi i BQK-së

Odlaže se odluka o ukidanju dinara na Kosovu & ODLOŽENO UKIDANJE DINARA NA KOSOVU! Kurtijev zamenik potvrdio: “Kaznene mere neće početi sutra

Më 31 janar 2024, portalet “Nova.rs” (arkiva) dhe “Srbija Danas” (arkiva) kanë publikuar artikuj në të cilat pretendohet se “është shtyrë vendimi për heqjen e dinarit në Kosovë”.

Lajmi i publikuar në Nova.rs mban titullin “Shtyhet vendimi për ndalimin e dinarit në Kosovë” (“Odlaže se odluka o ukidanju dinara na Kosovu”) dhe në Srbija Danas mban titullin “SHTYHET NDALIMI I DINARIT NË KOSOVË! Zëvendësi i Kurtit ka konfirmuar: “Masat dënuese nuk do të fillojnë nesër” (“ODLOŽENO UKIDANJE DINARA NA KOSOVU! Kurtijev zamenik potvrdio: “Kaznene mere neće početi sutra”).

Artikujt janë shpërndarë edhe në disa faqe Facebook-u si Opozicionar (arkiva), Srbija Danas (arkiva), Srbija Danas Vesti (arkiva) dhe Udarno iz Srbije (arkiva) .

Krypometër ka kontrolluar në faqen zyrtare të Bankës Qendrore të Kosovës, mirëpo aty nuk ka asnjë njoftim për pezullim të Rregullores së miratuar nga ky institucion. Në faqen e BQK-së vazhdon të jetë i publikuar njoftimi se “Bordi i BQK-së miratoi Rregulloren për Operacionet me Para të Gatshme”.

Në faqen e BQK-së është e publikuar edhe “Rregullorja për Operacione me Para të Gatshme”, në të cilën përcaktohet se valuta Euro është e vetmja e cila përdoret në Kosovë, si dhe përcaktohen rregullat e importit të parave të gatshme nga institucionet e licencuara nga BQK-ja.

Në nenin 51 të kësaj rregulloreje thuhet se “kjo rregullore hyn në fuqi me datën 01 shkurt 2024”.

Guvernatori i Bankës Qendrore të Kosovës, Ahmet Ismaili në një intervistë për emisionin “Kallxo Përnime” ka thënë se Rregullorja për Operacione me Para të Gatshme është në fuqi dhe nuk është pezulluar. 

“Nuk ka kërkesë për pezullim, të paktën drejtuar BQK-së nuk ka, e as nuk ka diskutim për pezullim”- tha ai.

Guvernatori Ismaili ka treguar Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë kërkuar që shtyhet zbatimi i Rregullores.

“Ka pasur një kërkesë nga SHBA sa ka mundësi BQK me e shty zbatimin e Rregullores. Kemi thënë se do ta shqyrtojmë këtë. Për shkak të argumenteve ligjore nëse BQK e kish shty i kish ra me provu me legalizu një diçka të paligjshme, me thënë le të hyjnë disa kamionë me para”– tha guvernatori. “Ne me shumë edukatë dhe shumë gjentilesë e kemi shqyrtu kërkesën dhe e kemi njoftu ambasadorin që si Bankë Qendrore, nuk mundemi me bë asgjë më shumë se sa me i vendosë rregullat që janë në fuqi”- ka vazhduar ai.

Ismaili ka thënë se nga data 1 shkurt 2024, doganierët e kanë obligim që mos të lejojnë importin e parave në valutën Dinar nga institucionet që nuk janë të licencuara dhe të autorizuara nga BQK-ja.

Më datën 3 shkurt 2024, Policia e Kosovës ka njoftuar se ka ndaluar një automjet që po transportonte valuta monetare në dinarë.

Zëdhënësi i Prokurorisë së Pejës, Shkodran Nikçi, ka thënë se dy persona u intervistuan për këtë çështje.

“Prokurori i Shtetit dje është informuar se me një automjet ka qenë duke u transportuar një shumë e konsiderueshme e monedhave dinarë dhe njëkohësisht për këtë çështje janë duke u intervistuar dy persona dhe të njëjtit pasi që janë intervistuar janë liruar në procedurë të rregullt. Për momentin janë të sekuestruara ato mjete dhe njëkohësisht automjeti derisa të bëhet verifikimi i tyre se a i kanë kaluar të gjitha procedurat ligjore në Republikën e Kosovës”– ka thënë Nikçi.

Krypometër ka gjetur përmes kërkimeve në internet Zv.kryeministri i Kosovës se Besnik Bislimi, zv. Kryeministri i Kosovës, në një konferencë për media ka folur për pozicionin e Qeverisë së Kosovës në raport me Rregulloren e miratuar nga BQK-ja.

Në këtë konferencë, Besnik Bislimi kur ka folur për zbatimin e plotë të kësaj Rregullore ka përmendur një “periudhë eventuale tranzitore”, mirëpo nuk ka treguar se sa do të jetë ajo. 

“Ajo që ne po themi është që një pjesë e saj (Rregullores) që mund të ketë ndikim tek qytetarët të cilët kanë pranuar pagesa, ajo pjesë nuk do të përcjellet me penalizime siç do të duhej të vepronte Qeveria e Kosovës, por kjo do të zëvendësohet me informime dhe edukime”- ka thënë zëvendëskryeministri Bislimi. 

Tutje, Bislimi ka thënë se meqë Euro është në zbatim tash e 22 vjet në Kosovë, nuk ka periudhë të gjatë të informimit dhe edukimit për bizneset. 

“Nuk ka nevojë për një periudhë të gjatë tranzitore, por edhe nuk mund të them se do të duhen dy javë apo katër javë, këtë pastaj do e kuptojmë institucionet zbatuese informimin dhe edukimin e qytetarëve dhe fiskalimin e bizneseve në veri”- ka thënë Bislimi në konferencën e mbajtur më 31 janar 2024 (Shiko KËTU nga min 35:20).

Ai ka sqaruar se BQK-ja është institucion që miraton rregulla, mirëpo nuk e ka mekanizim zbatues të saj.

“Nga nesër Rregullorja e BQK-së hynë në fuqi. BQK-ja i dizajnon rregullat, mirëpo nuk e ka mekanizmin zbatues të saj. Për zbatimin e rregullave që vendos BQK-ja kujdesn institucionet e nivelit qendror dhe lokal, varësisht nga fusha që është rregulluar”- ka thënë ai.

Krypometër ka kontaktuar edhe me Zyrën e Kryeministrit për të sqaruar nëse kanë ndërmarrë ndonjë veprim për pezullim të vendimit.

Klisman Kadiu, këshilltar politik i zëvendëskryeministrit Besnik Bislimi, tha “Raportimet (e mësipërme) për shtyrje apo pezullim të vendimit të BQK-së për Operacionet me Para të Gatshme, që përfshin dhe përdorimin e euro-s si valutë e vetme në Kosovë, janë të pavërteta dhe dezinformim”.

Sipas Rregullores së re të Bankës Qendrore të Kosovës për operacionet me paratë e gatshme, e cila hyri në fuqi nga data 1 shkurt 2024, valuta e vetme e lejuar për kryerjen e pagesave në Kosovë është Euro.

Guvernatori i BQK-së në emisionin #KallxoPërnime ka shpjeguar se Rregullorja e re nuk e ndalon transferimin e parave nga asnjë, shtet por se ato duhet të jenë në Euro.

Të gjitha institucionet financiare që do të importojnë para në Kosovë nga 1 shkurti 2024 do të duhet të kenë një leje speciale dhe autorizim nga BQK.

Guvernatori Ismaili ka thënë se nga Serbia në Kosovë, brenda një viti, kanë hyrë dinar në CASH në vlerë mbi 200 milionë euro.

Ai tha se qytetarët serbë në Kosovë mund të pranojnë para në valutën euro nga Serbia në llogaritë e tyre bankare.

“Kjo Rregullore e ka rregullu ‘cash’-in dhe kush ka të drejtë të importojë para. Rregullorja nuk e ndalon transferin e mjeteve monetare. Nëse institucionet e Serbisë dëshirojnë me transferu Euro në Kosovë, janë të lejuara të bëjnë këtë në një llogari bankare, pra nuk ka asnjë kufizim. Çdo qytetar i Kosovës, duke përfshirë serbët, mundet me pranu para në Euro nga Serbia dhe e gjithë bota. Ata kanë llogari bankare sepse pranojnë pensione dhe ndihma nga Kosova. Në të njëjtën llogari mund të marrin edhe ndihmat nga Serbia”- tha guvernatori i BQK-së.

Guvernatori shpjegoi se qytetarët mund të mbajnë ‘cash’ në dinar si kursime apo edhe për nevoja të tjera të tyre, por ato nuk mund të përdoren si mjet pagese.

Ky vendim për Rregulloren e BQK-së u kritikua nga diplomatë e organizata ndërkombëtare.

Departamenti Amerikan i Shtetit (DASh) dhe Komisioni Europian kanë kritikuar Kosovën për veprim të njëanshëm dhe të pakonsultuar.

DASh-i thotë se ky vendim ia kufizon mundësitë ShBA-së për të avokuar për Kosovën në arenën ndërkombëtare.

“Shtetet e Bashkuara janë thellësisht të zhgënjyera dhe i kundërshtojnë planet e tanishme të Kosovës për të vazhduar me zbatimin e vendimit për kufizimin e importit të valutave të huaja, përfshirë të dinarit serb”- thekson DASh.

Kurse Komisioni Europian në një reagim thot se duhet të sigurohet një periudhë e mjaftueshme kohore për zgjidhjen e kësaj çështjeje përmes dialogut për normalizimin e raporteve mes Kosovës dhe Serbisë, që ndërmjetësohet nga Bashkimi Europian.

“Komisioni shpreh keqardhjen për faktin se ky vendim është miratuar pa konsultime paraprake, duke marrë parasysh pasojat që ky vendim mund të ketë në jetën e përditshme të serbëve në Kosovë dhe komuniteteve të tjera në Kosovë. Komisioni është veçmas i shqetësuar për ndikimin te shkollat dhe spitalet, duke marrë parasysh se nuk ka alternativa të tjera”- ka deklaruar zëdhënësi Eric Mamer.

**********************************

Nije odložena odluka Centralne Banke Kosova 

Portali „Nova.rs“ (arhiva) i „Srbija Danas“ (arhiva) objavili su 31. januara 2024. godine tekstove u kojima se tvrdi da je „odložena odluka o ukidanju dinara na Kosovu“.

Vest objavljena u Nova.rs nosi naslov „Odlaže se odluka o zabrani dinara na Kosovu” dok u Srbija Danas nosi naslov “ODLOŽENO UKIDANJE DINARA NA KOSOVU! Kurtijev zamenik potvrdio: “Kaznene mere neće početi sutra”.

Članci su takođe podeljeni na nekoliko drugih Facebook stranica: Opozicionar (arhiva), Srbija Danas (arhiva), Srbija Danas Vesti (arhiva) i Udarno iz Srbije (arhiva) .

Krypometër je proverio zvanični sajt Centralne Banke Kosova (CBK), i zaključio da nema obaveštenja o odlaganju Uredbe koju je odobrila ova institucija. Na sajtu BQK (CBK-a) još uvek stoji saopštenje da je „Odbor BQK odobrio Uredbu o gotovinskom poslovanju“.

Na sajtu CBK-a je objavljena i „Uredba o gotovinskom poslovanju“ u kojoj se utvrđuje da je Evro jedina valuta koja se koristi na Kosovu, kao i pravila za uvoz gotovine iz licenciranih institucija iz BQK.

U članu 51. ovog pravilnika stoji da „ova uredba stupa na snagu 1. februara 2024. godine“.

Guverner Centralne Banke Kosova, Ahmet Ismaili, je u intervjuu za emisiju “Kallxo Përnime” rekao da je Uredba o gotovinskom poslovanju na snazi i da nije odgođena.

„Nema zahteva za odgodu, bar za BQK nema, niti se razgovara o odgodi“, rekao je on.

Guverner Ismaili je rekao i da su Sjedinjene Američke Države tražile da se primena Uredbe odloži.

„Bio je zahtev iz SAD da Centralna Banka odloži primenu Uredbe koliko god je to moguće. Rekli smo da ćemo ovo ispitati. Zbog pravnih argumenata, ako bi BQK, pokušala da odgodi ovu odluku, bilo bi kao da pokušavamo da legalizujemo nešto nezakonito, kao da kažemo “neka uđu kamioni sa novcem”“– rekao je guverner. „Vrlo ljubazno i pažljivo smo ispitali zahtev i obavestili ambasadora da kao Centralna Banka ne možemo da uradimo ništa više nego da uspostavimo pravilnik koji je na snazi“– nastavio je on.

Ismaili je rekao da od 1. februara 2024. godine carinici imaju obavezu da ne dozvole uvoz novca u dinarima iz institucija koje nemaju licencu i ovlašćenje BQK.

Kosovska Policija je 3. februara 2024. godine saopštila da je zaustavila vozilo koje je prevozilo valute u dinarima.

Portparol tužilaštva u Peći, Shkodran Nikči, rekao je da su u ovom slučaju intervjuisane dve osobe.

„Državni tužilac je juče obavešten da se jednim vozilom prevozila značajna količina novca u dinarima, i trenutno se radi na ispitivanju dveju osoba u vezi ovog slučaja, koji su nakon saslušanja, pušteni na slobodu u redovnom postupku. U ovom trenutku, ta sredstva i to vozilo se oduzimaju dok se ne izvrši njihova provera da bi se videlo da li su prošli sve zakonske procedure u Republici Kosovo“- rekao je Nikči.

Krypometër je na internetu našao izjavu zamenika premijera Kosova, Besnika Bislimija, zamenika Premijer Kosova, koji je na konferenciji za medije govorio o stavu Vlade Kosova u vezi sa Uredbom koju je usvojila BQK.

Na ovoj konferenciji, kada je Besnik Bislimi govorio o punoj primeni ove Uredbe, pomenuo je „eventualni prelazni period“, ali nije naveo koliko će on trajati.

„Ono što mi kažemo je da deo toga (Uredbe) koji može da utiče na građane koji su primali isplate, taj deo neće biti praćen kaznama koje bi Vlada Kosova trebala izreći, već će biti popraćene informisanjem i obrazovanjem“– rekao je zamenik premijera Bislimi.

Dalje, Bislimi je rekao da pošto je evro na snazi već 22 godine na Kosovu, ne postoji razlog za dug period informisanja i edukacije za preduzeća.

„Nema potrebe za dugim prelaznim periodom, ali ne mogu da kažem da li će to trajati dve ili četiri nedelje, onda će institucije za sprovođenje razumeti informisanost i edukaciju građana i oporezivanje privrede na severu“- rekao je Bislimi na konferenciji održanoj 31. januara 2024. (vidi OVDE od min 35:20).

On je objasnio da je BQK institucija koja odobrava pravila ali koja nema mehanizam za sprovođenje.

„Od sutra stupa na snagu Pravilnik BQK. BQK dizajnira pravila, ali nema mehanizam za sprovođenje. Institucije na centralnom i lokalnom nivou brinu o primeni pravila koja je utvrdila BQK, u zavisnosti od oblasti koja je regulisana“- rekao je on.

Krypometër je takođe kontaktirao kancelariju premijera da razjasni da li su preduzeli bilo kakvu radnju da suspenduju odluku.

Klisman Kadiu, politički savetnik zamenika premijera Besnika Bislimija, rekao je da su „Izveštaji (gorenavedeni) o odlaganju ili suspendovanju odluke BQK o gotovinskim transakcijama, što uključuje korišćenje evra kao jedine valute na Kosovu, neistine i dezinformacije“.

Prema novoj Uredbi Centralne banke Kosova za gotovinsko poslovanje, koja je stupila na snagu 1. februara 2024. godine, jedina valuta dozvoljena za plaćanje na Kosovu je Evro.

Guverner BQK je u emisiji #KallxoPernime objasnio da nova Uredba ne zabranjuje transfer novca iz bilo koje zemlje, već da to mora biti u evrima.

Sve finansijske institucije koje od 1. februara 2024. budu uvozile novac na Kosovo moraće da imaju posebnu dozvolu i ovlašćenje BQK.

Guverner Ismaili je rekao da je iz Srbije na Kosovo za godinu dana u GOTOVINI ušlo dinara u vrednosti od preko 200 miliona evra.

On je rekao da građani Srbije na Kosovu mogu da dobiju novac u evrima iz Srbije na svoje bankovne račune.

„Ovom Uredbom se reguliše ’gotovina’ i ko ima pravo da uvozi novac. Uredba ne zabranjuje prenos sredstava. Ako srpske institucije žele da prebace evre na Kosovo, to im je dozvoljeno na bankovni račun, tako da nema ograničenja. Svaki građanin Kosova, pa i Srbi, može dobiti novac u evrima iz Srbije i iz celog sveta. Oni imaju bankovne račune jer primaju penzije i pomoć sa Kosova. Na isti račun mogu da dobiju i pomoć iz Srbije”– rekao je guverner BQK.

Guverner je objasnio da građani mogu da drže “keš” u dinarima kao ušteđevinu ili čak za druge potrebe, ali ne mogu da ga koriste kao sredstvo plaćanja.

Ovu odluku o Uredbi BQK-a kritikovale su diplomate i međunarodne organizacije.

Američki Stejt Department i Evropska komisija kritikovali su Kosovo zbog jednostrane i nekonsultirane akcije.

Američki Stejt Department je rekao da ova odluka ograničava mogućnosti SAD da se zalažu za Kosovo u međunarodnoj areni.

„SAD su duboko razočarane i protive se sadašnjim planovima Kosova da nastavi sa primenom odluke o ograničenju uvoza stranih valuta, uključujući i srpski dinar“– naglašava Američki Stejt Department.

Dok Evropska komisija u svom reagovanju kaže da se mora obezbediti dovoljan vremenski period za rešavanje ovog pitanja kroz dijalog za normalizaciju odnosa između Kosova i Srbije, uz posredovanje Evropske unije.

„Komisija izražava žaljenje zbog činjenice da je ova odluka doneta bez prethodnih konsultacija, uzimajući u obzir posledice koje ova odluka može imati na svakodnevni život Srba i drugih zajednica na Kosovu. Komisija je posebno zabrinuta zbog uticaja na škole i bolnice, s obzirom na to da nema drugih alternativa“- rekao je portparol Erik Mamer.