Teknologji - Çfarë ndodh me të dhënat tona kur vdesim?

Një selfie pas vdekjes, mesazhi i fundit në WhatsApp… Vdekja e lë identitetin tonë dixhital në tokën e askujt. Çfarë ndodh me identitetin tonë?

Vdekja është një e vërtetë e papërshtatshme që askush nuk dëshiron ta trajtojë dhe që vjen gjithmonë në një moment të keq. Vullnetet mund të sigurojnë që punët tona fizike dhe tokësore të dalin sheshazi, por çfarë ndodh me mesazhet tona në WhatsApp, profilet në Instagram dhe rrjetet e tjera sociale, si dhe të dhënat tona dhe korrespondencën me email? Aktiviteti në internet i të ndjerit përhumbet, i paarritshëm në të ardhmen e parashikueshme për familjen dhe të dashurit e tyre.

Kohët kanë ndryshuar dhe shoqëria e sotme jeton në dy plane: Fizike dhe dixhitale. Ndërkohë që është bërë e zakonshme ta lëmë një dokument të shkruar si vullnetin e fundit në rast vdekje, rëndësia e menaxhimit të trashëgimisë sonë dixhitale rrallë merret parasysh. Rrjetet sociale, aplikacionet e mesazheve, emailet… çdo gjë mbetet aktive dhe në cloud, dhe kjo përfshin përmbajtjen komprometuese. 

Kompanitë që ofrojnë shërbime online – si Google, Apple dhe Facebook, ndër të tjera – kanë politika shumë strikte të privatësisë që rregullojnë qasjen në llogaritë e përdoruesve të vdekur. Një nga rastet më famëkeqe lidhur me këtë çështje ndodhi në Gjermani, kur një adoleshente u vra nga një tren në vitin 2012 dhe prindërit e saj kërkuan kode qasjeje për llogarinë e saj në Facebook për t’i përcaktuar shkaqet e mundshme. Vite më vonë, i ra një gjyqtari që të vendoste në favor të tyre, duke e detyruar kompaninë e Mark Zuckerberg t’ia dorëzonte fjalëkalimin. 

Disa kompani i lejojnë anëtarët e ngushtë të familjes të kërkojnë mbylljen e llogarisë, por qasja e plotë në informacionin e saj rrallë jepet pa pëlqimin e qartë të mbajtësit të llogarisë origjinale. Kjo do të thotë, pronari i llogarisë ose duhet ta emërojë një trashëgimtar të llogarisë derisa është ende gjallë, ose të specifikojë se ata dëshirojnë që llogaria të jetojë si një faqe haraç, dhe në atë rast, të emërojë një nga kontaktet e tyre si menaxherin e saj përfundimtar. Këta kujdestarë quhen kontakte të trashëguara dhe ata janë përgjegjës për mbajtjen e llogarive të gjalla duke iu përgjigjur ose moderuar mesazheve dhe duke ngarkuar herë pas here foto përkujtimore. Por nëse nuk është bërë përgatitja adekuate, një labirint rregullash mund t’i lërë familjet në një pozitë të vështirë dhe shpesh sfilitëse emocionale.

Google, depoja e madhe e informacionit personal në internet, ka zhvilluar gjithashtu politika rreth trashëgimisë pas vdekjes. Ata që duan të lënë gjithçka të organizuar mirë mund ta caktojnë një administrator të llogarisë joaktive, një person përgjegjës për të përcaktuar se çfarë do të ndodhë me informacionin e dikujt në rastin e vdekjes së tyre. Nëse ky pozicion nuk është plotësuar, kompania kaliforniane lejon të afërmit ta fshijnë ose menaxhojnë llogarinë duke e plotësuar një formular, por procesi është më kompleks, duke pasur parasysh shqetësimet e privatësisë.

Jeta jonë dixhitale është një zgjatim i ekzistencës sonë fizike, plot kujtime, të dhëna personale dhe lidhje sociale. Do të ketë gjëra që duam t’i lëmë pasardhësve, por të tjera që do të preferonim të mbeten të paarritshme, që të vdesin me ne. Një ditar dixhital, biseda me miqtë ose të njohurit nëpërmjet WhatsApp… Vlera e këtij lloji të përmbajtjes është personale dhe mund ta dëmtojë imazhin publik pas vdekjes së të ndjerit.

Si mund të sigurohemi që askush nuk do të ketë qasje?

Ka vetëm dy mënyra për t’u siguruar që ky informacion të mbetet i paarritshëm: Ta fshini atë ose të keni enkriptim nga skaji në skaj, në mënyrë që askush, madje as ofruesi i shërbimit, të mos jetë në gjendje t’i qaset përmbajtjes. Shërbime të tilla si Nordlocker ose Dropbox’s Vault garantojnë që vetëm ata me fjalëkalime do të jenë në gjendje të qasen në të dhënat e ruajtura. Këto faqe janë të mbyllura aq fort sa që ekzistojnë disa masa sigurie përmes të cilave duhet të kalojnë pronarët në rast të harrimit të fjalëkalimeve të tyre./El Pais

Përgatiti: Nuhi Shala