Studimi: Një test gjaku mund ta zbulojë moshën tuaj biologjike dhe ta parashikojë rrezikun e sëmundjes
Në një studim i ri i udhëhequr nga Universiteti i Pittsburgh, studiuesit kanë identifikuar shënues (markerë) të bazuar në gjak të aftë për ta zbuluar moshën biologjike të një individi, duke e revolucionarizuar potencialisht trajtimin e çështjeve shëndetësore të lidhura me moshën.
Dallimi midis moshës kronologjike – numri i viteve që ka jetuar një person – dhe moshës biologjike, e cila pasqyron shëndetin e qelizave dhe organeve, ka një rëndësi të madhe në kuptimin e rrezikut të sëmundjes dhe përshtatjen e trajtimeve të personalizuara. “Imagjinoni dy njerëz të moshës 65 vjeç”- shpjegon Aditi Gurkar, mjek geriatër në Universitetin e Pittsburgh. “Njëri shkon me biçikletë për në punë dhe shkon për ski gjatë fundjavave, dhe tjetri nuk mund t’i ngjisë shkallët”.
Për t’u thelluar në këtë fenomen, studiuesit rekrutuan 196 të rritur të moshuar, duke i ndarë në dy grupe: mosha të shëndetshme, të moshës 75 vjeç e lart dhe mosha e shpejtë, të moshës 65-75 vjeç. Ndërsa moshat e shëndetshme demonstruan aftësi të forta fizike, moshat e shpejta luftuan me aktivitete bazë, të tilla si ngjitja e shkallëve ose ecja pa pushim, duke ofruar një mundësi unike për analiza të nivelit molekular.
Duke u fokusuar në metabolitët – molekula të vogla që tregojnë proceset biologjike – studiuesit identifikuan 25 metabolitë që ndryshonin ndjeshëm midis dy grupeve, duke formuar themelin e Indeksit Metabolik të Plakjes së Shëndetshme (HAM). Për më tepër, tre metabolitë kyç u shfaqën si nxitës kritikë të plakjes biologjike.
“Ne zgjodhëm të ekzaminojmë metabolitët për shkak të natyrës së tyre dinamike”- shpjegon Gurkar. “Ato shërbejnë si reflektime në kohë reale të gjendjes sonë aktuale shëndetësore, të ndikuar nga stili i jetesës, dieta dhe mjedisi”.
Në testet e vërtetimit, Indeksi HAM shfaqi një saktësi mbresëlënëse prej 68 për qind në përcaktimin e moshës biologjike. Me përsosje të mëtejshme, studiuesit parashikojnë zhvillimin e një testi gjaku për vlerësimin e shpejtë dhe të drejtpërdrejtë të moshës biologjike.
Ky test mund të jetë veçanërisht transformues nëse administrohet në moshat më të hershme kur proceset molekulare janë më të përshtatshme për modifikim. Gurkar e vë theksin tek potenciali që individët në të 30-at të marrin njohuri për moshën e tyre biologjike, duke i fuqizuar ata të rregullojnë në mënyrë proaktive faktorët e stilit të jetesës si gjumi, dieta dhe stërvitja për të ndryshuar potencialisht trajektoret e plakjes.
Implikimet e këtij studimi janë të thella, duke ofruar shpresë për një të ardhme ku ndërhyrjet e personalizuara bazuar në moshën biologjike mund t’i zbusin rreziqet shëndetësore të lidhura me moshën dhe ta përmirësojnë mirëqenien e përgjithshme. Ndërkohë që kërkimi përparon, perspektiva e përdorimit të shënuesve me bazë gjaku për vlerësime të sakta shëndetësore bëhet gjithnjë e më e prekshme./Science Alert
Ky studim është publikuar fillimisht në Aging Cell.
Përgatiti: Nuhi Shala
