NY Times për Serbinë: Presidenti, Huliganët e Futbollit dhe bota e krimit

Një gjyq i frikshëm në Serbi ka ngritur pikëpyetje për lidhjet midis udhëheqjes së lartë të vendit dhe bandave të saj të dhunshme të drogës.

New York Times ka publikuar një shkrim të gjatë lidhur me historinë që ka politika në Serbi me grupet kriminale dhe huliganët si dhe raporti i këtij vendi me fqinjët, por edhe rreziku që përqon.

Në fillim të marsit 2021, presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, mbajti konferencë drejtpërdrejt, i rrethuar nga kryeministrja dhe ministri i brendshëm. Vuçiq tha se kishte një njoftim të rëndësishëm për të bërë në lidhje me arrestimin e një bande kriminale përgjegjëse për vrasje të shumta. 

Ministri i Brendshëm kishte paralajmëruar shikuesit që të largojnë fëmijët nga televizori ku një seri imazhesh u shfaqën në ekran: kokë e prerë, një trup pa kokë, etj. 

Ky ishte prezantim tronditës, edhe në një vend si Serbia, ku shumë të rritur kanë kujtime të dhimbshme nga luftërat jugosllave të viteve 1990 dhe mizoritë e tyre. Por konferenca për shtyp ishte vetëm fillimi i një fushate zbulimesh të tmerrshme. Në javët pas arrestimit në shkurt, detaje të reja filluan të dalin në shtyp. Thuhej se banda i kishte joshur viktimat në një “shtëpi tmerri” në periferi të Beogradit, ku u torturuan, u copëtuan, futeshin në një mulli mishi industrial dhe ndonjëherë i hidhnin në Danub.

Historia i mahniti serbët, jo vetëm për shkak të imazheve të tmerrshme. Kreu i bandës ishte një huligan futbolli dhe trafikant kokaine i quajtur Veljko Belivuk, tashmë  figurë e njohur në Beograd. Ai ishte akuzuar më parë për vrasje dhe një sërë krimesh të tjera të rënda, por kurrë nuk kaloi shumë kohë në burg. Ai u përfol se kishte marrëdhënie komode me policinë dhe shërbimet e inteligjencës serbe. Ai dhe njerëzit e tij ishin fotografuar në shoqërinë e njerëzve të fuqishëm, përfshirë djalin e presidentit, Danilo Vuçiq.

Pas konferencës për shtyp, Belivuk ofroi anën e tij të historisë në një seancë gjyqësore me dyer të mbyllura. Ai tha se banda e tij ishte organizuar “për nevojat dhe me urdhër të Aleksandar Vuçiqit”, sipas transkripteve të gjykatës.

 Ai përshkroi disa nga punët e pasme që banda pretendonte se kishte bërë për qeverinë, si frikësimi i rivalëve politikë dhe ndalimi i tifozëve që të këndonin kundër Vuçiqit në ndeshjet e futbollit –  shërbim i vlefshëm në një vend ku stadiumi mund të bëjë ose të shkarkojë një president. Belivuk paralajmëroi se nëse Vuçiq “vazhdon procedurat e tij kundër meje”, ai do të kishte shumë më tepër për të thënë.

Vuçiq kundërshtoi çdo lidhje me vrasësit. Në një intervistë të çuditshme televizive disa muaj pas arrestimeve, ai pretendoi se njerëzit e Belivuk i kishin bërë viktimat e tyre në “qebap njerëzish” dhe ia kishin dërguar ato shefit të Belivuk, Radoje Zvicër. Duke parë në kamerë dhe duke iu drejtuar Zvicerit, i cili është ende i lirë, Vuçiq e sfidoi. “Unë e ftoj atë të më vrasë”, tha ai. “Nuk kam asnjë problem me këtë, sepse është më mirë të bëhesh mish i grirë se sa të lihen këta bastardë të sundojnë Serbinë”.

Me afrimin e gjyqit, filluan të dalin fakte për lidhjet e gjata mes bandës dhe anëtarëve të ndryshëm të administratës së Vuçiqit, të cilët duket se e kanë monitoruar, ndihmuar dhe mbrojtur atë. 

Vuçiq, i cili është president që nga viti 2017 ka thënë prej kohësh se dëshiron ta udhëheqë vendin e tij drejt prosperitetit dhe anëtarësimit më të madh në Bashkimin Evropian. Në të njëjtën kohë, ka zbrazur shumë nga institucionet demokratike të Serbisë dhe bandat e stilit mafioz shpesh duket se veprojnë pa u ndëshkuar.

Gangsterizmi që ka lulëzuar nën regjimin e Vuçiq, së bashku me kërcënimet periodike të Serbisë për të “mbrojtur” serbët etnikë gjetkë në rajon, përfundimisht mund të zbërthejë zgjidhjen që rivendosi paqen në Ballkan në vitin 1995. Evropianët janë shumë të vetëdijshëm për këtë, siç është edhe Vladimir Putin që ka arsye të freskëta për t’i ndarë dhe shpërqendruar. 

Por, rreziqet për Evropën janë më të thella se kaq: marka e shovinizmit etnik dhe demagogjisë së Vuçiqit i bën jehonë asaj të aleatit të tij Putin dhe përhapja e demokracisë joliberale – tashmë duke mbledhur forcë në pjesë të kontinentit – përbën një kërcënim të barabartë, ndoshta më ogurzi. Rasti Belivuk ka hapur një dritare drejt një të ardhmeje të zymtë të mundshme, në të cilën Vuçiq minon projektin evropian nga brenda, duke ndërtuar një shtet ku demokracia është një fasadë dhe bandat kriminale përdoren për të përhapur frikën. Ndodh gjithashtu të jetë e njëjta taktikë e përdorur nga njerëzit që e futën Ballkanin në një luftë katastrofike tre dekada më parë.

Kur Belivuk mori fjalën, shtrëngoi foltoren me të dyja duart dhe u fut drejt e në temë. Banda e tij, tha ai, ishte një projekt shtetëror që nga fillimi. Ai përmendi disa nga shërbimet që kishte ofruar dhe madje përshkroi një takim që pretendonte se kishte pasur me Vuçiqin në një shtëpi private në Beograd, duke dhënë adresën e rrugës dhe numrin e banesës dhe emrin e pronarit. Ata u takuan atje vetëm një herë, shtoi ai, “sepse, siç tha shefi, nëse dikush na shihte ose na filmonte, nuk do të ishte mirë për të”.

Vuçiq i mohoi menjëherë akuzat dhe madje ofroi t’i diskutonte ato me hetuesit dhe t’i nënshtrohej një testi të zbulimit të gënjeshtrës. Asnjë zyrtar i lartë nuk është paditur, madje shumë pak janë marrë në pyetje. Rëndësia e çështjes Belivuk qëndron diku tjetër. Ai e ka detyruar të gjithë Serbinë të përballet me provat e shumta rrethanore se Vuçiq ka lejuar që gangsterët të bëhen një krah virtual i shtetit. 

Mbështetja që Belivuk dhe miqtë e tij morën nga policia dhe ministria e brendshme gjatë dekadës së fundit është dokumentuar mjaft në dëshmitë e gjykatës, përgjimet telefonike dhe fotografi. Sugjerimi se e gjithë kjo mund të kishte ndodhur pa dijeninë e Vuçiqit shkakton të qeshura në Beograd. Para se Vuçiq të ishte president, ai ishte kryeministër dhe një dekadë më parë ai riorganizoi shërbimet e sigurisë së Serbisë. Tani ushtron pothuajse kontroll total mbi pothuajse çdo aspekt të jetës publike. Nga Parlamenti, gjykatat, policia, biznesi. Në fakt, arrestimi i Belivuk dhe bandës së tij mund të jetë një nga vendimet e pakta kyçe të viteve të fundit që Vuçiq nuk i kontrolloi.

Presidenti dhe Huliganët e Futbollit

Gjatë nëntë viteve në pushtet të Vuçiqit, huliganët serbë të futbollit – dhe bandat kriminale – janë përfshirë në politikën e paqëndrueshme etnike të rajonit dhe kanë ndihmuar në nxitjen e kryengritjeve serbe në vendet e tjera të Ballkanit. Disa prej tyre shprehin besnikëri ndaj Rusisë. Disa serbë i janë bashkuar grupit paraushtarak Wagner, i cili ka historinë e vet të punësimit të kriminelëve dhe ka postuar video rekrutimi në gjuhën serbe për luftën në Ukrainë. Ndonëse Vuçiq e qortoi grupin, Serbia mbetet një lloj faji midis Rusisë dhe Perëndimit. E gjithë kjo e vendos Vuçiqin në një pozitë me fuqi të jashtëzakonshme. Në një krizë, ai mund të vendosë nëse rajoni i Ballkanit do të vendoset drejt paqes apo do të kthehet në dhunë.

Rreziqet më të dukshme sot janë të përqendruara në Kosovë, vend etnikisht shqiptar, por që përmban zona me shumicë serbe, veçanërisht në veri. Udhëheqësit e Serbisë mbeten thellësisht të pakënaqur për shkëputjen e Kosovës nga Serbia pas luftërave jugosllave të viteve 1990 dhe refuzojnë të njohin pavarësinë e saj, e cila u krijua ndërkombëtarisht në vitin 2008. 

Skenari që i mban natën zgjuar liderët e Evropës Perëndimore është diçka e tillë: Vuçiq, duke përmendur një kërcënim për minoritetin serb, dërgon trupa përtej kufirit dhe anekson veriun e Kosovës. Serbët gjetkë në rajon më pas ikin nga shtëpitë e tyre ose kërkojnë më shumë ndryshime kufijsh. Kjo mund të shënojë fundin e Marrëveshjes së Dejtonit, pakti i ndërmjetësuar nga diplomati amerikan Richard Holbrooke, i cili i dha fund luftimeve më të këqija në 1995. Kjo mund të shkaktojë një luftë tjetër, edhe pa dhunë, rënia e rendit të Dejtonit do të forconte politikën e solidaritetit etnik dhe autokracisë në të gjithë Ballkanin.

Një skenar tjetër përfshin fshehjen e qëllimeve irredentiste të Vuçiq deri pasi Serbia të jetë pranuar në BE. Ky skenar i kalit të Trojës ka fituar besim pjesërisht për shkak të kryeministrit joliberal të Hungarisë, Viktor Orban, aleat i ngushtë i Vuçiqit, i cili ka lobuar me zell për pranimin e Serbisë. Ai  shpreson se Vuçiq mund të ndihmojë Hungarinë, të drejtojë klubin evropian në një drejtim më populist dhe më pak demokratik.

Për të gjitha këto arsye, rasti Belivuk ka qenë rast i ndjeshëm për gazetarët. “Më thanë para se të vija në Serbi se telefonatat e mia do të monitoroheshin, do të më ndiqnin, ndoshta edhe do të më ndalonin dhe do të më merrnin në pyetje”. “Gazetarët serbë që më dhanë këto paralajmërime janë ngacmuar dhe kërcënuar në mënyrë rutinore si nga kriminelët ashtu edhe nga BIA, agjencia e brendshme e inteligjencës serbe”.

Zona gri mes shtetit dhe mafiozëve në Serbi është reale. “Kam folur me dhjetra serbë, djemtë, bashkëshortët apo fëmijët e të cilëve u vranë në rrethana të errëta. Shumica prej tyre nuk e kishin idenë se cilët ishin vrasësit, por kishin histori të hollësishme për të treguar për zyrtarë të korruptuar, baronë droge, pazare armësh dhe fotografi inkriminuese. Disa kishin punësuar detektivë privatë. Të gjithë dukeshin të bindur se e vërteta po u mbahej qëllimisht”.

Është pothuajse pjesë e peizazhit në Ballkan, aq sa vetë emri i rajonit është përdorur për shekuj nga të huajt si një lloj stenografi për urrejtjen dhe dhunën etnike – “një skenë e vendosur për trillerët ekzotikë të korrupsionit e vrasjeve ”, siç ka shkruar historiani Mark Mazower. Por Vuçiq ka dhuntinë e demagogut për t’u dhënë jetë stereotipeve poshtëruese. Ai e ka shfrytëzuar shkëlqyeshëm problemin mafioz të Serbisë, duke krijuar një mjedis në të cilin linja e paqartë midis krimit të organizuar dhe shtetit luan në avantazhin e tij.

Rreziku nga Huliganët e Futbollit

Nuk është rastësi që edhe Vuçiq edhe Belivuk filluan në grupet e tifozëve të futbollit. Ndoshta më shumë se kudo tjetër, stadiumet e futbollit në Serbi janë vende për pushtet në formën e tij më të keqe, një grup rekrutimi për milicitë dhe kriminelët njësoj. Stadiumet ishin vendpushimi i nacionalizmit etnik që shkatërroi Jugosllavinë dhe ato emocione të dhunshme i dhanë formë Vuçiqit dhe bashkëkohësve të tij. Oficerët e policisë rreshtojnë bulevardet dhe ndërsa afrohesh, ka ekipe policie të militarizuara me parzmore dhe mburoja. Tifozët ndonjëherë këndojnë sharje që kujtojnë ato të përdorura gjatë fushatave të spastrimit etnik të viteve 1990. Besnikëria e ekipit merr një intensitet pothuajse fetar. Shefi ekzekutiv i Yllit të Kuq të Beogradit, skuadrës më të njohur në Serbi, tha në mënyrë të famshme se Ylli i Kuq “nuk është vetëm një ekip futbolli, ai është një ideologji, një filozofi dhe një simbol kombëtar. Ylli i Kuq është rojtari i identitetit serb dhe besimit ortodoks”.

Huliganët ishin ndër të parët që shkuan në luftë në fillim të viteve 1990 dhe ishin huliganët ata që siguruan muskujt e lëvizjes për të rrëzuar njeriun e fortë nacionalist Slobodan Millosheviç një dekadë më vonë. Që atëherë, politikanët serbë kanë frikë nga stadiumi dhe janë përpjekur të mbajnë huliganët në anën e tyre.

Të flasësh me huliganët serbë nuk është e lehtë. Disa janë të rrezikshëm. Shumica e atyre që takova ishin të heshtur dhe të kujdesshëm, pa dyshim pjesërisht për shkak të rastit Belivuk. Pas dy javësh kërkimi, një koleg serb më ndihmoi të gjeja atë që kërkoja: një burrë që ishte rritur përkrah Vuçiqit në stadium dhe që ishte i gatshëm dhe i aftë të fliste për origjinën e tyre të përbashkët. Ai ishte një 46-vjeçar që ende i referohet vetes si huligan, megjithëse ka grua, fëmijë dhe rrallëherë futet në zënka. U takuam në një lokal larg lagjes së tij, kështu që ai nuk do të njihej. Ai foli me kusht që të mos e identifikoj, ndaj do t’i referohem si B., iniciali i tij i parë. 

Ai tha se stadiumi ishte një zonë e rrallë lirie dhe anonimiteti në shtetin komunist të Jugosllavisë të kontrolluar fort. Ishte gjithashtu një vend ku, nga fundi i viteve 1980, mund të shihje vendin duke u shpërbërë dita-ditës. Të rinjtë filluan të formojnë banda dhe të sillnin shkopinj bejsbolli në lojëra. Huliganët më të vjetër i thanë B. dhe miqve të tij që të gjenin një grup të ngjashëm të rinjsh që mbështesnin ekipin tjetër kryesor të Beogradit, Partizanin, dhe t’i sfidonin ata në luftime “për të parë se kush është trim dhe kush jo”. Ky tubacion është ende në vend, thanë huliganë të tjerë të Beogradit.

Të gjithë huliganët e rinj në tribunën veriore ishin nacionalistë të rinj, tha B., përfshirë Vuçiqin. Ndër thirrjet ishte “Serbia, jo Jugosllavia”. Pas një loje në vitin 1988, tha B., ai dhe grupi i tij dëgjuan për një përplasje mes serbëve dhe shqiptarëve . Ata shkuan “për të gjuajtur” shqiptarët në Beograd pas një loje, me shpresën se do të thyenin disa dyqane dhe t’u jepnin një mësim shqiptarëve. “Presidenti Vuçiq ishte gjithashtu në këtë”, tha B.. “Dhe duhet t’ju them, nuk më pëlqen tani, por ai ishte trim, trim në luftë”. (Zëdhënësit e Vuçiqit nuk iu përgjigjën kërkesave të përsëritura për koment.)

Vuçiq ka thënë se ai ishte në tribuna gjatë një përleshjeje legjendare të futbollit të vitit 1990, që ndonjëherë është përshkruar si fillimi i vërtetë i luftërave ballkanike. Ndodhi gjatë një ndeshjeje mes skuadrave të Yllit të Kuq dhe Dinamo Zagrebit dhe shpejt u shndërrua në një përleshje që përfshiu të gjithë stadiumin. 

Në vitin 1990, dhuna po dilte jashtë kontrollit. Kishte mijëra vandalë të rinj që kërkonin telashe dhe, tha B., dikush duhej “të qetësonte atë grup, sepse Sllobodan Millosheviqi kishte frikë prej tyre”.

 Millosheviçi, i cili ishte president i Jugosllavisë në atë kohë, zgjodhi një udhëheqës për huliganët. Kjo ishte hera e parë që një lider politik hyri në një marrëdhënie të tillë dhe krijoi një precedent që Vuçiq do të ndiqte më vonë. Njeriu i Millosheviqit quhej Arkan. Arkani ishte figurë e njohur e botës së krimit serb, i cili bëri emër me një sërë grabitje bankash dhe arratisje nga burgu në të gjithë Evropën në vitet 1970 dhe 1980. Ai do të vazhdonte të bëhej një nga kriminelët më brutalë të luftës të dekadës së ardhshme. Fotografitë e grupit të tij paraushtarak, Tigrat, ndihmuan të kthenin opinionin perëndimor në mënyrë vendimtare kundër Serbisë. Në njërën prej tyre shihet një milic serb duke shkelmuar kokën e një boshnjakeje që po vdiste.

“Kështu Arkani mbledh liderët tanë, u dha atyre rrogë të mirë që të gjithë të heshtnin”. tha B.

Hyrja e Vuçiq në politikë

Nëse stadiumi i futbollit formësoi karakterin e Vuçiqit, lufta ishte vendi ku ai mësoi politikën, ai u bë nxënës pranë një politikani serb të ekstremit të djathtë të quajtur Vojisllav Sheshel. Ishte në të njëjtin vit kur Sllovenia dhe Kroacia shpallën pavarësinë, duke shkaktuar konflikte të përhershme dhe brutale që do ta copëtonin Jugosllavinë në shtete.

Partia Radikale e Sheshel rekrutoi një milici që u bë e njohur për tërbimet e saj në Serbi, Bosnje dhe Kroacinë lindore, ku ata grabitën, torturuan, vranë dhe dëbuan civilë joserbë. Shesheli një herë tha se njerëzit e tij do të përdornin lugë të ndryshkur për të hequr sytë e armiqve të tyre, megjithëse më vonë ai pretendoi se ky ishte humor i zi. Ai përfundimisht u padit dhe u dënua për krime kundër njerëzimit nga gjykata e Kombeve të Bashkuara për krimet e luftës në Hagë.

Vuçiq ishte mbështetës entuziast i partisë së Sheshelit dhe shpejt u bë anëtari më i ri i Parlamentit të Serbisë. Në vitin 1995, disa ditë pas masakrës së gati 8,000 myslimanëve boshnjakë në Srebrenicë, Vuçiq mbajti një fjalim në të cilin deklaroi: “Nëse na bombardoni, nëse vrisni një serb, ne do të vrasim njëqind muslimanë”. Në dekadat që nga ajo kohë, Vuçiq nuk ka kërkuar kurrë falje plotësisht për krimet e kryera në emër të Serbisë apo për retorikën e tij. Ai i ka trajtuar si heronj disa kriminelë të dënuar lufte në lirimin e tyre nga burgjet jashtë vendit.

Në vitin 1998, Vuçiq u bë ministër i informacionit nën Millosheviçin, pozicioni i tij i parë i pushtetit real. Ai kryesoi një aksion ndaj shtypit, duke vendosur gjoba të mëdha për organizatat që kritikonin qeverinë. 

Por, nëse Millosheviçi dhe zëvendësi i tij ia dolën të zbusnin shtypin, ata po humbnin kontrollin e tyre mbi stadiumin. Shumë huliganë futbolli kishin luftuar në luftëra dhe kur u kthyen në shtëpi, ” ndjenë se mund të ishin arbitra të identitetit kombëtar”, tha Ivan Dordeviq, antropolog në Institutin e Etnografisë në Beograd. Në stadium, “erdhi një brez i ri dhe nuk dhanë [shpjegim]” për pasuritë e Arkanit. Ata vendosën se kishin ngopur edhe Millosheviçin, i cili e kishte çuar Serbinë në rrënim ekonomik. Në stadiume, tifozët e futbollit brohoritën: “Vrite veten, Sllobodan!” Huliganët u lidhën me opozitën politike dhe filluan të shërbenin si siguri informale gjatë protestave.

Për Vuçiqin, rënia e Millosheviqit nënkuptonte një moment pasigurie të thellë për të ardhmen e tij politike. Vite më vonë, ai dha një intervistë të çuditshme që la të kuptohet për ndjenjat e tij të zemërimit. “Isha ulur në shtëpi dhe e shihja si një tragjedi për popullin serb”, kishte thënë ai. “Më pas dola jashtë, disa të droguar më sulmuan, kështu që më duhej t’i rrahja”.

Për shekuj, identiteti kombëtar i Serbisë është formësuar nga ndjenjat e humbjes dhe krenaria e plagosur. Serbia ra nën sundimin osman jo shumë kohë pas një beteje më 1389, datë që ju e shihni të pikturuar në mure në të gjithë vendin. Ajo nuk e rifitoi plotësisht pavarësinë për gati 500 vjet. Këto ndjenja u rizgjuan gjatë viteve 1990, kur shumë serbë besonin se ishin portretizuar në mënyrë të padrejtë si zuzarët e një lufte civile komplekse. Ata gjithashtu u zemëruan thellësisht ndaj fushatës së bombardimeve të NATO-s të udhëhequr nga Amerika në vitin 1999 që detyroi ushtrinë serbe të largohej nga Kosova pasi u akuzua për spastrim etnik dhe vrasje. Ky dëbim i lejoi Kosovës, që dikur konsiderohej si një qendër e Serbisë, të bëhej e pavarur, goditje tjetër për serbët.

Vuçiq dhe Partia e tij Radikale u bën bartësit standard të inatit të akumuluar të vendit të tyre. Në vitin 2007, Vuçiq udhëhoqi një grup protestuesish në mbështetje të Ratko Mlladiq, komandantit ushtarak të quajtur Kasapi i Ballkanit. Një vit më vonë, kur lideri serb i Bosnjës gjatë kohës së luftës Radovan Karaxhiq u arrestua.

Në vitin 2008, hulumtimi i opinionit publik tregoi se shumica e anëtarëve të partisë së Vuçiqit dëshironin që Serbia të anëtarësohej në Bashkimin Evropian. Vuçiq ndihmoi në themelimin e një blloku të ri, Partinë Progresive Serbe. Kritikët e përqeshnin atë si e njëjta parti e vjetër me një pamje tjetër. Megjithatë, katër vjet pas themelimit të tij, koalicioni i Vuçiqit fitoi një mori vendesh në Parlament. Partia e tij kishte luajtur me shkathtësi deri në mes të politikës serbe, duke premtuar prosperitet, qeverisje më të pastër dhe antarësim në BE edhe pse kujdesej për zemërimin e krahut të djathtë mbi Kosovën. Vuçiq ishte shumë i ri për t’u bërë kryeministër, por ai fitoi kontrollin mbi partinë. Atij iu dha gjithashtu autoritet mbi të gjitha armët e shërbimeve të sigurisë.

Vuçiq shpejt filloi të portretizohej si një luftëtar kundër korrupsionit. Ai urdhëroi një seri arrestimesh dhe mediat e quajtën  “Eliot Ness i Serbisë”. Ndërsa disa ishin objektiva legjitime, më shumë se 100 nga të arrestuarit ishin zyrtarë të Partisë Demokratike që sapo ishin rrëzuar në zgjedhje. Por fushata kundër korrupsionit ishte e popullarizuar në publik dhe veçanërisht me anëtarësimin e Partisë Progresive, e cila u anua te serbët më të vjetër dhe më pak të arsimuar. Vlerësimet e partisë u rritën. Njerëzit donin të fajësonin diçka dhe Vuçiq ua kishte dhënë.

Ndër kriminelët që Vuçiq mburrej se i kishte vënë pas hekurave ishte Darko Sariq, bosi më i fuqishëm i drogës në rajonin e Ballkanit. Sariq, “Mbreti i Kokainës”, drejtonte një rrjet global kontrabande dhe u padit në mungesë pas një hetimi shumëvjeçar që përfshinte Administratën Amerikane të Zbatimit të Drogës. Vuçiq, i cili sapo kishte fituar zgjedhjet parlamentare të vitit 2014 dhe do të bëhej kryeministri i ri i vendit, e quajti arrestimin një triumf për zbatimin e ligjit serb. 

Vuçiq shëndrroi Serbinë në autokraci

Ndërsa konsolidonte pushtetin, Vuçiq e riformësoi  Serbinë në autokraci. Në vitin 2019, organizata Freedom House uli Serbinë në vlerësimin e saj vjetor të demokracive nga të lira në pjesërisht të lira, duke përmendur politizimin e gjyqësorit dhe institucioneve të tjera dhe zgjedhjet e mbushura me ngacmime dhe ryshfet. Megjithatë, aplikimi i Serbisë për t’u anëtarësuar në BE ka ecur në qetësi dhe Brukseli nuk e kishte vënë re se Vuçiq po lëviz në drejtim të gabuar.

Një levë e rëndësishme e pushtetit për Vuçiqin janë mediat. Ai ka përdorur kompaninë shtetërore të telekomunikacionit për të blerë stacione televizive lokale. 

Vuçiq u bë më i hapur në miqësinë e tij me liderët autoritarë të Rusisë, Hungarisë dhe Kinës. Pavarësisht gjithë këtyre shenjave, liderët evropianë vazhduan ta përshëndesin ngrohtësisht, duke bërë investime dhe duke mos dhënë asnjë tregues se kjo paraqet rrezik për hyrje në BE. Arsyeja nuk ishte sekret: statusi i Kosovës ende i pazgjidhur. Evropianët i lidhnin shpresat e tyre te Vuçiq për të mbikëqyrur një zgjidhje. 

Vuçiq dërgoi sinjale qetësuese për evropianët, por kishte mesazhe të tjera për bazën e tij konservatore dhe për nacionalistët serbë që ai mbështet në Bosnje, Kosovë dhe Mal të Zi. ) Këto mesazhe shpesh jepen nga Aleksandar Vulin, ministri i brendshëm, i cili ankohet rregullisht se serbët etnikë në vendet e tjera të Ballkanit po keqtrajtohen. Vulin dhe nacionalistët e tjerë lënë të kuptohet se qëllimi i tyre i vërtetë është një Serbi e Madhe – e njëjta ëndërr që ndihmoi ta çonte Ballkanin në luftë në 1991.

Kërcënimet për trazira në Kosovë

 Kosova veriore, me popullsinë e saj kryesisht serbe, është nominalisht nën kontrollin e qeverisë  në Prishtinë. Në realitet, dominohet nga grupet e krimit të organizuar që shihen gjerësisht si aleatë të partisë së Vuçiqit dhe janë akuzuar nga Departamenti i Thesarit i SHBA-së për komplot me zyrtarët serbë të sigurimit për kontrabandë.

Në vitin 2018, një biznesmen kosovar, i cili akuzohet nga Departamenti i Thesarit i SHBA-së për trafik të gjerë të drogës dhe armëve, u akuzua për vrasjen e një politikani në Kosovë. Vuçiq e mbrojti atë, duke e quajtur “njeri që mbron popullin serb dhe vatrat e veriut të Kosovës”. Paradoksalisht, ndikimi i Vuçiqit në veri të Kosovës është pjesë e arsyes që Bashkimi Evropian e sheh atë si një partner të vlefshëm. 

Shtetet e Bashkuara dhe BE kanë vazhduar t’i shërbejnë Vuçiqit, duke i fokusuar politikat e tyre në rritjen ekonomike dhe kryesisht duke injoruar joliberalizmin e tij. Administrata Trump dukej veçanërisht e favorshme për Vuçiqin, duke u anuar hapur me të në një mosmarrëveshje rajonale tarifore dhe duke detyruar rënien e një qeverie popullore në Kosovë. Trump dërgoi një të dërguar të posaçëm në rajon, Richard Grenell, i cili dukej i vendosur për të ndërmjetësuar një “marrëveshje të shekullit” Serbi-Kosovë për të përmirësuar perspektivat e Trump në zgjedhjet presidenciale të 2020. 

 Një numër i ekspertëve të Ballkanit thonë se Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian po humbasin një mundësi për ta shtyrë Vuçiqin në një drejtim më demokratik.