Human Rights Watch: Qindra emigrantë të vrarë nga rojet kufitare të Arabisë Saudite 

Rojet kufitare saudite akuzohen për vrasjen masive të emigrantëve përgjatë kufirit me Jemenin në një raport të ri nga Human Rights Watch.

Raporti thotë se qindra njerëz, shumë prej tyre etiopianë që duke kaluar përmes Jemenit të shkatërruar nga lufta për të arritur në Arabinë Saudite, janë qëlluar për vdekje.

Emigrantët i kanë thënë BBC-së se kishin gjymtyrë të prerë nga të shtënat me armë zjarri dhe kanë parë trupa të mbetur në shtigje.

Arabia Saudite i ka hedhur poshtë më parë akuzat për vrasje sistematike.

Raporti i Human Rights Watch (HRW), i titulluar They Fired On Us Like Rain, përmban dëshmi grafike nga migrantët që thonë se ata u qëlluan dhe ndonjëherë u shënjestruan me armë shpërthyese nga policia dhe ushtarët sauditë në kufirin e thyer verior të Jemenit me Arabinë Saudite.

Emigrantët e kontaktuar veçmas nga BBC kanë folur për kalime të tmerrshme gjatë natës, gjatë të cilave grupe të mëdha etiopianësh, përfshirë shumë gra dhe fëmijë, u vunë nën shënjestrën e zjarrit teksa përpiqeshin të kalonin kufirin në kërkim të punës në mbretërinë e pasur me naftë.

“Të shtënat vazhdonin dhe vazhdonin”, thotë 21-vjeçari Mustafa Soufia Mohammed për BBC.

Sipas tij, disa në grupin e tij prej 45 migrantësh u vranë kur u vunë nën zjarr teksa u përpoqën të kalonin fshehurazi kufirin në korrik të vitit të kaluar.

“As që e vura re se më qëlluan”, shton ai, “por kur u përpoqa të ngrihesha dhe të ecja, një pjesë e këmbës nuk ishte me mua”.

Ishte një fund brutal, kaotik i një udhëtimi tre mujor përplot rreziqe, uri dhe dhunë në duart e kontrabandistëve jemenas dhe etiopianë.

Një video e filmuar disa orë më vonë e shfaq këmbën e tij të majtë pothuajse plotësisht të prerë. Mustafës i është prerë këmba poshtë gjurit dhe tani, me prindërit e tij në Etiopi, ai ecën me paterica dhe një gjymtyrë protetike të papërshtatshme.

“Shkova në Arabinë Saudite sepse doja të përmirësoja jetën e familjes sime,” thotë babai i dy fëmijëve, “por ajo që shpresoja nuk u realizua. Tani prindërit e mi bëjnë gjithçka për mua”.

‘Fushat e vrasjes’

Disa të mbijetuar tregojnë shenja të traumës së thellë.

Zahra mezi arrin të flasë për atë që ndodhi në kryeqytetin e Jemenit.

Ajo thotë se është 18 vjeç, por duket më e re. BBC nuk e përdor emrin e saj të vërtetë për ta mbrojtur identitetin e saj.

Udhëtimi i saj, i cili tashmë kishte kushtuar rreth 2,500 dollarë në formë shpërblimi dhe ryshfeti, përfundoi me një breshër plumbash në kufi.

Një plumb ia kapi të gjithë gishtat e njërës dorë. E pyetur për dëmtimin e saj, ajo shikon larg dhe nuk mund të përgjigjet.

Sipas Organizatës Ndërkombëtare të OKB-së për Migracionin, më shumë se 200,000 njerëz në vit i qasen një udhëtimi të vështirë, duke kaluar përmes detit nga Briri i Afrikës në Jemen dhe më pas duke udhëtuar në Arabinë Saudite.

Organizatat e të drejtave të njeriut thonë se shumë prej tyre përjetojnë burgime dhe rrahje gjatë rrugës.

Kalimi i detit është mjaft i rrezikshëm. Më shumë se 24 emigrantë u raportuan të zhdukur javën e kaluar pas një mbytjeje anijeje në brigjet e Xhibutit.

Në Jemen, rrugët kryesore të emigrantëve janë të mbushura me varre të njerëzve që kanë vdekur gjatë rrugës.

Dhjetra emigrantë u vranë dy vjet më parë kur një zjarr shpërtheu në një qendër paraburgimi në kryeqytetin, Sanaa, të drejtuar nga rebelët lokalë Houthi të cilët e kontrollojnë pjesën më të madhe të Jemenit verior.

Megjithatë, abuzimet e përshkruara në raportin e fundit të HRë janë të ndryshme në shkallë dhe natyrë.

“Ajo që ne dokumentuam janë në thelb vrasje masive”, thotë autorja kryesore e raportit, Nadia Hardman, për BBC

“Njerëzit përshkruan vende që duken si fusha vrasëse – trupa të shpërndara në të gjithë shpatin e kodrës”, thotë ajo.

Raporti, i cili mbulon periudhën nga marsi 2022 deri në qershor të këtij viti, detajon 28 incidente të veçanta që përfshijnë armë shpërthyese dhe 14 të shtëna nga një distancë e afërt.

“Kam parë qindra pamje dhe video grafika të dërguara nga të mbijetuarit. Ato përshkruajnë plagë mjaft të tmerrshme dhe plagë nga shpërthimi”.

Largësia e pikave kufitare dhe vështirësia për t’i gjurmuar të mbijetuarit e bëjnë të pamundur të dihet saktësisht se sa njerëz janë vrarë, thonë autorët.

“Sipas vlerësimeve tona, janë një minimum prej 655, por ka të ngjarë të jenë mijëra”, thotë Hardman duke shtuar faktin se “kemi demonstruar faktikisht se abuzimet janë të përhapura dhe sistematike dhe mund të përbëjnë një krim kundër njerëzimit”, tha ajo.

Raportet për vrasjet e përhapura të kryera nga forcat e sigurisë saudite përgjatë kufirit verior u shfaqën fillimisht tetorin e kaluar në një letër nga ekspertët e OKB-së drejtuar qeverisë në Riad.

Përmes kësaj letre, ekspertët theksuan “ajo që duket të jetë një model sistematik i vrasjeve ndërkufitare në shkallë të gjerë, pa dallim, duke përdorur bombardime artilerie dhe armë të vogla të gjuajtura nga forcat e sigurisë saudite kundër migrantëve”.

Pavarësisht natyrës së tmerrshme të akuzave, letra mbeti kryesisht e pa raportuar.

Mohimet nga autoritetet saudite

Qeveria saudite ka thënë se i ka marrë seriozisht akuzat, por ka kundërshtuar me forcë karakterizimin e OKB-së se vrasjet ishin sistematike ose në shkallë të gjerë.

“Bazuar në informacionin e kufizuar të dhënë”, u përgjigj qeveria saudite, “autoritetet brenda Mbretërisë nuk kanë zbuluar asnjë informacion ose provë për të konfirmuar ose vërtetuar pretendimet”.

Por muajin e kaluar, Mixed Migration Center, një rrjet global kërkimor, publikoi akuza të tjera për vrasje përgjatë kufirit, bazuar në intervistat e veta me të mbijetuarit.

Raporti i tij përmban përshkrime grafike të kufomave të kalbura të shpërndara në të gjithë zonën kufitare, emigrantëve të kapur që merren në pyetje nga rojet kufitare saudite se në cilën këmbë duan të qëllohen, dhe mitraloza dhe mortaja që përdoren për të sulmuar grupe të mëdha njerëzish të tmerruar.

Raporti nga Human Rights Watch është më i detajuari deri më tani, me raporte të shumta të dëshmitarëve okularë dhe pamje satelitore të pikave të kalimit ku thuhet se kanë ndodhur shumë nga vrasjet, si dhe vendvarreza të improvizuara.

Raporti gjithashtu identifikon një qendër paraburgimi në Monabbih, brenda Jemenit, ku mbahen emigrantët përpara se të shoqërohen në kufi nga kontrabandistët e armatosur.

Sipas një migranti të intervistuar nga HRë, rebelët Houthi të Jemenit janë përgjegjës për sigurinë në Monabbih dhe punojnë së bashku me kontrabandistët.

Një foto satelitore tregon tenda ngjyrë portokalli të ndezura të paketuara afër së bashku brenda një kompleksi të rrethuar.

Varrimet e freskëta

Ndërkohë që raporti i HRë i mbulon ngjarjet deri në qershor të këtij viti, BBC ka zbuluar prova se vrasjet po vazhdojnë ende.

Në qytetin verior të Saada, pamjet e para nga BBC shfaqin emigrantë të plagosur në kufi duke mbërritur në një spital deri të premten vonë. Në një varrezë aty pranë po bëheshin varrime.

BBC i është drejtuar qeverisë saudite për komente në lidhje me pretendimet e raportuesve të OKB-së, Mixed Migration Center dhe Human Rights Watch, por nuk ka marrë përgjigje./BBC

Përgatiti: Nuhi Shala