Finalizohet shkëmbimi i të burgosurve mes SHBA-së dhe Iranit

Pesë të burgosur amerikanë janë larguar të hënën nga Irani, për t’u këmbyer me pesë iranianë që janë mbajtur nga autoritetet amerikane, pas arritjes së një marrëveshjeje të ndërmjetësuar nga Katari.

Marrëveshja ka përfshirë edhe zhbllokimin e fondeve të Teheranit në vlerë të 6 miliardë dollarëve.

Televizioni iranian ka thënë se dy prej pesë iranianëve të liruar, tashmë kanë arritur në Doha.

Autoritetet iraniane nuk e kanë konfirmuar këtë informacion, ndonëse disa zyrtarë kanë thënë se tre prej të liruarve nga Shtetet e Bashkuara, nuk do të kthehen në Iran.

Pesë amerikanët me dy shtetësi do të nisen fillimisht në Doha, dhe më pas në SHBA.

Shkëmbimi përkon me një rritje të konsiderueshme të pranisë ushtarake të SHBA-së në Gjirin Persik.

Kjo marrëveshje e ka vënë presidentin amerikan Joe Biden në mes të kritikave të reja, kryesisht nga republikanët dhe të tjerët që argumentojnë se administrata e tij po ndihmon ekonominë iraniane në një kohë kur Irani perceptohet si një kërcënim për trupat amerikane dhe aleatët e Lindjes së Mesme.

Sipas kushteve të marrëveshjes, fondet do të barten në llogaritë e vendosura në Katar, i cili është një aleat kyç i SHBA-së i vendosur në Gadishullin Arabik dhe është edhe shtëpia e një bazë të madhe ushtarake amerikane.

Sipas Qeverisë amerikane, këto fonde do të lejohen për të ashtuquajturat shpenzime humanitare, si për ushqim dhe ilaçe, të lejuara tashmë sipas sanksioneve.

Zyrtarët iranianë kanë identifikuar pesë individë në paraburgim në SHBA, të cilët Teherani do të dëshironte t’i dorëzoheshin si pjesë e marrëveshjes.

Mes individëve të përfshirë janë tre iranianë: Mehrdad Ansari, Reza Sarhangpour Kafrani dhe Kambiz Attar Kashani. Ata janë akuzuar për blerje të paligjshme të teknologjisë së avancuar, që besohet të jetë e destinuar për Iranin. Kjo teknologji bën pjesë në kategorinë e mallrave që i nënshtrohen sanksioneve të rrepta të SHBA-së, të cilat u rivendosën në vitin 2018.

Dy të tjerë — Kaveh Lotfolah Afrasiabi dhe Amin Hasanzadeh — u burgosën për dështimin e regjistrimit si agjentë të huaj dhe për vjedhjen e planeve inxhinierike në emër të Iranit.

“Nga pesë shtetas iranianë në Amerikë, dy do të kthehen në Iran, dy do të qëndrojnë në Amerikë me kërkesën e tyre dhe një person do të shkojë në një vend të tretë me kërkesën e vet”, tha Kanaani. Ai nuk identifikoi se cilët të burgosur do të ktheheshin në Iran dhe cilët jo.

Të burgosurit amerikanë përfshijnë Siamak Namazi, i cili u arrestua në vitin 2015 dhe më vonë u dënua me 10 vjet burg për akuza të spiunimit, të cilat ishin kritikuar ndërkombëtarisht; Emad Sharghi, një sipërmarrës i dënuar me 10 vjet; dhe Morad Tahbaz, një konservator britaniko-amerikan me origjinë iraniane, i cili u arrestua në vitin 2018 dhe gjithashtu mori një dënim 10-vjeçar. Të burgosurit e katërt dhe të pestë nuk u identifikuan.

Irani është akuzuar se ka marrë peng shtetas të huaj, gjoja se ata kanë thyer ligjin, për t’i përdorur më pas si levë apo pazar për negociata.

Në mes të valës së vazhdueshme të trazirave, forcat iraniane të sigurisë kanë arrestuar rreth 40 shtetas të huaj, shpesh pa bërë të ditur ndonjë akuzë specifike.

Që nga tërheqja e njëanshme e presidentit të atëhershëm Donald Trump në 2018 nga një marrëveshje trivjeçare midis fuqive globale dhe Iranit, që synonte frenimin e programit bërthamor të Teheranit në këmbim të lehtësimit të masave paraprake të dizajnuara për të parandaluar vendin të avanconte aftësitë e tij bërthamore, Irani është izoluar gjithnjë e më shumë dhe i është nënshtruar sanksioneve më të rrepta ekonomike dhe diplomatike.

Përveç pasojave diplomatike dhe ekonomike, analistët kanë lidhur një sërë konfiskimesh dhe sulmesh anijesh në zonën jetike të ngushticës së Hormuzit me Teheranin.

Pentagoni thuhet se po shqyrton një strategji për të vendosur trupa amerikane në anijet tregtare në rajon, e cila shërben si një kalim për afërsisht 20% të dërgesave totale të naftës në botë.

Teherani ka bashkëpunuar gjithashtu me Rusinë në Lindjen e Mesme, përveç furnizimit të Moskës me dronë të rëndësishëm sulmues për të çuar përpara planet e luftës së Kremlinit në Ukrainë./REL