Danimarka kërkon falje për abuzimin ndaj personave me aftësi të kufizuara

Qeveria daneze u ka kërkuar falje mijëra personave me aftësi të kufizuara që u keqtrajtuan në objektet shtetërore. Keqtrajtimi ndodhi gjatë dekadave dhe la plagë të thella emocionale dhe fizike tek viktimat.

Ministrja e Çështjeve Sociale e Danimarkës, Pernille Rosenkrantz-Theil, kërkoi falje të hënën në emër të shtetit për abuzimin ndaj mijëra fëmijëve gjatë dekadave.

Mijëra fëmijë dhe të rritur me aftësi të kufizuara u angazhuan në institucionet shtetërore gjatë disa dekadave. Ata iu nënshtruan abuzimit që përfshinte sterilizimin e detyruar dhe sulmin seksual.

Kur ka ndodhur abuzimi?

Rreth 15,000 fëmijë dhe të rritur me një gamë të gjerë aftësish të kufizuara u angazhuan në objektet shtetërore për periudha të ndryshme nga viti 1933 deri në vitin 1980. Ndër arsyet e dhëna për vendosjen e tyre nën “Kujdes të veçantë”, ishte se kjo do ta mbronte shoqërinë – një shqetësim të paktën pjesërisht që mendohet të jetë rrënjosur në teoritë e eugjenisë.

Aftësitë e kufizuara përfshinin verbërinë, epilepsinë dhe të metat fizike ose mendore. Në përgjithësi, ai u aplikua për njerëzit me një koeficient intelegjence që konsiderohet të jetë nën 75.

Ligji danez kryente sterilizime të detyruara për pacientët psikiatrikë nga viti 1929 deri në vitin 1967. Deri në vitin 1989, ata duhej të merrnin leje të posaçme nga autoritetet për t’u martuar.

Një qeveri e mëparshme daneze urdhëroi një hetim i cili në vitin 2020 gjeti një sërë abuzimesh. Abuzimet përfshinin dhunë, abuzim psikologjik dhe seksual, si dhe gabime të rënda kur bëhej fjalë për trajtimet mjekësore.

Në vitin 1980, parlamenti danez e decentralizoi sektorin e Kujdesit të Veçantë dhe ia dorëzoi përgjegjësinë autoriteteve lokale.

Çfarë thotë ministrja

Rosenkrantz-Theil e përshkroi periudhën e abuzimit si “një nga kapitujt më të zi në historinë daneze”.

“Shoqëria duhet të kujdeset për qytetarët dhe këtu ka ndodhur e kundërta”, ka thënë ministrja.

“Sigurisht, ne nuk mund ta ndryshojmë të kaluarën me një falje. Por ne mund të marrim përgjegjësinë për atë që ndodhi dhe ne mund të pranojmë se është bërë gabim”.

“Në emër të shtetit danez, në emër të qeverisë: Më falni”, ka thënë ajo.

“Ajo që ju ka ndodhur është shumë më e ulët se Danimarka në të cilën ne besojmë. Ne nuk do ta harrojmë kurrë atë që ju ndodhi – dhe ajo që ju ndodhi nuk do të ndodhë më kurrë”.

Ministra kërkoi faljen në një ngjarje të mbajtur për rreth 50 viktima të politikës nga periudha në qytetin perëndimor të Horsens.

Në këtë aktivitet foli edhe një prej të abuzuarëve, Hanne Klitgaard Larsen.

“Ka më shumë prej nesh nga sa mendoni ju, të cilët janë shënuar për jetë”, raportoi gazeta daneze Politiken të ketë thënë Klitgaard Larsen. “Kërkimfalja do të thotë shumë sot sepse arrin në të ardhmen. Dhe ka një premtim se nuk do ta keni atë pikëpamje për njerëzimin në të ardhmen”, tha ajo./DW

Përgatiti: Nuhi Shala