Kriza Rusi-Ukrainë: Çfarë sanksionesh po vendosen ndaj Rusisë?
SHBA, Britania e Madhe dhe disa nga aleatët e tyre kanë vendosur sanksione ndaj Rusisë pasi ajo njohu dy zona të kontrolluara nga rebelët si të ndara nga Ukraina.
Megjithatë, lëvizja e presidentit rus Vladimir Putin nuk e ka shkaktuar gamën e plotë të sanksioneve që vendet perëndimore i kanë përgatitur.
Çfarë është një sanksion?
Një sanksion është një dënim i vendosur nga një vend kundër një tjetri, shpesh me qëllim që ta ndalojë atë të veprojë në mënyrë agresive ose ta shkelë ligjin ndërkombëtar.
Sanksionet janë krijuar shpesh për ta dëmtuar ekonominë e një vendi ose financat e qytetarëve individualë, siç janë politikanët kryesorë. Ato mund të përfshijnë ndalime udhëtimi dhe embargo armësh.
Ato janë ndër masat më të ashpra që shtetet mund t‘i përdorin, pa shkuar në luftë.
Çfarë sanksionesh janë vendosur ndaj Rusisë?
BE-ja po i sanksionon 27 individë dhe organizata ruse, duke përfshirë bankat. BE gjithashtu po ia kufizon qasjen në tregjet evropiane të kapitalit – duke ia ndërprerë mundësinë për të hyrë në fonde nga bankat e BE – dhe duke ndaluar tregtinë midis BE-së dhe dy rajoneve të kontrolluara nga rebelët.
Rreth 351 anëtarë të Dumës së Rusisë, dhoma e ulët e parlamentit, janë gjithashtu në shënjestër të sanksioneve.
Sanksionet amerikane të shpallura të martën synojnë ta dëmtojnë aftësinë e Rusisë për të financuar përpjekjet e saj ushtarake. Objektivat sanksionuese janë dy banka shtetërore për të cilat SHBA ka thënë se janë kyçe për sektorin e mbrojtjes të Rusisë. Ata nuk do të jenë më në gjendje të bëjnë biznes në SHBA apo të kenë qasje në sistemin financiar amerikan.
SHBA tha se po sanksiononte gjithashtu pesë elita kryesore ruse dhe po shtonte kufizime në marrëveshjet amerikane që përfshijnë borxhin kombëtar të Rusisë.
Amerikanëve tani u ndalohet të bëjnë biznes në zonat e kontrolluara nga rebelët në Luhansk dhe Donetsk, pasi Rusia i njohu ato. Rusia i ka urdhëruar trupat të futen atje, por thotë se ato nuk janë vendosur ende.
Pak kompani amerikane janë aktive në rajonet e përfshira. Por Shtëpia e Bardhë tha se mund të vendosë sanksione më të gjera “nëse Rusia e pushton më tej Ukrainën”.
Kryeministri i Mbretërisë së Bashkuar Boris Johnson bëri të ditur për sanksione kundër pesë bankave ruse dhe tre biznesmenëve të pasur rusë.
“Kjo është pjesa e parë… dhe ne mbajmë sanksione të mëtejshme në gatishmëri për t’u vendosur,” tha Kryeministri.
Megjithatë, disa deputetë thanë se qeveria duhet të kishte qenë më e ashpër – duke synuar më shumë banka dhe oligarkë.
Kancelari gjerman Olaf Scholz e ka pezulluar lejen për hapjen e gazsjellësit Nord Stream 2 nga Rusia në Gjermani.
Me çfarë sanksionesh të tjera mund të përballet Rusia?
Vendet perëndimore e kanë kërcënuar Rusinë me sanksione të ashpra në rast se pushton Ukrainën.
Përjashtimi i Rusisë nga Swift-i
Një sanksion do të ishte përjashtimi i Rusisë nga shërbimi global i mesazheve financiare Swift, i cili përdoret nga mijëra institucione financiare në mbarë botën.
Kjo do ta bënte shumë të vështirë për bankat ruse të bëjnë biznes jashtë shtetit.
Megjithatë, kjo do të kishte një kosto ekonomike për vende si SHBA dhe Gjermania, bankat e të cilave kanë lidhje të ngushta me Rusinë.
Shtëpia e Bardhë thotë se nuk ka gjasa të lëshohet si një përgjigje e menjëhershme ndaj një pushtimi.
Ndalimi i Rusisë nga përdorimi i dollarit amerikan
SHBA mund ta ndalojë Rusinë nga transaksionet financiare që përfshijnë dollarë amerikanë. Çdo kompani perëndimore që lejonte një institucion rus të merrej me dollarë do të përballej me gjoba.
Kjo mund të ketë një ndikim të madh në ekonominë e Rusisë, pasi shumica e shitjeve të naftës dhe gazit të saj paguhen në dollarë. Mund ta dëmtojë tregtinë e jashtme të Rusisë në sektorë të tjerë.
Megjithatë, kjo do të thotë se eksportet e naftës dhe gazit të Rusisë do të bien, dhe kjo do ti prekte vendet evropiane që varen nga gazi rus.
Bllokimi i bankave
SHBA mund t’i fusë në listë të zezë bankat ruse, duke e bërë pothuajse të pamundur për të kryerjen e transaksioneve ndërkombëtare.
Moskës do t’i duhet të shpëtojë bankat dhe të bëjë ç’është e mundur për ta shmangur rritjen e inflacionit dhe rënien e të ardhurave.
Megjithatë, kjo do t’i dëmtonte investitorët perëndimorë me para në ato banka.
Përveç kësaj, Rusia ka rezerva prej mbi 630 miliardë dollarësh në bankën e saj qendrore për t’u mbrojtur kundër goditjeve të tilla ekonomike.
Bllokimi i eksportit të teknologjisë së lartë në Rusi
Perëndimi mund ta kufizojë eksportin e mallrave kryesore të teknologjisë së lartë në Rusi.
SHBA, për shembull, mund t’i ndalojë kompanitë të shesin mallra të tilla si mikroçipet gjysmëpërçues. Këto përdoren në çdo gjë, nga makinat tek telefonat inteligjentë.
Kjo do të ndikonte jo vetëm në sektorët e mbrojtjes dhe të hapësirës ajrore të Rusisë, por edhe në të gjithë ekonominë e saj.
Megjithatë, kjo mund ta dëmtojë biznesin e kompanive që eksportojnë teknologjinë.
Kufizimet e energjisë
Ekonomia e Rusisë është jashtëzakonisht e varur nga shitja e gazit dhe naftës jashtë shtetit dhe vendet perëndimore mund të refuzojnë të blejnë naftë dhe gaz nga gjigantët e mëdhenj rusë të energjisë si Gazprom ose Rosneft.
Prapë, megjithatë, kjo mund të sjellë çmime më të larta të gazit dhe mungesë karburanti në Evropë. Gjermania, për shembull, mbështetet tek Rusia për një të tretën e furnizimeve të saj me gaz.
Kufizimi i qasjes së Rusisë në institucionet financiare të Londrës
Është e mashe shkalla e parave ruse në banka dhe prona në Britaninë e Madhe sa kryeqyteti britanik është quajtur “Londongrad”.
Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar pretendon se po e trajton këtë problem me “urdhra të pashpjegueshme të pasurisë”, të cilat kërkojnë që njerëzit të thonë se nga kanë ardhur paratë e tyre.
Por vetëm një pjesë e vogël e këtyre porosive janë përdorur ndonjëherë.
Vështirësi për Perëndimin
Vendet perëndimore i kanë koordinuar planet për sanksione të rënda në rast se Rusia fillon një pushtim të plotë të Ukrainës.
Por, çka nëse ajo ndërmerr veprime vetëm me hapa të vegjël?
Diplomatët amerikanë dhe evropianë thonë se vendet perëndimore janë më pak të bashkuara në mënyrën se si t’i përgjigjen këtyre skenarëve.
Disa vende që kanë marrëdhënie më të ngushta me Rusinë – të tilla si Hungaria, Italia dhe Austria – mund të mos jenë të gatshme të vendosin sanksione të mëdha kundër Rusisë./BBC
