Izraeli dhe Libani po përgatiten për një luftë që nuk e dëshirojnë
Mundësia e një lufte në shkallë të gjerë midis Izraelit dhe pjesëtarëve të Hezbollahut të Libanit po shkakton frikë në të dy anët e kufirit.
Disa e shohin këtë si një pasojë të mundshme të konfliktit të vazhdueshëm të Izraelit me Hamasin në Gaza.
Një luftë e tillë ka potencialin të jetë më shkatërruesja për të dyja palët, me mësimet e nxjerra nga konflikti i tyre i vitit 2006 dhe një periudhë përgatitore katërmujore. SHBA po punon për ta parandaluar një përshkallëzim të konfliktit.
Çfarë ndodhi në vitin 2006?
Lufta e vitit 2006 midis Izraelit dhe Hezbollahut shpërtheu gjashtë vjet pasi forcat izraelite u tërhoqën nga Libani jugor.
I nxitur nga kapja e dy ushtarëve izraelitë nga Hezbollahu dhe vrasja e të tjerëve në një sulm ndërkufitar, Izraeli nisi një ofensivë në shkallë të plotë që synonte t’i lironte pengjet dhe t’i shkatërronte aftësitë ushtarake të Hezbollahut, por misioni përfundimisht dështoi.
Konflikti rezultoi në dëme të mëdha në Libanin jugor dhe periferitë e Bejrutit për shkak të bombardimeve izraelite, ndërsa Hezbollahu hodhi mijëra raketa në komunitetet veriore izraelite.
Numri i të vrarëve përfshinte rreth 1,200 libanezë, kryesisht civilë dhe 160 izraelitë, kryesisht ushtarë.
Një rezolutë e OKB-së bëri thirrje për tërheqjen e forcave izraelite nga Libani dhe krijimin e një zone të çmilitarizuar në anën e Libanit të kufirit. Pavarësisht vendosjes së paqeruajtësve të OKB-së, Hezbollahu vazhdon në zonën kufitare dhe Libani e akuzon Izraelin për shkeljen e hapësirës së tij ajrore dhe pushtimin e xhepave tokësorë libanez.
Sa e mundshme është kjo luftë?
Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së Antonio Guterres ka paralajmëruar se një luftë Izrael-Hezbollah do të ishte një “katastrofë totale”.
Pas një sulmi të papritur nga Hamasi ndaj Izraelit, Hezbollahu dhe Izraeli janë përfshirë në sulme të përditshme ndërkufitare, duke rezultuar në mbi 200 të vdekur nga ana libaneze, kryesisht luftëtarë të Hezbollahut, dhe më shumë se 20 civilë.
Izraeli ka kryer gjithashtu vrasje në shënjestër të figurave të Hezbollahut dhe Hamasit në Liban. Dhjetëra mijëra janë zhvendosur nga të dyja anët. Ndërkohë që liderët izraelitë paralajmërojnë se lufta është gjithnjë e më e mundshme nëse Hezbollahu nuk tërhiqet nga kufiri, udhëheqësi i Hezbollahut, Hassan Nasrallah nuk ka kërcënuar se do të nisë luftë, por paralajmëroi një luftë “pa kufij” nëse provokohet nga Izraeli.
Hezbollah refuzon një armëpushim në kufirin Izrael-Liban derisa të arrihet një armëpushim në Gaza dhe ka hedhur poshtë një propozim të SHBA-së për t’i lëvizur forcat e saj nga kufiri. Pavarësisht retorikës, asnjëra palë duket se nuk dëshiron luftë, por një llogaritje e gabuar mund të shkaktojë një konflikt më të gjerë që është i vështirë për t’u kontrolluar, sipas një zëdhënësi të misionit paqeruajtës të OKB-së.
Sa janë të përgatitur për luftë?
Sikurse Hezbollahu ashtu edhe ushtria izraelite i kanë përmirësuar aftësitë e tyre që nga viti 2006, por të dyja vendet janë gjithashtu më të brishta.
Libani përballet me një krizë ekonomike, me institucionet publike, ushtrinë, rrjetin elektrik dhe sistemin shëndetësor të prekur rëndë.
Libani mban mbi 1 milion refugjatë sirianë. Në pritje të luftës, Libani ka një plan emergjence që parashikon zhvendosjen e dhunshme të 1 milionë libanezëve për 45 ditë, me 87,000 të zhvendosur tashmë nga zona kufitare. Qeveria mbështetet tek organizatat ndërkombëtare për financim, por shumë grupe luftojnë për t’i mbajtur programet ekzistuese.
Izraeli, i tensionuar nga lufta në Gaza, pritet të ketë mbi 50 miliardë dollarë kosto, rreth 10% të aktivitetit ekonomik kombëtar deri në vitin 2024.
Tendosja ekonomike dhe sociale do të intensifikohej në rast lufte me Libanin. Izraeli ka evakuuar 60,000 banorë nga qytetet pranë kufirit, ku nuk ka kohë paralajmëruese për lëshimin e raketave.
Ndërkohë që askush nuk dëshiron luftë, disa e shohin një konflikt të armatosur midis Izraelit dhe Hezbollahut si të pashmangshëm, pasi zgjidhjet diplomatike duken të pamundura.
Sondazhet e fundit sugjerojnë se rreth gjysma e izraelitëve do ta mbështesnin luftën me Hezbollahun si mjetin e fundit për rivendosjen e sigurisë kufitare.
Në Liban, opinionet ndryshojnë, me disa që e kritikojnë Hezbollahun për ekspozimin e vendit ndaj një lufte të mundshme dhe të tjerë që e mbështesin hyrjen e kufizuar të grupit në konflikt, duke besuar se kjo do ta pengojë Izraelin nga përshkallëzimi.
Cila do të ishte rrjedha e ngjarjeve në një luftë të tillë?
Një luftë në shkallë të plotë midis Izraelit dhe Hezbollahut mund të çojë në fronte të shumta, duke përfshirë përfaqësuesit iranianë në Siri, Irak dhe Jemen, duke tërhequr potencialisht në vetë Iranin.
SHBA, aleati më i afërt i Izraelit, gjithashtu mund të përfshihet më thellë, siç dëshmohet nga dërgimi i anijeve luftarake shtesë në rajon.
Hezbollahu posedon një arsenal të konsiderueshëm prej 150,000 deri në 200,000 raketa, duke i tejkaluar aftësitë e Hamasit si në sasi ashtu edhe në saktësi.
Në rast të një konflikti, infrastruktura e Libanit ka të ngjarë të vuajë, me viktima të mundshme civile.
Izraeli, me sistemet e mbrojtjes ajrore si Iron Dome, është më i mbrojtur, por një breshëri masive raketash mund t’i pushtojë këto mbrojtje.
Ndërkohë që 40% e popullsisë së Izraelit banon në shtëpi më të reja me dhoma të sigurta private, Libanit i mungon një rrjet i ngjashëm, duke e bërë popullsinë e tij më të cenueshme.
Mbrojtja ajrore e ushtrisë libaneze është e vjetruar dhe reagimi i saj ndaj një lufte të re Izrael-Hezbollah mbetet i pasigurt, pasi ka mbetur mënjanë në katër muajt e fundit./Associated Press
Përgatiti: Nuhi Shala
