Hagë, ish-luftëtari i UÇK-së, Pjetër Shala, ankohet për padrejtësi në prag të fillimit të gjykimit për krime lufte

Pak i njohur në vendin e tij para arrestimit të tij gati dy vjet më parë, ish-anëtari i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, Pjetër Shala do të paraqitet në Dhomat e Speciali zuara të Kosovës në Hagë të martën dhe të mërkurën për fjalët hyrëse në gjykimin e tij.

Shala, pseudonimi i të cilit ishte komandant “Ujku”, është ish-luftëtari i dytë i UÇK-së që do të gjykohet për krime lufte në Dhomat e Specializuara të Kosovës.

Ai akuzohet për ndalim arbitrar, trajtim mizor, torturë dhe vrasje në Kukës, qytet në veri të Shqipërisë, në një fabrikë metali për të cilën aktakuza pretendon se u përdor nga UÇK-ja si qendër paraburgimi.

“Krimet e supozuara për të cilat akuzohet z. Shala ndodhën ndërmjet 17 majit 1999 dhe 5 qershorit 1999 kundër personave të ndaluar në Fabrikën e Metalit të Kukësit (Shqipëri) që pretendohet se përdorej nga Ushtria Çlirimtare e Kosovës” – thuhet në një deklaratë të Dhomave të Specializuara të Kosovës.

Ndërsa UÇK-ja po luftonte Ushtrinë Jugosllave dhe forcat e policisë serbe përtej kufirit, në Kosovë, luftëtarët e saj përdorën fabrikën në qytetin shqiptar të Kukësit për një sërë qëllimesh ushtarake, duke përfshirë ruajtjen e pajisjeve dhe furnizimeve, regjistrimin e vullnetarëve dhe si “një pikë përgatitore dhe transiti për anëtarët e UÇK-së që lëviznin drejt dhe nga pozicionet përpara”, sipas aktakuzës.

“Fabrika e Metalit në Kukës shërbeu gjithashtu si një vend për ndalimin dhe marrjen në pyetje të personave të dyshuar se kishin bashkëpunuar me RFJ-në (Republikën Federale të Jugosllavisë) dhe Serbinë ose për dështimin për të mbështetur UÇK-në” – thuhet në aktakuzë.

Viktimat ishin civilë që nuk merrnin pjesë në konfliktin e armatosur në Kosovë në atë kohë, shton ajo.

Ajo akuzon Shalën se jo vetëm ka marrë pjesë fizikisht në “sulmin fizik dhe psikologjik” ndaj të burgosurve, por edhe se nuk ka bërë asgjë për të ndaluar asnjë torturë.

“Të ndaluarit në Fabrikën e Metalit të Kukësit rriheshin thuajse çdo ditë. Pjetër Shala nuk ka marrë asnjë masë për të parandaluar apo kufizuar dhunën, apo për të ndihmuar apo siguruar trajtim human të të ndaluarve” – thuhet në aktakuzë.

Aktakuza përmend dy ish-luftëtarë të tjerë të UÇK-së, Sabit Geci dhe Xhemshit Krasniqi, si anëtarë të një “ndërmarrjeje të përbashkët kriminale” së bashku me Shalën.

Ajo pretendon se përafërsisht midis 17 majit 1999 dhe qershorit 1999, Shala dhe anëtarë të tjerë të UÇK-së, duke përfshirë Gecin dhe Krasniqin, mbajtën disa persona “pa proces të rregullt ligjor” në Fabrikën e Metalit të Kukësit.

“Pjetër Shala ishte në dijeni të rrethanave faktike të konfliktit të armatosur dhe e dinte se viktimat ishin persona që nuk merrnin pjesë aktive në armiqësi” – thuhet në aktakuzë.

Shala është vetëdeklaruar i pafajshëm për të gjitha akuzat.

Mbrojtja pretendon shkelje të të drejtave

Në prag të fillimit të gjykimit, mbrojtja e Shalës ka pohuar se i janë shkelur të drejtat gjatë marrjes në pyetje dhe pranimit të provave.

Më 9 shkurt të këtij viti, mbrojtja apeloi kundër një vendimi të trupit gjykues që pranonte në prova transkripte të intervistave që Shala i kishte dhënë Gjykatës Penale Ndërkombëtare për ish-Jugosllavinë, GJPNJ, më 2005 dhe 2007 dhe në Policinë Gjyqësore Federale belge në 2016 dhe 2019 dhe në Prokurorinë Speciale e Kosovës të njëjtin vit.

Mbrojtja në apelin e saj pohoi se trupi gjykues gabimisht ka konstatuar se Shala ishte “i informuar mjaftueshëm për natyrën dhe shkakun e dyshimeve kundër tij, si dhe për të drejtën e tij për të pasur qasje tek një avokat” në çdo intervistë.

Ajo gjithashtu argumentoi se trupi gjykues bëri një gabim duke vlerësuar se Shala kishte dhënë “një aprovim të mirëinformuar dhe të qartë nga e drejta e tij për të pasur qasje te një avokat” në intervista.

Sipas mbrojtjes, me pranimin e këtyre intervistave si provë, Shalës i shkelet e drejta për gjykim të drejtë, duke pretenduar se Shalës nuk i është dhënë avokat siç kërkohet me ligj gjatë intervistave dhe as nuk është vënë në dijeni për dyshimet ndaj tij.

Pavarësisht pretendimeve të mbrojtjes, më 8 shkurt, gjyqtarët ia zgjatën paraburgimin Shalës me arsyetimin se ai mund të pengonte procedurën dhe të kryente krime të tjera. Frika nga manipulimi i dëshmitarëve mbetet një shqetësim i madh për gjykatën, pasi kanosja ka dëmtuar raste të mëparshme të lidhura me UÇK-në në Hagë.

Në tetor të vitit të kaluar, mbrojtja gjithashtu u ankua se kishte marrë shumë vonë një sasi të konsiderueshme provash nga prokuroria, duke përfshirë edhe shtimin e një dëshmitari të ri.

“Ata po na detyrojnë të punojmë sikur po ecim në një rërë thithëse. Ne punojmë sipas dokumenteve që na dorëzohen dhe kur i marrim me vonesë është e vështirë t’i analizojmë dhe t’i përkthejmë” – tha mbrojtja para gjykatës, duke iu referuar 500 dokumenteve që tha se janë dorëzuar me vonesë nga prokuroria.

Megjithatë, deri më tani, Gjykata nuk i ka pranuar pretendimet e mbrojtjes se të drejtat e Shalës janë shkelur.

Gjykimi pritet të marrë pak kohë, duke pasur parasysh se procedurat e shkallës së parë në gjyqin e parë për krime lufte në gjykatë – rasti kundër ish-komandantit të UÇK-së, Salih Mustafa – zgjatën më shumë se një vit. Mustafa u dënua me 26 vjet burg për krime lufte, duke përfshirë ndalim arbitrar, torturë dhe vrasje, por mund të apelojë kundër vendimit.

Një jetë larg titujve kryesorë

Ndryshe nga ish-anëtarët e UÇK-së të cilët tashmë janë dënuar për pengim të drejtësisë nga Dhomat e Specializuara (ish-udhëheqësit e organizatës së veteranëve të luftës Hysni Gucati dhe Nasim Haradinaj) ose janë në pritje të gjykimit për akuzat për krime lufte (ish-presidenti Hashim Thaçi dhe kryeparlamentari Kadri Veseli), Shala kishte qëndruar larg syrit të publikut për një kohë të gjatë para se të arrestohej në Belgjikë në vitin 2021.

Kur u transferua në paraburgim në Hagë, edhe njerëz nga fshati i tij i lindjes në Kosovë i thanë BIRN se nuk dinin shumë për të, përveç faktit se ai ishte një fëmijë i vetëm dhe se prindërit e tij tani kanë vdekur.

Lufta e Kosovës nuk ishte e para për Shalën pasi ai kishte qenë edhe luftëtar vullnetar në anën kroate në luftën e atij vendi për pavarësi nga Jugosllavia në vitin 1991. Më pas, Shala ishte shpërngulur në Shqipëri, nga ku bashkë me 30 burra të tjerë iu bashkuan UÇK-së në luftën në Kosovë.

Përfundimisht Shala u vendos në fshatin Dujakë dhe u bë udhëheqës ushtarak lokal në këtë pjesë të Kosovës perëndimore, ku luftëtarët e UÇK-së kontrolloheshin nga Ramush Haradinaj, i cili më vonë u bë kryeministër në epokën e pasluftës.

Në qershor të vitit 1998, Shala u tha bashkëluftëtarëve të tij në Dujakë se ishte emëruar në krye të policisë ushtarake lokale nga komandanti i UÇK-së, Rexhep Selimi.

Selimi po ashtu tani është në paraburgim në Hagë, i akuzuar për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit përkrah Thaçit, Veselit dhe një ish-luftëtari tjetër të kthyer në politikan, Jakup Krasniqi. Ashtu si Shala, ata të gjithë janë vetëdeklaruar të pafajshëm. Gjyqi i tyre do të nisë në fillim të prillit.

Dhomat e Specializuara janë pjesë e sistemit gjyqësor të Kosovës, por janë të vendosura në Holandë dhe me personel ndërkombëtar.

Ato u krijuan në vitin 2015 nga parlamenti i Kosovës, nën presionin e aleatëve perëndimorë të vendit, të cilët besojnë se sistemi i drejtësisë së Kosovës nuk është mjaftueshëm i fuqishëm për të gjykuar rastet e UÇK-së dhe për të mbrojtur dëshmitarët nga kanosja, pasi rastet e mëparshme në GJPNJ ishin shoqëruar me ndërhyrje te dëshmitarët.

Gjykata Speciale nuk shihet me sy të mirë në Kosovë, ku ajo konsiderohet se shënjestron në mënyrë të padrejtë luftëtarët shqiptarë të lirisë së Kosovës dhe jo autorët serbë të shumicës së krimeve të luftës që u kryen në vitet 1998-1999.

Megjithatë, përveç raporteve faktike për seancat paraprake në rastin e Shalës, nuk ka pasur interesim të madh mediatik për procedurat kundër tij deri më tani në Kosovë, pasi ai është një figurë më pak e njohur se të tjerët që janë akuzuar. Për Shalën është shkruar pak në mediat serbe që nga arrestimi dhe transferimi i tij në Hagë./balkaninsight.com