Ditari i Gazës, pjesa 21: "A kemi arritur deri në atë pikë ku lutja jonë e vetme është të vdesim paqësisht?"

Ziadi, një palestinez 35-vjeçar, e rrëfen edhe një ditë tjetër në Gaza: pa rrymë, pa ilaçe, madje edhe pa dru për ngrohje  – mirëpo me shumë njerëz që po vdesin.

E Diel, 12 Nëntor

Mesnatë. Nuk mund të fle. Jo për shkak të frikës, rraskapitjes apo mungesës së një momenti qetësie që po përjetojmë prej më shumë se një muaji, por sepse nuk mund të ndalem së menduari për telefonatën që pata mbrëmë. Shoqja ime humbi vëllanë e saj. Ndihej e shkatërruar, u përpoqa të flisja me të, por nuk munda. Arrita të kontaktoj miqtë përreth saj. “Ajo është mirënjohëse që e gjetën trupin e vëllait të saj në një pjesë, ndryshe nga të tjerët, trupat e të cilëve ishin copëtuar në disa pjesë”- më tha njëri.

A është kjo pika në të cilën kemi arritur? Po lutemi që të vdesim në një pjesë? A është bërë vdekja në rrethana brutale fati i pashmangshëm i banorëve të Gazës?

Më kujtohet një histori e treguar në familjen e nënës sime. Bëhet fjalë për një histori për dy gra që kanë pasur një grindje për më shumë se 40 vjet se cili nga djemtë e tyre është varrosur në një varr të caktuar. Të dy trupat janë prerë në copa dhe sot e kësaj dite nuk dihet e vërteta. Secila nga zonjat shkonte në varreza dhe mbante zi për fëmijën e humbur. “Por pse ka rëndësi?” Mbaj mend që pyeta.

“Gjithçka që ka rëndësi,” u përgjigj një fqinj i vjetër. Ai tha se duke ditur se të dashurit e tyre u varrosën në mënyrë dinjitoze, në një vend të njohur, i bën ata të ndihen të sigurt se janë në një “vend të sigurt, të kujdesur për të” dhe i ndihmon ata të lirohen dhe të fillojnë udhëtimin për të vazhduar përpara.

Njëra nga dy zonjat vdiq në moshën 85-vjeçare, tjetra është ende gjallë sot. Jam i sigurt se ajo që ka vdekur nuk është më e zemëruar me nënën tjetër, sepse tani ajo është me djalin e saj, në një vend shumë më të mirë – larg varrezave, larg vdekjes, larg trishtimit, larg mizorisë së kësaj bote. Ajo po e përqafon dhe ai është i kënaqur sepse më në fund është i sigurt me nënën e tij.

Pyes veten se sa dekada do t’u duhen shumë banorëve të Gazës për ta përpunuar agoninë e të mosditurit se ku janë varrosur të dashurit e tyre, ose faktin që ata nuk mund t’i shikonin ata, t’ua mbanin duart dhe t’u thonë lamtumirë.

Ora 08:30 e mëngjesit. Ai nuk ishte miku im, por disa njerëz thjesht rriten për t’u bërë pjesë e jetës tënde. Ai ishte kryekamerieri i kafenesë sime të preferuar. E kisha njohur që kur isha student në universitet, kur restoranti ishte shumë i vogël dhe jo shumë i njohur. Me kalimin e kohës, ai u bë simboli i vendit. Kur ai nuk ishte pranë, njerëzit e kërkonin. Disa shkonin aty vetëm kur ai punonte. Restoranti u zgjerua dhe ai lëvizte nga një degë në tjetrën dhe njerëzit zgjidhnin të darkonin aty ku ai punonte.

Kishte sy të bukur jeshil. Të gjithë e donin atë. Ai i dëgjonte klientët e tij; në një farë mënyre, ishte një lloj terapisti. Ai jepte këshilla, udhëzime dhe mbështetje. Nëse ai rekomandonte një pjatë të caktuar, ne do ta porosisnim menjëherë. Nëse ai ju këshillonte të mos porosisni ushqimin tuaj të preferuar, ne i besonim atij.

Dy vjet më parë, djali i tij i madh mbaroi shkollën e mesme. Ai u gëzua shumë, na tha se do të studiojë për gazetari. E përmendi se përveç që e do atë që bën, ai punon shumë, me shumë turne, vetëm për të siguruar një jetë të mirë për familjen e tij.

Teksa ec nëpër rrugë një shok imi më merr në telefon dhe më thotë se është vrarë. Ndaloj së ecuri. Jo ai… jo, jo, jo. Qëndroj i heshtur në mes të rrugës.

Ndonëse nuk ishte miku im, ai ishte pjesë e jetës sime, pjesë e shumë kujtimeve të lumtura që kam jetuar. Do të doja ta kisha mbrojtur atë. Do të doja ta kisha mbajtur atë dhe të dashurit e tij të sigurt.

Dua të qaj, por hesht dhe vazhdoj. Vazhdoj të ec.

Ora 09:00 e mëngjesit. Sot koha është e vranët, gjë që është e mirë për ata që janë në rrugë pasi nuk do të digjen nga dielli. Megjithatë, kjo do të thotë se askush nuk do të jetë në gjendje t’i karikojë pajisjet e tyre. I vetmi burim energjie këto ditë është dielli, dhe vetëm disa familje ose dyqane kanë energji diellore, kështu që të gjithë fqinjët dhe familjet e evakuuara shkojnë atje për t’i karikuar pajisjet e tyre, për të pasur një lidhje me botën, për t’i kujtuar vetes se janë ende gjallë.

Sot, ne nuk patëm mundësi ti karikonim pajisjet tona. Një ditë tjetër për të harruar ne jemi ende gjallë.

Ora 10:00 e mëngjesit. Po më mbaron një nga ilaçet që përdor. Kam pasur shuma të mira me vete, por pas një muaji, pjesa më e madhe është zhdukur. Shkoj në farmaci për të blerë më shumë. Farmacistit i kanë mbetur vetëm gjashtë tableta. E falënderoj dhe largohem pa i marrë. Më këshillon t’i marr, por unë refuzoj. Dua dy ose tre pako, jo disa pilula.

E nis udhëtimin tim duke kërkuar ilaçin tim, ec për gati katër orë. Hyj në çdo farmaci gjatë rrugës. Gjashtëmbëdhjetë farmaci, asnjëra nuk ka ilaçin tim. E pranoj që është gabimi im, duhet të kisha blerë shtesë që kur filloi e gjithë situata, por nuk e mendoja se do të vazhdonte kaq gjatë. Askush nuk e mendoi një gjë të tillë.

Ora 02:00 pasdite. Kthehem në farmacinë e parë, duke shpresuar se i kanë ende gjashtë pilulat. I kanë, i blej dhe largohem nga aty.

Teksa po kaloj një radhë të gjatë njerëzish që presin të blejnë bukën saj, njerëzit në radhë po e inkurajojnë të riun që shet bukën të jetë më i shpejtë. Njëri i thotë: “Shpresoj që të martohesh shpejt”. Një tjetër thotë me shaka: “Shpresoj që të biesh në dashuri me një grua të bukur të zhvendosur dhe të martohesh me të”.

Djali buzëqesh, i vie turp dhe vazhdon punën e tij. Mbaj mend që gjyshja ime na tha se gjyshja e saj duhej të martohej në moshën 14-vjeçare me një bukëpjekës vetëm për ta ushqyer familjen e saj.

Nuk jemi ende atje, ose të paktën jam i privilegjuar të mos e shoh mjerimin në të cilin jetojnë të tjerët. Por nuk mendoj se jemi larg nga njerëzit që bëjnë gjëra kundër dëshirave të tyre vetëm për të siguruar një copë bukë.

Ora 07:00 pasdite. Ahmedi na bashkohet në dhomë. Na tregon sot se ka parë mikun e tij artist. Ai ishte në rrugë, duke vluar pak ujë për të bërë çaj për ta shitur pastaj. Shoku i tij nuk kishte bombol gazi, përkundrazi, ai po përdorte dru për djegie. Ahmedi u befasua kur pa burrin duke i përdorur kornizat e portreteve të tij për t’i djegur. “Duhet të bëj pak para, kam një familje për ta ushqyer”- i tha shoku i tij.

Edhe druri po pakësohet dhe disa po e shesin për ta përdorur për të zier ujin dhe për gatim. Çfarë tjetër ka mbetur për t’u shitur? Ajri?

Ora 09:00 në mbrëmje. Motra ime rrallë se largohet nga dhoma që kur u evakuuam. Në kohëra normale, ajo është një flutur sociale dhe shumë aktive në komunitet. Që kur filloi e gjithë situata, ajo ka dalë jashtë vetëm kur ka diçka tejet me rëndësi. Sot, ajo vendosi t’i marrë vajzat e reja për një shëtitje. E mori mbesën e madhe dhe kushërirën e saj. “Po ngulfatemi”, i kishin thënë një ditë më parë.

Natën, ajo më tregon se sa të lumtura ishin vajzat. Thotë se ati kishin buzëqeshjen më të madhe në fytyrat e tyre, të lumtura që kishin dalë jashtë pas një kohe kaq të gjatë. Nuk bënë asgjë të veçantë, thotë ajo, vetëm kanë ecur dhe kanë blerë disa scrunchies për flokë.

Mirëpo motra ime ndjehet e trishtuar që një pjesë e madhe e bisedave të tyre ishte për këtë shoqe që humbi shtëpinë, tjetra që i humbi anëtarët e familjes dhe ata që u evakuuan dhe me të cilët i kanë humbur kontaktet. “A është kjo fëmijëria që ata meritojnë?” pyet ajo.

Jo vetëm vajzat e vogla, por edhe gratë në përgjithësi përballen me vuajtje të dyfishta. Gjatë këtyre kohërave, burrat zakonisht e kanë mundësinë të dalin për t’i marrë gjërat e nevojshme, ndërsa gratë e gjejnë veten të mbërthyer në shtëpi me shumë familje të tjera, ose në shkolla me pak ose aspak hapësirë. Në shkolla shihja burra që qëndrojnë ose ulen jashtë për të marrë pak ajër, por rrallë se shihja një grua.

Ora 10:00 në mbrëmje. I shtrirë në divan, nuk mund të ndaloj së menduari për një citim që dikush e ndau me mua. Citimi thotë: “Kemi nevojë për xhepa të mëdhenj, xhepa mjaftueshëm të mëdhenj për familjet dhe miqtë tanë, madje edhe njerëzit që nuk janë në listat tona, njerëz që nuk i kemi takuar asnjëherë, por ende duam t’i mbrojmë. Kemi nevojë për xhepa për qytetet dhe një xhep që mund ta mbajë universin”.

Do të doja të kisha xhepa të mëdhenj, për t’i ruajtur të dashurit e mi, miqtë e mi dhe kafshët. Do të doja t’i mbaja të sigurt kamerierët, artistët, studentët, shitësit në rrugë dhe mësuesit. Do të doja t’i mbaja rrugët, kopshtet, restorantet dhe çdo vend që ka dëshmuar një kujtim të lumtur. Dhe mbi të gjitha, do të doja që të mund të mbahesha fort në xhepin e madh të dikujt tjetër… që të ndihesha i sigurt./The Guardian

Përgatiti: Nuhi Shala