Prigozhini e ka bërë Putinin më të rrezikshëm se asnjëherë më parë
Ndërkohë që tanket rebele u panë në autostradën drejt Moskës të shtunën në mëngjes, Vladimir Putin e etiketoi udhëheqësin mercenar rebel Yevgeny Prigozhin si “tradhtar” – dhe u zotua se do ta shtypte atë. Mirëpo, disa orë më vonë Putini kapitulloi, duke lejuar Prigozhin të tërhiqej duke u zhvendosur në Bjellorusi dhe duke e amnistuar forcën e Wagner-it prej 25,000 trupash që e kishte kaluar ditën në rebelim të hapur e të armatosur kundër autoritetit të Kremlinit. Për Putinin, i cili kishte ngritur imazhin e tij si mbrojtësi i njeriut të fortë të Rusisë, poshtërimi i veçantë i lejimit të një gjenerali të armatosur ta kalonte përsëri Rubikonin i padëmtuar duhet ta ketë goditur shumë atë.
Sigurisht, gjërat mund të kishin përfunduar shumë më keq për Putinin. Alternativa për t’a lejuar Prigozhinin të arratisej dhe njerëzit e tij të ktheheshin në kazerma do të kishte qenë luftimi i tyre në rrugët e Rostov-on-Don, ku Wagner e kishte futur nën kontroll selinë e Komandës Ushtarake Jugore të Ushtrisë Ruse. Edhe më keq, trupat që Putini do të duhej t’i dërgonte ishin luftëtarët gjysmë të parregullt të presidentit çeçen Ramzan Kadyrov. Për popullin e Rostovit (dhe të gjithë Rusisë jugore), kujtimet e dy luftërave çeçene të viteve 1995/6 dhe 1999/2000 janë ende të dhimbshme – dhe pamja e çeçenëve duke i sulmuar rusët etnikë me urdhër të Kremlinit do të kishte qenë një pamje thellësisht përçarëse.
Pra, në një farë kuptimi, Putin ka fituar. Ai çaktivizoi një rebelim të dëshpëruar që, për një ditë të vetme, u tregoi gjallërisht rusëve se si duket një luftë civile në territorin e tyre – dhe sa i brishtë mund të jetë shteti i sigurisë i Putinit. Kostoja e asaj fitoreje ende nuk është llogaritur. Sipas të drejtave, kokat duhet të rrokullisen – para së gjithash ato të ministrit të mbrojtjes Sergei Shoigu dhe Valery Gerasimov, shefit të shtabit të përgjithshëm, grindjet e përshkallëzuara të të cilëve me ëagnerin ishin shkaku i afërt i kryengritjes. Por këto janë pikërisht kokat që Prigozhin kërkoi që të rrokullisen, dhe nëse Putini i pushon, do të duket sikur ai po pranon kërkesat e rebelëve. Shoigu është një nga aleatët politikë më të vjetër të Putinit dhe miqtë më të ngushtë personalë – fotografia e famshme e vitit 2007 e Putinit duke hipur pa këmishë në pyllin siberian është bërë gjatë një udhëtimi peshkimi me Shoigun në vendlindjen e tij Tuva. Megjithatë, Shoigu e ka keqmenaxhuar qartë përpjekjen e luftës dhe është thellësisht i papëlqyer, jo vetëm me ëagnerin, por edhe me blogerët ushtarakë ultranacionalistë dhe (nëse postimet në mediat sociale mund të ndodhin) një pjesë të ushtrisë së rregullt gjithashtu. Putin dënohet nëse shkarkon Shoigun dhe ndëshkohet nëse nuk e bën. Një lajm i mirë për Putinin është se asnjë figurë e lartë në ushtri, shërbime sigurie apo qeveri nuk iu bashkua avancimit të Prigozhin.
Po aq të rëndësishme politikisht, megjithatë, ishin skenat në rrugët e Rostovit pasi Prigozhini i urdhëroi tanket e tij të ktheheshin prapa. Teksa trupat plotësisht të armatosura të Wagner largoheshin nga selia e Rostovit me një autokolonë të mjeteve luftarake të këmbësorisë së grupit, duke rënë borisë dhe duke shtënë me kallashnikovë në ajër, turma të mëdha qytetarësh u mblodhën për t’i duartrokitur gjatë rrugës duke brohoritur ‘Wagner! Wagner!”, duke ua shtrënguar duart e ushtarëve nga dritaret e xhipeve. Vetë Prigozhin, i shtyrë në mërgim me një fuoristradë, u përshëndet si hero nga banorët lokalë – të cilët, kur automjetet e policisë u rreshtuan për ta mbikëqyrur tërheqjen, bërtisnin “turp!” dhe qëlluan policët me mbeturina. Është e vështirë të mbivlerësohet se sa të jashtëzakonshme janë skena të tilla dhe sa të dëmshme për autoritetin e Kremlinit. Rebelët e armatosur pushtuan një qytet të madh rus – dhe u trajtuan menjëherë si heronj të luftës nga një popullatë që deri atëherë kishte qenë krejtësisht jo entuziaste për çdo lloj proteste kundër Putinit.
Si do të reagojë një njeri që ka kaluar një karrierë të tërë në KGB dhe që mbi 23 vjet në Kremlin e ka rrethuar veten pothuajse ekskluzivisht me ish-burra të KGB-së, ndaj kësaj lloj sfide? Është e qartë se instinkti i Putinit do të jetë ta godasë edhe më fort disidencën në shoqëri – dhe veçanërisht në ushtri. Se si një veprim i tillë do të ndikojë në përpjekjet luftarake të Rusisë mbetet për t’u parë. Por ajo që tashmë është e qartë është se Putini do të duhet të përpiqet shumë për ta rikthyer reputacionin e tij të dëmtuar si mbrojtësi i pagabueshëm i Rusisë.
Ashtu siç edhe dihet, një grabitqar i plagosur është më i rrezikshëm se asnjëherë më parë. Krenaria famëkeqe prekëse e Putinit është lënduar keq dhe përpjekjet e tij për kompensim mund të jenë të tmerrshme. Për më tepër, rebelimi i Prigozhinit i tregoi elitës ruse se shoqëria dhe siguria ruse e kohës së luftës janë jashtëzakonisht të brishta – dhe se forcat e dhunshme ultranacionaliste jashtë kontrollit të Kremlinit po presin me padurim për të përfituar nga kaosi. Kjo, në mënyrë paradoksale, mund t’u japë pauzë atyre që mund të dëshirojnë ta shohin Putinin të zëvendësohet nga një anëtar më i pranueshëm i elitës, të tillë si kryeministri rus Mikhail Mishustin ose kryebashkiaku i Moskës, Sergei Sobyanin. Putini është djalli që elita e njeh – dhe madje i dobësuar, ai mbetet shpresa e tyre më e mirë për të rezistuar kundër forcave të dhunshme, irracionale dhe të paparashikueshme të revoltës./The Spectator
Përgatiti: Nuhi Shala
