Editorial i "The Guardian" për të ardhmen e Kosovës: Europa duhet të bëjë më shumë

Tensionet midis Prishtinës dhe Beogradit janë kthyer sërish në dhunë. Strategjia ndërmjetësuese e Bashkimit Europian nuk po funksionon, shkruan gazeta britanike The Guardian në një editorial.

Në fundjavë, kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, foli i dëshpëruar në lidhje me një dekadë bisedime për normalizim të marrëdhënieve me Serbinë, e cila vazhdon të refuzojë ta njohë statusin e pavarur të vendit të tij.

Në një intervistë për “The Guardian”, Kurti u shpreh se negociatat, të ndërmjetësuara nga Bashkimi Europian, rrezikojnë të arrijnë në rrugë qorre.

Menjëherë pas publikimit, pati konfirmim ogurzi se me të vërtetë është arritur një ‘nadir’ (pika më e ulët).

Në një përshkallëzim serioz të tensioneve, pesë persona, përfshirë një zyrtar policor i Kosovës, u vranë pas një prite nga njerëz të armatosur të paidentifikuar, pranë kufirit me Serbinë.

Për BE-në dhe shefin e saj të Politikës së Jashtme, Josep Borrell, pasojat e dështimit diplomatik shtrihen përtej fatit të skajit verior të Kosovës, me popullatë shumicë serbe.

Në vazhdën e pushtimit rus të Ukrainës, BE-ja ka dyfishuar përpjekjet e saj për të ankoruar Ballkanin Perëndimor brenda orbitës së saj për ta luftuar ndikimin e Moskës. Por, të shtënat e së dielës tregojnë se në këtë zonë të nxehtë ballkanike kjo qasje nuk po funksionon.

Marrëveshja që dukej e madhe, e pranverës së shkuar, detyronte Serbinë ta njihte shtetësinë e Kosovës në këmbim të pushtet gjysmë-autonom për komunat me shumicë serbe në Kosovë.

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, ende nuk e ka nënshkruar marrëveshjen dhe është mburrur publikisht për këtë.

Në prill, Qeveria e tij kundërshtoi kërkesën e Kosovës për anëtarësim në Këshillin e Europës.

Kurti nuk ka ofruar vetëmenaxhimin politik në zonat me shumicë serbe të Kosovës. Ai ka antagonizuar vendasit përmes vendosjes së njësive speciale të Policisë dhe kontrollit të zgjedhjeve të dështuara lokale atje, bojkoti i së cilave çoi në pjesëmarrje prej katër për qind.

Kështu, një vallëzim diplomatik rrezikon të shndërrohet në dhunë serioze.

Por për këtë, Borrell mund të duhet po ashtu të marrë përgjegjësi.

Kurti pohon se rënia e besimit te Kosova ka rezultuar nga “humbja e neutralitetit” tek i dërguari special i Bashkimit Europian, Mirosllav Lajçak. Këtë verë, një grup politikanësh të lartë perëndimorë vunë në pah pothuajse të njëjtën pikë për “politikën e Perëndimit në Ballkan me Beogradin në qendër”.

Brukseli dhe Washingtoni duket se i kanë dhënë prioritet nevojës për ta mbajtur Vuçiqin në krah, duke pasur parasysh ndikimin rajonal të vendit dhe lidhjet e rëndësishme me Rusinë.

Duke vepruar kështu, ata rrezikojnë të neglizhojnë nevojën për ta mbrojtur Kosovën nga makinacionet e një fqinji ngacmues dhe shumë më të madh, e që beson se nuk ka të drejtë të ekzistojë.

Duke pasur parasysh këto rrethana, dhe historinë më të re në Ukrainë, nuk është aspak befasuese që Kurti të ketë dyshime për t’u dhënë më shumë pushtet serbëve të Kosovës me prirje separatiste në veri.

Ndërkohë në prapavijë, Rusia ka bërë çmos për të nxitur dhe shfrytëzuar paqëndrueshmërinë, përderisa presidenti serb zakonisht manipulon me krizën për të marrë mbështetjen nacionaliste në vend.

Disa shtete të Bashkimit Europian thonë se edhe Kurti ka bërë gabime. Ai ka nxitur në mënyrë të pamatur pakënaqësitë në veri, ku autonomia më e madhe do të jetë pashmangshëm pjesë e çdo zgjidhjeje të suksesshme.

Por kjo është çështje e statusit përfundimtar që duhet të shkojë në mënyrë paralele me lëvizjet nga Beogradi.

BE-ja gjithashtu duhet ta rregullojë shtëpinë e vet. Pesë anëtare të BE-së nuk e kanë njohur Kosovën deri më tash, duke i dhënë barasvlerë të rrejshme rrethanave të pavarësisë së saj dhe problemeve të tyre me pakicat. Një Evropë më e bashkuar do të ishte ndërmjetëse më autoritare dhe efektive në një rajon të trazuar dhe jetik.

Përgatiti: Bubulina Peni