Vullkani i Islandës, gadishulli përballet me 'dekada' të paqëndrueshmërisë
Gadishulli jugperëndimor i Islandës mund të përballet me dekada të paqëndrueshmërisë vullkanike, paralajmëron Zyra e Meteorologjisë Islandeze (IMO), raporton BBC.
Tërmetet dhe frika e një shpërthimi të afërt kanë çuar në evakuimin e qytetit të vogël të peshkimit të Grindavik.
Pas një ndërprerjeje 800-vjeçare, shpërthimet në Gadishullin Reykjanes filluan përsëri në vitin 2021, gjë që mund të shënojë një “cikël të ri shpërthyes”, thotë Matthew Roberts nga IMO.
Roberts, i cili është drejtor menaxhues në selinë e IMO-s në Rejkjavik, na çon në një dhomë ku monitoron intensivisht aktivitetin sizmik 24 orë në ditë.
Të premten e kaluar, ekipi u trondit kur kuptoi se magma po derdhej në tokë, duke thyer shkëmbin në një distancë prej 15 kilometra.
Pas kësaj, është dhënë urdhër për për evakuim të shpejtë dhe të menjëhershëm. Filluan të shfaqen imazhe të zymta të rrugëve të plasaritura rëndë dhe shtëpive të dëmtuara pas tërmeteve të përsëritura.
Pjesa perëndimore e Grindavik është fundosur me më shumë se një metër që nga e premtja e kaluar dhe vazhdon ta bëjë këtë me një shpejtësi prej rreth 4cm në ditë.
Një hartë me ngjyra i tregon nivelet e fundit në të cilat toka është shembur dhe në një zonë situata mbetet “shumë e paqëndrueshme”, me një shpërthim të mundshëm brenda ditëve ose javëve.
Nëse ndodh ndonjë shpërthim, mund të ketë dëme të konsiderueshme në infrastrukturën lokale dhe një lëshim të tymrave toksikë.
Në mënyrë magjepsëse, fotografitë ajrore sugjerojnë se magma po kalon nën një çarje të mëparshme, shekullore, të dukshme.
Islanda është shumë e mësuar me aktivitetin vullkanik sepse ndodhet mbi kreshtën e Atlantikut të Mesëm. Pllakat euroaziatike dhe të Amerikës së Veriut po largohen nga njëra-tjetra, disa centimetra çdo vit.
Por ky lloj evakuimi i një komuniteti të tërë nuk ka ndodhur në 50 vjet.
Në vitin 1973, një çarje filloi të lëshonte llavë të kuqe të shkrirë në Heimaey, më i madhi nga ishujt Westman të Islandës.
Aktualisht, brenda Gadishullit Reykjanes, vlerësohet se magma ndodhet rreth 800 metra nën sipërfaqe.
Banorët mund të duhet të presin me javë, të paktën, përpara se të bëhet e qartë nëse mund të kthehen në zonë.
Një shpërthim me intensitet të ulët mund të nënkuptojë derdhjen e llavës nga një seri çarjesh gjatë javëve dhe javëve.
“Nëse kjo do të ndodhte, do të kishte rrjedhje llave në jug – ndoshta drejt Grindavik – dhe gjithashtu ndoshta në veri dhe në perëndim” drejt termocentralit Svartsengi dhe Lagunës Blu, thotë Dr Roberts.
Planet e emergjencës përfshijnë barriera mbrojtëse – të njohura si “levees” – të cilat po ndërtohen pranë uzinës gjeotermale ndërkohë që banja e famshme Blue Laguna mbetet e mbyllur.
Islanda i ka të gjitha llojet e mënyrave të zgjuara për ta luftuar llavën, thotë Dr Roberts, megjithatë “natyra fiton gjithmonë nëse shpërthimi është mjaft i gjatë”./BBC
