Cili shtet në Evropë e ka lirinë më të keqe të medias, ku renditet Kosova?

Sfidat dhe shqetësimet e vazhdueshme me të cilat përballen gazetarët anembanë Evropës janë në rritje, duke e vënë theksin edhe kërcënimet për sigurinë, lirinë dhe mirëqenien e tyre të përgjithshme, shkruan Euronews.

Pavarësisht rënies së lehtë të numrit të kërcënimeve serioze në krahasim me një vit më parë, gazetarët në Evropë vazhdojnë të përballen me forma të ndryshme të frikësimit, përgjimit, sulmeve dhe ndalimeve.

Situata është veçanërisht e rëndë në vende si Bjellorusia dhe Rusia, vende në të cilat profesionistët e medias i janë nënshtruar përgjimeve të paligjshme, padive të targetuara dhe ndalimeve arbitrare.

Megjithatë, çështje të ngjashme vazhdojnë në pjesë të tjera të Evropës, duke nënvizuar një shqetësim në mbarë kontinentin për lirinë e shtypit.

Raporti vjetor i Këshillit të Evropës, i titulluar “Liria e shtypit në Evropë: Koha për ta kthyer rrjedhën”, hedh dritë mbi sfidat kryesore që e minojnë lirinë e shtypit në 46 shtetet anëtare. Këto sfida përfshijnë taktikat e frikësimit, ndalimet, legjislacionin kufizues, paditë abuzive dhe sulmet ndaj mediave të shërbimit publik.

Sa i përket Kosovës, raporti i lartcekur i Këshillit të Evropës thotë se në vitin 2023 gazetarët dhe punonjësit e mediave në Kosovë u përballën me sfida të paprecedenta, veçanërisht në mes të tensioneve të përshkallëzuara ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.

Viti 2023 dëshmoi një rritje të sulmeve ndaj gazetarëve, duke përfshirë sulme fizike dhe vandalizëm të pajisjeve.

Asociacioni i Gazetarëve të Kosovës ka dokumentuar 63 incidente, me të paktën dhjetë gazetarë të lënduar, veçanërisht në rajonin verior. Gazetarët e mediave shqipfolëse dhe serbe raportuan diskriminim dhe frikësim nga zyrtarë dhe përfaqësues të partive politike.

Pavarësisht përpjekjeve për t’u angazhuar me autoritetet për mbrojtje më të mirë, gazetarët vazhduan të jenë në shënjestër.

Pezullimi i certifikatës së biznesit të një transmetuesi të madh televiziv nga Ministria e Industrisë u prit me reagime nga organizatat ndërkombëtare, duke përmendur masa arbitrare dhe parregullsi ligjore.

Për më tepër, mediat serbe që transmetonin në Kosovë iu nënshtruan shpifjeve dhe akuzave në internet, duke nxitur veprime ligjore nga palët e prekura.

Incidentet nënvizuan kërcënimet e vazhdueshme ndaj lirisë së shtypit në rajon, duke u kërkuar autoriteteve të ndërmarrin veprime vendimtare për të mbrojtur gazetarët dhe për të mbrojtur të drejtat e tyre.

Sipas raportit të lartcekur, Rusia spikat me afro 15% të 285 alarmeve totale për kërcënime dhe sulme serioze kundër lirisë së medias në Evropë. Goditja e Kremlinit ndaj gazetarëve kritikë ndaj politikave të tij, brenda dhe jashtë vendit, mbetet një shqetësim i rëndësishëm.

Gazetarët që mbulojnë tema të ndjeshme si krimi i organizuar dhe trafiku i drogës përballen me rreziqe të shtuara, duke përfshirë dhunën fizike dhe kërcënimet ndaj jetës së tyre.

Pushtimi i Ukrainës nga Rusia në vitin 2023 i përshkallëzoi më tej rreziqet për gazetarët, duke rezultuar në viktima në mesin e punonjësve të medias që raportonin nga zonat e konfliktit.

Për më tepër, sulme ndaj gazetarëve ndodhën në vende të tjera evropiane, përfshirë Shqipërinë, pasi një roje sigurie u vra në një sulm ndaj një stacioni televiziv.

Paraburgimi mbetet një dënim i zakonshëm për gazetarët kritikë ndaj autoriteteve qeveritare, veçanërisht në Rusi dhe Bjellorusi.

Që nga fundi i vitit 2023, një numër i konsiderueshëm gazetarësh u burgosën në të gjithë Evropën, shumë prej tyre të mbajtur në kushte të mjerueshme. Raporti nxjerr në pah raste specifike të gazetarëve të ndaluar në vende të ndryshme, duke ilustruar natyrën e përhapur të kësaj çështjeje.

Raporti nënvizon gjithashtu mbizotërimin e mosndëshkimit për vrasjet e gazetarëve, me shumë raste të mbetura të pazgjidhura pavarësisht hetimeve prej vitesh. Në disa raste, autorëve të krimeve të tilla madje u janë dhënë falje ose dënime të buta, duke e gërryer më tej besimin në sistemet e drejtësisë.

Gjetjet e raportit të Këshillit të Evropës paraqesin një pamje shqetësuese të gjendjes së lirisë së shtypit në Evropë. Adresimi i këtyre sfidave kërkon përpjekje të bashkërenduara nga qeveritë, organizatat e shoqërisë civile dhe organet ndërkombëtare për t’i mbrojtur të drejtat themelore të gazetarëve dhe për të mbrojtur parimet demokratike./Euronews

Përgatiti: Nuhi Shala