Aktivistja e burgosur iraniane fiton Çmimin Nobel për Paqe
Aktivistja iraniane Narges Mohammadi është nderuar me Çmimin Nobel për Paqe për vitin 2023 për luftën e saj për të drejtat e grave në Iran, njofton Euronews.
“Ajo lufton për gratë kundër diskriminimit dhe shtypjes sistematike” – ka deklaruar Berit Reiss-Andersen, kryetarja e Komitetit Norvegjez të Nobelit që shpalli çmimin në Oslo.
Autoritetet iraniane e arrestuan Mohammadin në nëntor pasi ajo mori pjesë në një përkujtimore për një viktimë të protestave të vitit 2019.
Sipas Euronews, para se të burgosej, Mohammadi ishte nënkryetare e Qendrës së ndaluar të Mbrojtësve të të Drejtave të Njeriut në Iran. Mohammadi ka qenë e afërt me laureaten iraniane të Çmimit Nobel për Paqe, Shirin Ebadi, e cila themeloi qendrën.
Ebadi u largua nga Irani pas rizgjedhjes së diskutueshme të presidentit të atëhershëm Mahmoud Ahmadinejad më 2009, i cili shkaktoi protesta të paprecedenta dhe represione të ashpra nga autoritetet. Në vitin 2018, Mohammadit, inxhiniere me profesion, iu nda çmimi Andrei Sakharov 2018.
Në vitin 2022, Mohammadi u gjykua në pesë minuta dhe u dënua me tetë vjet burg dhe 70 rrahje me kamxhik.
Një panel ekspertësh në Norvegji zgjodhi fituesin e çmimit prestigjioz Nobel për Paqen nga një listë prej pak më shumë se 350 nominimesh.
Çmimi i vitit të kaluar u fitua nga aktivistë të të drejtave të njeriut nga Ukraina, Bjellorusia dhe Rusia, në atë që u pa si një qortim i fortë ndaj presidentit rus Vladimir Putin dhe homologut dhe aleatit të tij bjellorus.
Çmimi mund t’u jepet individëve ose organizatave. Fituesit e tjerë të mëparshëm përfshijnë Nelson Mandela, Barack Obama, Mikhail Gorbachev, Aung San Suu Kyi dhe Kombet e Bashkuara.
Këtë vit, komiteti mori 351 nominime – 259 për individë dhe 92 për organizata. Njerëzit që mund të bëjnë nominime përfshijnë ish-fitues të çmimit Nobel për Paqe, anëtarë të komitetit, krerët e shteteve, anëtarë të parlamenteve dhe profesorë të shkencave politike, historisë dhe të drejtës ndërkombëtare.
Çmimet shpërndahen në ceremonitë e ndarjes së çmimeve në dhjetor në Oslo dhe Stokholm. Ata kanë një çmim në të holla prej 11 milionë korona suedeze (rreth 1 milion euro).
Fituesit marrin gjithashtu një medalje ari 18 karatësh dhe një diplomë kur marrin çmimet e tyre Nobel në ceremonitë e ndarjes së çmimeve.
Çmimi i Paqes është i pesti nga çmimet e shpallura deri më tani, pas Mjekësisë, Fizikës, Kimisë dhe Letërsisë.
