Veshka e derrit funksionoi për dy muaj në trupin e një njeriu të vdekur
Dhjetëra mjekë dhe infermierë u rreshtuan në heshtje korridorin e spitalit në shenjë nderimi: Për dy muaj historik, veshka e një derri funksionoi normalisht brenda njeriut të vdekur.
Eksperimenti dramatik mori fund të mërkurën pasi kirurgët në NYU Langone Health hoqën veshkën e derrit dhe ia kthyen trupin e vdekur të Maurice “Mo” Miller familjes së tij.
Kjo shënoi funksionimin më të gjatë që një veshkë derri, e modifikuar gjenetikisht, brenda trupit të një njeriu, megjithëse të vdekur. Dhe duke i shtyrë kufijtë e kërkimit në trupat e njerëzve të vdekur, shkencëtarët po përgatiten t’i ndajnë ato me Administratën e Ushqimit dhe Barnave – me shpresën për t’i testuar përfundimisht veshkat e derrit tek të gjallët.
“Është një kombinim i gëzimit dhe lehtësimit” – thotë për Associated Press, Dr. Robert Montgomery, kirurgu i transplantit që udhëhoqi eksperimentin. “Dy muaj janë shumë për të pasur një veshkë derri në këtë gjendje të mirë. Kjo të jep shumë besim për përpjekjet e radhës”.
Montgomery i sheh transplantet nga kafsha te njeriu si vendimtare për ta lehtësuar mungesën e organeve në SHBA. Më shumë se 100,000 njerëz janë në listën kombëtare të pritjes, shumica e të cilëve kanë nevojë për një veshkë dhe mijëra do të vdesin duke pritur.
Përpjekjet e ashtuquajtura ksenotransplantuese kanë dështuar për dekada – sistemi imunitar i njeriut shkatërroi menjëherë indet e huaja të kafshëve.
Disa eksperimente të shkurtra në trupat e vdekur e kanë shmangur një sulm të menjëhershëm imunitar, por nuk hedhin dritë mbi një formë më të zakonshme të refuzimit që mund të marrë një muaj për t’u formuar. Vitin e kaluar, kirurgët e Universitetit të Maryland u përpoqën ta shpëtonin një burrë që po vdiste me zemër derri – por ai mbijetoi vetëm dy muaj pasi organi dështoi për arsye që nuk janë plotësisht të qarta. FDA i dha ekipit të Montgomery një listë pyetjesh se si organet e derrit kryejnë vërtet punën e tyre në krahasim me ato njerëzore.
Montgomery vuri bast se mbajtja e trupit të Millerit në një ventilator për dy muaj për të parë se si funksiononte veshka e derrit, mund t’i përgjigjej disa prej këtyre pyetjeve.
Miller ishte shpallur i vdekur nga truri, i paaftë për t’i dhuruar organet e tij për shkak të kancerit. Pasi luftoi me zgjedhjen, Miller-Duffy, motra e Millerit, dhuroi trupin e tij në Newburgh, Nju Jork, për eksperimentin e derrit. Ajo kohët e fundit mori një letër nga një i huaj në Kaliforni, i cili është në pritje të transplantimit të veshkave, duke e falënderuar atë për ndihmën për të çuar përpara kërkimin e nevojshëm dëshpërimisht.
Më 14 korrik, pak para ditëlindjes së tij të 58-të, kirurgët zëvendësuan veshkat e vetë Millerit me një veshkë derri plus timusin e kafshës, një gjëndër që trajnon qelizat imune. Për muajin e parë, veshka funksionoi pa telashe.
Por menjëherë pas kësaj, mjekët matën një rënie të lehtë në sasinë e urinës së prodhuar. Një biopsi konfirmoi një shenjë delikate se refuzimi po fillonte – duke u dhënë mjekëve një mundësi për të treguar nëse ishte e trajtueshme.
“Ne po mësojmë se kjo është në të vërtetë e realizueshme” – thotë imunologu i transplantit i NYU Massimo Mangiola.
Studiuesit kontrolluan pyetje të tjera të FDA-së, duke përfshirë pa dallime në mënyrën se si veshka e derrit reagon ndaj hormoneve njerëzore, ekskretonte antibiotikë ose përjetomin e efekteve anësore të lidhura me ilaçet.
“Duket bukur, është pikërisht ashtu siç duken veshkat normale” tha Dr. Jeffrey Stern të mërkurën pasi hoqi veshkën e derrit.
Hapat e mëtejshëm: Hulumtuesit kanë marrë rreth 180 mostra të ndryshme të indeve – nga çdo organ kryesor, nyje limfatike, trakti tretës.
Eksperimentet tek të vdekurit nuk mund të parashikojnë që organet do të funksionojnë njësoj tek të gjallët, paralajmëroi Karen Maschke, studiuese kërkimore në Qendrën Hastings, e cila po ndihmon në zhvillimin e etikës dhe rekomandimeve të politikave për provat klinike të ksentransplantit.
Por ata mund të japin informacione të tjera të vlefshme, thotë ajo. Kjo përfshin ndihmën për t’i zbuluar dallimet midis derrave me deri në 10 ndryshime gjenetike që preferojnë disa ekipe kërkimore – dhe ato si përdorimet e Montgomery që kanë vetëm një ndryshim të vetëm, heqjen e një gjeni që shkakton një sulm të menjëhershëm imunitar.
“Përse po e bëjmë këtë është sepse ka shumë njerëz që për fat të keq vdesin përpara se ta kenë mundësinë e një shansi të dytë në jetë” – thotë imunologu Mangiola. “Dhe ne duhet të bëjmë diçka për këtë.”/Associated Press
Përgatiti: Nuhi Shala
