Shëndeti - Çfarë është Prediabeti?

Sheqeri i gjakut që është më i lartë se normalja, por jo mjaftueshëm i lartë për të qenë diabet, mund të jetë prediabet.

Prediabeti është një fazë ndërmjet të pasurit një gjendje normale metabolike dhe diabetit. Diabeti shfaqet kur trupi juaj nuk i përgjigjet ose nuk mund të prodhojë mjaftueshëm insulinë, një hormon i prodhuar në pankreas, duke bërë që glukoza në gjakun tuaj të jetë më e lartë se normalja. Glukoza është një sheqer për të cilin kanë nevojë të gjitha qelizat në trupin tuaj. Prediabeti është kur glukoza është pak më e lartë se normalja, por jo aq e lartë sa të jetë diabeti.

Diku rreth 96 milionë të rritur amerikanë kanë prediabet. Kjo është më shumë se një në tre persona. Prediabeti konsiderohet një gjendje e rëndë shëndetësore. Mund t’ju vërë në rrezik të zhvillimit të diabetit të tipit 2, sëmundjeve të zemrës dhe sulmit në tru.

Ndërkohë që jo të gjitha shkaqet e prediabetit janë në kontrollin tuaj, lajmi i mirë është se disa prej tyre janë. Zgjedhja e mirë e stilit të jetesës mund t’ju ndihmojë ta zvogëloni rrezikun e prediabetit ose të paktën të vononi fillimin e diabetit të tipit 2.

Simptomat e prediabetit

Prediabeti shpesh shfaqet pa asnjë simptomë fare. Në fakt, më shumë se 80% e njerëzve me prediabet nuk e dinë as që e kanë atë. Megjithatë, një numër i vogël njerëzish mund të vërejnë disa simptoma, të tilla si lëkura e errët ose kadifeje dhe rritje e vogël e lëkurës në sqetull ose në pjesën e pasme të qafës.

Shkaqet

Prediabeti mund të ndodhë për arsye të ndryshme. Disa njerëz fillojnë të zhvillojnë rezistencë ndaj insulinës, që është kur qelizat në muskujt, yndyrën dhe mëlçinë tuaj nuk i përgjigjen mirë insulinës dhe, për rrjedhojë, e kanë të vështirë të përdorin glukozën nga gjaku juaj. Insulina ndihmon në uljen e niveleve të glukozës në gjak. Kur trupi nuk i përgjigjet mirë asaj insuline, pankreasi prodhon edhe më shumë insulinë për të kompensuar.

Ndonjëherë qelizat beta në pankreas – qelizat që prodhojnë insulinë – nuk mund të prodhojnë insulinë të mjaftueshme për të vazhduar. Kur insulina nuk funksionon siç duhet ose kur nuk prodhohet mjaftueshëm, më shumë glukozë qëndron në qarkullimin e gjakut se normalja (prediabeti). Me kalimin e kohës, kjo mund të çojë në diabetin e tipit 2.

Faktorët e rrezikut

Faktorët gjenetikë dhe të stilit të jetesës mund ta rrisin rrezikun e zhvillimit të prediabetit. Rreziku juaj i prediabetit mund të rritet nëse: jeni mbipeshë ose obezë (të cilat ofruesit e kujdesit shëndetësor i referohen se kanë një indeks të lartë të masës trupore), nëse jeni të moshës 45 vjeç e lart, nëse keni një prind ose vëlla me diabet, nëse jeni fizikisht joaktivë, nëse keni kushte shëndetësore si presioni i lartë i gjakut ose kolesteroli i lartë, nëse keni diabet gestacional (diabet kur jeni shtatzënë), nesë keni një histori të sëmundjeve të zemrës ose goditje në tru, nëse keni sindromë metabolike, nëse e keni sindromën e vezores policistike (PCOS).

Si diagnostikohet prediabeti?

Për ta diagnostikuar prediabetin, ofruesit e kujdesit shëndetësor duhet ta testojnë gjakun tuaj. Dy testet më të zakonshme janë testi i glukozës plazmatike të agjërimit (FPG) dhe testi A1C.

Testi i glukozës plazmatike të agjërimit (FPG) e mat glukozën në gjak në një moment të vetëm në kohë. Do t’ju kërkohet të agjëroni për 8 deri në 12 orë përpara se ta merrni atë (kjo do të thotë të mos konsumoni ushqim ose pije tjetër përveç ujit). Një rezultat normal është 99 miligram ose më pak për decilitër. Prediabeti është kur glukoza në gjak është midis 100 dhe 125 miligramë për decilitër. Diabeti i tipit 2 është çdo gjë mbi 126.

Testi A1C është test që mund të tregojë sa ka qenë mesatarja e glukozës në gjak për tre muajt e fundit. Glukoza normale e gjakut në testin A1C është më pak se 5.7%. Prediabeti është nga 5,7% në 6,4%. Diabeti i tipit 2 është 6.5% e lart.

Trajtimet për Prediabetin

Trajtimi i hershëm mund të ndihmojë në parandalimin e efekteve të padëshiruara në enët e gjakut. Lëndimet e enëve të gjakut mund të çojnë në dëmtime të organeve si zemra, veshkat dhe sytë. Trajtimi fokusohet në ndryshimet e stilit të jetesës, si 30 minuta ushtrime në ditë, por ndonjëherë nevojiten mjekime.

Diabeti dhe prediabeti janë shumë të ngjashëm. Ju mund ta trajtoni prediabetin në të njëjtën mënyrë siç do ta parandalonit sepse, në fund të fundit, po përpiqeni gjithashtu të parandaloni diabetin e tipit 2.

Parandalimi

Për fat të mirë, është e mundur ta parandaloni prediabetin. Nëse keni prediabet, mund t’i ndiqni të njëjtat këshilla parandaluese për ta vonuar fillimin e diabetit të tipit 2 dhe kjo mund të arrihet nëse mbani një peshë të shëndetshme sepse të qenit mbipeshë ose obez ka tendencë të rrisë shanset për të zhvilluar diabetin e tipit 2, por kjo nuk është e vetmja gjë që ka rëndësi. Shumë njerëz që kanë një peshë mesatare ose janë disi mbipeshë zhvillojnë gjithashtu diabetin e tipit 2.

Bëni zgjedhje ushqimore të shëndetshme, pra konusmoni shumë perime pa niseshte, të kufizoni sheqerin e shtuar në ushqime dhe pije, t’i zgjidhni drithërat në vend të drithërave të rafinuara dhe t’i shmangni ushqimet shumë të përpunuara kur është e mundur.

Të jeni jeni fizikisht aktiv. Rekomandohet të bëni 150 minuta stërvitje në javë, ose 30 minuta pesë ditë në javë. Ushtrimi i bën qelizat tuaja më të ndjeshme ndaj insulinës, që do të thotë se ato do të jenë më në gjendje të largojnë glukozën nga qarkullimi i gjakut.

Nëse pini duhan lënia e duhanit është një nga gjërat më të mira që mund të bëni për shëndetin tuaj. Nëse nuk pini duhan, mos filloni. Pirja e duhanit dëmton enët e gjakut, zemrën, mushkëritë dhe shumë organe të tjera – madje është e dëmshme për lëkurën tuaj.

Duke i bërë këto rregullime në stilin tuaj të jetesës, ju mund ta rrisni shumë mundësinë për ta parandaluar paradiabetin dhe gjendje të tjera shëndetësore.

Megjithatë, këto ndryshime nuk do të funksionojnë për të gjithë. Kur ato nuk funksionojnë, medikamentet mund të përdoren për ta menaxhuar prediabetin. Medikamenti më i zakonshëm që përdoret është metformina (Fortamet, Glucophage, Glumetza, Riomet).

Kushtet Komorbide

Njerëzit që zhvillojnë prediabet kanë më shumë gjasa të zhvillojnë jo vetëm diabetin e tipit 2, por edhe sëmundje të tjera shëndetësore. Prediabeti i vë njerëzit në rrezik të shtuar të zhvillimit të sëmundjeve kardiovaskulare dhe sumit në tru. Nëse jeni diagnostikuar me prediabet, rekomandohet të bëni teste për diabetin e tipit 2 çdo një deri në dy vjet.

Të jetosh me prediabetin

Nëse tashmë jeni diagnostikuar me prediabet, dijeni se është e mundur ta largoniatë. Ndjekja e metodave të parandalimit që kemi ndarë mund ta vonojnë fillimin e diabetit të tipit 2 dhe madje ta parandalojnë plotësisht atë. Megjithatë, mbani në mend se kjo nuk ndodh brenda natës; jini të durueshëm me veten dhe përparimin tuaj. Duke ushtruar rregullisht, duke ngrënë një dietë të ekuilibruar, duke mos pirë duhan dhe duke menaxhuar peshën tuaj, ju mund të jetoni një jetë të gjatë dhe të shëndetshme.

Nëse këto janë ndryshime të rëndësishme në stilin e jetës për ju, punoni me ekipin tuaj të kujdesit shëndetësor për të marrë mbështetjen që ju nevojitet. Një dietolog mund t’ju ndihmojë të gjeni një dietë që funksionon me stilin tuaj të jetesës dhe një terapist fizik ose trajner personal mund t’ju ndihmojë me një rutinë stërvitjeje. Gjithashtu nuk dëmton të angazhoni të dashurit tuaj për t’ju mbajtur përgjegjës dhe për t’ju bashkuar në aktivitetet tuaja./Health.com

Përgatiti: Nuhi Shala