David Phillips: Amerika nuk e ka aprovuar korrigjimin e kufijve

Eksperti amerikan i politikës së jashtme, David L. Phillips, në një intervistë për KALLXO.com thotë se Shtetet e Bashkuara të Amerikës nuk janë pajtuar për idenë e korrigjimit të kufijve të cilën Presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi, është duke e avokuar tash e disa muaj nëpër Kosovë dhe jashtë saj.

Phillips, drejtor i Programit për Ndërtim të Paqes dhe të Drejta të Njeriut në Institutin për të Studime të të Drejtave të Njeriut në Universitetin Columbia, i tha Jeta Xharrës se nëse Presidenti Thaçi po thotë që Qeveria amerikane e përkrah pozicionin e tij, atëherë “ai ose i ka keqkuptuar ata, ose po i keqinterpreton”.

Deri para pak ditëve, Phillips ka qenë i angazhuar në ekipin e ekspertëve të huaj të Presidentit Thaçi, por ka dhënë dorëheqje duke shprehur hapur mospajtimet me idenë për ndarje të Kosovës.

Jeta Xharra: z. Philips, së fundmi të dy liderët tanë, Hashim Thaçi dhe Ramush Haradinaj kanë qenë në Amerikë. Që nga koha që janë kthyer, ajo çfarë ne dimë është që të dy janë takuar me zyrtarë të lartë amerikanë dhe që të dy kanë thënë gjëra të ndryshme para delegacionit të njëjtë të qeverisë suaj. Si e shihni këtë dhe çfarë mendoni se tregon për Kosovën fakti që presidenti ynë shkon në takim dhe thotë “jam i gatshëm t’i negocioj kufijtë”, përderisa kryeministri thotë “kufijtë janë të paprekshëm, nuk dëshirojmë të negociojmë këtë”.

David Phillips: Së pari unë nuk i kam ndarë të gjitha takimet, takimi me Sekretarin e Shtetit ishte mbajtur vetëm nga z. Ramush Haradinaj. Ka pasur takime tjera të përbashkëta me zyrtarë tjerë të Departamentit të Shtetit. Është me rëndësi që të qartësojmë se cili është pozicioni i ShBA-së, kur (John) Bolton, këshilltari për Siguri Kombëtare, tha që ShBA dëshironte që palët të gjenin një marrëveshje dhe pastaj do ta konsideronin përkrahjen, nuk ka qenë një përkrahje për korrigjim të kufirit apo ndarje.

Jeta Xharra: A jeni i sigurt?

David Phillips: Po, jam i sigurt. Kam folur me zyrtarë amerikanë. Qeveria amerikane nuk e përkrah korrigjimin e kufirit, ajo përkrah gjetjen e një zgjidhje të përbashkët të cilën mund ta vlerësojë dhe ajo marrëveshje duhet të gjejë përkrahje nga qeveritë përkatëse dhe nga shoqëria civile.

Jeta Xharra: Prit, prit, me çfarë zyrtarësh keni folur, sepse presidenti ynë po e thotë të kundërtën e asaj çfarë po e thoni ju?

David Phillips: Nuk do të jap emra, por unë kam shërbyer si këshilltar i lartë për tre presidentë, mbaj lidhje me zyrtarët amerikanë, kam folur me zyrtarë të lartë të Qeverisë amerikane.

Jeta Xharra: Edhe me Administratën e Trumpit? Ajo çfarë di për ju është që keni punuar për qeveritë e Demokratëve. A jeni i sigurt që keni kontaktet edhe me Administratën e Trumpit?

David Phillips: Po, kam punuar për Administratën Demokrate dhe Republikane, jam i lumtur që kam bashkëpunuar me znj. Klinton. Kam folur me zyrtarë në Administratën e Trumpit. Askush zyrtarisht nuk e ka përkrahur ndarjen apo korrigjimin e kufijve. Kështu që nëse Presidenti Thaçi po thotë që Qeveria amerikane e përkrah pozicionin e tij, ai ose i ka keqkuptuar ata, ose po i keqinterpreton.

Jeta Xharra: Më trego çfarë përkrahin ata? Me lejo që ta përkthej për audiencën tonë, nëse Qeveria juaj po thotë që “ne do t’ju përkrahim për atë që presidentët e juaj pajtohen”. A nuk nënkupton kjo që ata janë të hapur për të pranuar korrigjimin e kufijve, ndarjen, çfarëdo që e quani? Në fakt ata janë të hapur, Qeveria juaj është e hapur që të pranojë këtë.

David Phillips: Deklarimi që e ka bërë John Bolton për këtë çështje ka qenë plotësisht i panevojshëm. Natyrisht që ShBA-ja përkrah çfarëdo që palët pajtohen. Së pari, duhet të ketë një marrëveshje dhe marrëveshja duhet të jetë e shkruar dhe e detajuar. Duhet të jetë e miratuar nga Kuvendi, dhe duhet të përkrahet nga shoqëria civile. Akoma jemi larg çfarëdo marrëveshjejeje për të arritur në këtë përfundim.

Jeta Xharra: Në fakt, sot, çfarë dimë është që presidenti Thaçi është i vetmi që po e shtyen këtë marrëveshje, nuk duket që ka përkrahjen e partisë së tij, e cila ka dalë me një rezolutë ku thotë që “nuk dëshirojnë ndryshim të kufijve”. Opozita natyrisht që nuk e përkrah, ka pasur një protestë që ishte përkrahur nga njerëz që nuk e përkrahin këtë opsion. Kështu nuk jam e sigurt nëse dikush tjetër në Kosovë e përkrah këtë opsion. Dhe natyrisht që kryeministri publikisht po e thotë që nuk e përkrah këtë opsion. Kështu, ku na shpie kjo neve si vend dhe në veçanti përballë një administrate të tillë si kjo e ShBA-së, ku të dy liderët tanë shkojnë në Departamentin e Shtetit dhe thonë gjëra të ndryshme?

David Phillips: Pra nuk ka qëndrim të unifikuar në Kosovë, keni të drejtë. Bazuar në intervistat që i kam bërë, nuk do të jap emra, por ka qenë një mostër e gjerë me liderë të partive politike dhe politikanë. Askush nuk e ka përkrahur korrigjimin e kufijve. Pikë! Brenda Quint-it, po ashtu nuk ka qëndrim të unifikuar dhe Qeveria amerikane nuk e përkrah korrigjimin e kufirit.

Jeta Xharra: A mund të më thuash edhe një herë se cilat janë qëndrimet e ndryshme të vendeve të Quint-it. Është e qartë se çfarë shohim, por çfarë thuhet në diskutimet e juaja? Njerëz të afërt me presidentin tonë thonë që Quint-i do të ndryshojë qëndrim, gjermanët do të bashkëngjiten për të ndihmuar dhe mbështetur ndryshimet e kufijve. Kjo është ajo çfarë disa ndihmës të Thaçit po na e thonë, po ashtu po punohet me britanikët. A mendoni që kjo do të ndodhë?

David Phillips: Politikëbërja efektive nuk bazohet në dëshira dhe nuk ka asgjë që tregon që Gjermania, Mbretëria e Bashkuar apo ShBA-ja do të bashkëngjiten për të përkrahur propozimin për korrigjim të kufirit. Përpos nëse ka një pikëpamje të fortë midis Quint-it. Nuk mendoj që politikanët e Kosovës do të gjejnë një pozicion të unifikuar. Për fat të keq kjo ka shkaktuar një kaos dhe mosfunksionim. Dhe kjo përshtypje po manipulohet dhe po përdoret nga Beogradi për ta minuar më tej kredibilitetin e Kosovës dhe për të vënë në pikëpyetje nëse opinioni i GJND-së, i cili ligjërisht e autorizoi Kosovën si shtet të pavarur-sovran, është ende i zbatueshëm. Andaj i gjithë ky debat i brendshëm që po zhvillohet dhe të cilin Thaçi është duke e nxitur është duke u përdorur nga kundërshtarët e Kosovës për të minuar vendin. Është koha që ne të kemi një konsensus, që njerëzit të bashkohen dhe të kenë një dialog, të vijnë si një platformë e përbashkët. Kjo mosmarrëveshje publike që e kemi parë së fundmi nuk është aspak në interesin e shtetit të pavarur të quajtur Kosovë e të përkrahur nga bashkësia ndërkombëtare.

Jeta Xharra: Atë që e dimë prej bisedave që i kemi zhvilluar ne dhe ju me burime të ndryshme është që administrata amerikane i ka kërkuar presidentit tonë të “bëhet kreativ”, kjo duket të jetë shprehja që e kanë përdorur “negocioni me Vuçiqin dhe bëhuni kreativ sepse ju keni nevojë për një marrëveshje”. Tash, vendose veten në pozitë të këtij presidenti e më trego çka ishte dashur ai të negociojë tutje, çka kemi na Kosova të japim në këtë “marrëveshje përfundimtare”?

David Phillips: Nëse brenga e Beogradit ka të bëjë me nivelin e demokracisë që në fund do ta afektojë gjendjen e serbëve të Kosovës, nëse ata brengosen për këtë gjë, atëherë kjo është shumë e thjeshtë: mund të bëni decentralizim të plotë me kusht që qeveria e Kosovës i mban kompetencat në çështje të caktuara si në drejtësi, polici, planifikim urban, ambient, financa, i cakton rregulloret që do ta mbrojnë trashëgiminë kulturore që duhet të jetë një praktikë që vlen për gjithë qytetarët e Kosovës.

Jeta Xharra: Z. David, Kosova e ka nënshkruar planin e Ahtisarit si dhe Asociacionin e Komunave Serbe. Po të pyes, a ka tjetër çka të japë pas gjithë kësaj?

David Phillips: Të gjitha këto masa për të cilat fola duhen të zbatohen në plotëni dhe Kosova duhet të tregojë seriozitet në udhëheqjen e një qeverie që është kredibile. Duhet të ritregojë përkushtim ndaj parimeve të planit të Ahtisarit, përkushtim ndaj Kushtetutës së vet dhe duhet ta luftojë korrupsionin.