Zgjedhjet e parakohshme paralamentare në Itali: kush janë kandidatët dhe kush ka gjasa të fitojë?
Italia po përgatitet për zgjedhjet e përgjithshme të parakohshme të dielën më 25 shtator.
Si funksionojnë zgjedhjet italiane, cilët janë partitë dhe kandidatët kryesorë dhe cili do të jetë rezultati i mundshëm.
Pse Italia po zhvillon zgjedhje të parakohshme?
Zgjedhjet e ardhshme të përgjithshme në Itali fillimisht ishin planifikuar për pranverën e ardhshme, megjithatë ato fo të mbahën këtë të diele, pra më 25 shtator.
Zgjedhjet e parakohshme u nxitën nga dorëheqja e kryeministrit Mario Draghi më 21 korrik dhe rënia e qeverisë së tij të koalicionit të tendencës së madhe, e cila përfshinte parti të majta, të djathta dhe të qendrës.
Draghi erdhi në pushtet pasi një tjetër koalicion – i kryesuar nga avokati Giuseppe Conte – u prish në janar të vitit 2021.
Draghi është vlerësuar nga analistë dhe komentues në mbarë botën për udhëheqëjen e rimëkëmbjes ekonomike të Italisë pas COVID-19 në 2021, gjë që çoi në zgjedhjen e saj si “Vendi i Vitit” nga The Economist – një kontrast i ashpër me etiketën “i sëmuri i Evropës” që ka ndjekur Italinë pas viteve të rritjes së ngadaltë ekonomike.
Megjithatë, në atë që mund të dukej si një lojë e vogël, ishte ish-kryeministri i keqpërdorur, vetë Conte, ai që shkaktoi rënien e qeverisë së Draghit. Partia e Contes, ‘Lëvizja Pesë Yjet’ (Five Star Movement), e tërhoqi prizën duke e tërhequr mbështetjen e saj për dekretin e ndihmës ekonomike të Draghit.
Kjo u bë kryesisht për shkak të mosmarrëveshjeve mbi sasinë e mbështetjes së ofruar për familjet dhe ndërtimin e propozuar të një impianti të ri të mbeturinave në energji për ta trajtuar krizën e plehrave në Romë – një plan të cilin ‘Lëvizja Pesë Yjet’ e kundërshton nga frika e ndikimit të saj të mundshëm mjedisor.
Zgjedhjet e parakohshme në Itali: cilët janë partitë dhe personalitetet kryesore?
I ashtuquajturi “koalicioni i qendrës së djathtë” (coalizione di centrodestra) aktualisht kryeson në sondazhe dhe përfshin katër parti, duke përfshirë “Vëllezërit e Italisë” të Giorgia Melonit (Fratelli d’Italia, FDI); Liga Veriore e Matteo Salvinit (Lega Nord, LN); dhe Go Italy e Silvio Berlusconit (Forza Italia, FI).
Cilat janë çështjet kryesore që i karakterizojnë këto zgjedhje?
Ndërkohë që lufta në Ukrainë vazhdon dhe ka shkaktuar një krizë të madhe energjetike në mbarë Evropën, rritja e faturave dhe kostoja gjithnjë e më e papërballueshme e jetesës e kanë zënë një hapësirë qendrore të debateve të vazhdueshme elektorale.
Një sondazh i fundit i Quorum/YouTrend ka treguar se 90% e italianëve janë të shqetësuar për faturat e tyre të energjisë.
Palët kanë ofruar një sërë zgjidhjesh, megjithëse jo të gjitha janë përcaktuar qartë – veçanërisht në dritën e tezgëve aktuale në një nivel mbarë BE-ja. Qendra e majtë propozon një tavan çmimi për faturat, ndërsa e djathta bën thirrje për vetë-mjaftueshmëri energjetike, veçanërisht duke nxitur për energjinë bërthamore dhe është kritikuar nga kundërshtarët e saj për lidhjen midis sanksioneve dhe rritjes së çmimeve.
Një tjetër shtyllë e madhe mosmarrëveshjeje është Plani i Rimëkëmbjes dhe Rezistencës i Italisë pas COVID-19, pjesë e një përpjekjeje në mbarë BE-në për të injektuar fonde në ekonomitë e vendeve anëtare, ku Italia do të merrte një paketë prej 190 miliardë eurosh nga Brukseli.
Ndërkohë që Partia Demokratike e mbështet atë në formën e saj aktuale, Vëllezërit e Italisë kanë kërkuar që ajo të reformohet.
E djathta ka një tjetër kërkesë që dëshiron ta implementojë në një qeveri të ardshme: futjen e një takse të sheshtë. Kjo do ta kufizonte taksimin në 15% në të gjitha kategoritë. Ky vendim kundërshtohet nga qendra e majtë, e cila mbështet taksimin progresiv.
Ndërkohë që emigracioni mund të mos jetë më tema kryesore që ishte në zgjedhjet e 2018-ës, ende nuk ka rënë nga axhendat partiake.
Salvini dhe, në një masë më të vogël, Meloni – e cila tani e ka ulur çështjen në pjesën e poshtme të manifestit të saj të ri – e kanë cilësuar imigracionin si një çështje sigurie dhe kanë bërë thirrje për një shtrëngim të ligjeve aktuale të imigracionit.
Mjedisi është një çështje e rëndësishme për qendrën e majtë dhe ‘Lëvizjen Pesë Yjet’, por përmendet nga të gjitha partitë.
Së fundi, pyetjet në lidhje me të drejtat e LGBTQ+ po ngrihen gjithashtu me nisjen e fushatës, veçanërisht pasi mundësia e një qeverie të krahut të djathtë socialisht konservatore i ka alarmuar grupe të caktuara të fushatës progresive.
Në fillim të këtij muaji, një aktiviste LGBTQ+ hyri në skenën e një mitingu të ‘Brothers of ‘dhe u përfshi në një dialog të shkurtër me vetë Melonin.
Meloni, i cili i kundërshton martesat dhe birësimin e homoseksualëve, kohët e fundit u kundërshtua me një episod të filmit të animuar ‘Peppa Pig’ për shfaqjen e prindërve të të njëjtit seks.
Megjithatë, manifesti i ‘Brothers of Italy’është zotuar ta ruajë ligjin për bashkimet civile të të njëjtit seks, të cilin partia e kishte kundërshtuar me hyrjen e tij në fuqi në vitin 2016.
Çfarë thonë sondazhet?
Politika italiane është jashtëzakonisht e zhveshur, dhe sondazhet e opinionit kanë pasur luhatje të jashtëzakonshme gjatë viteve të fundit.
Nëse shikohen sondazhet dhjetë vjet më parë, partia e Berlusconit ishte më e madhja në Itali; pesë më parë, ishte Liga e Matteo Salvinit; dhe tani, partia ‘Vëllezërit e Italisë’ e Melonit, të cilët në vitin 2018 kishin marrë vetëm 4% të votave.
Nëse duhen besuar sondazhet, duket se rritja meteorike e Giorgia Melonit ka të ngjarë ta vendosë atë në detyrën si kryeministrja e parë grua e Italisë. Politikanja romake kryeson partinë më të madhe në një koalicion, me 46-48% – shumë mbi pragun prej 40% të nevojshëm për një shumicë.
‘Vëllezërit e Italisë’ në vetvete janë në votime 24-26%, ndërsa ‘League’ dhe ‘Go Italy’ janë respektivisht në 12-14% dhe 7-9%.
Ka mbetur prapa koalicioni i qendrës së majtë, i cili aktualisht është rreth 27-29%, me Partinë Demokratike që vjen me 22-24%. ‘Lëvizja Pesë Yjet’ është aktualisht në 13-14%, ndërsa blloku centrist “Poli i Tretë” në 5-7%.
Megjithatë, ky sezon zgjedhor ka parë një numër veçanërisht të lartë të votuesve të pavendosur, me rreth 41% të elektoratit që nuk planifikojnë të votojnë.
Partia Demokratike po përpiqet veçanërisht t’i tërheqë votuesit e rinj, për të cilët mendon se mund të ndikojnë ende në rezultatet në favor të saj.
Së fundmi, ish-kryeministri Silvio Berlusconi iu bashkua aplikacionit të mediave sociale Tik Tok, në një përpjekje për t’u bërë thirrje votuesve më të rinj dhe që votonin për herë të parë – dhe njëkohësisht bëri shaka se ai nuk ishte aty për të tërhequr gratë e reja.
“Tani u drejtohem atyre që janë mbi 18 vjeç. Për të pyetur çfarë?” Berlusconi u tall në videon e tij të parë në Tik Tok. “Të më prezantosh me të dashurat e tua? Aspak! Të kërkoj të votosh më 25 shtator dhe të më votosh mua.”/Euronews
Përgatiti: Nuhi Shala
