Hulumtuesit Gjejnë 'Syrin më të Vjetër' në Fosile

Një fosil “i jashtëzakonshëm” 530 milionë vjeçar përmban atë që mund të jetë syri më i vjetër i zbuluar ndonjëherë, sipas shkencëtarëve.

Mbetjet e krijesës së detit të zhdukur përfshijnë një formë të hershme të syrit të parë në shumë prej kafshëve të sotme, duke përfshirë gaforret, bletët dhe pilivesat.

Shkencëtarët e bënë gjetjen duke shikuar në fosil trilobit të ruajtur mirë.

Këto paraardhës të merimangave dhe gaforreve jetonin në det gjatë epokës paleozoike, mes 541-251 milionë vjet më parë.

Ata gjetën se krijesa e lashtë kishte një formë primitive të syrit të përbërë, një organ optik që përbëhet nga varguj të qelizave të vogla vizuale, të quajtura ommatidia, të ngjashme me ato të bletëve të sotme.

Ekipi, i cili përfshinte një studiues nga Universiteti i Edinburgut, tha se gjetjet e tyre sugjeruan se sytë e përbërë kishin ndryshuar shumë pak gjatë 500 milion vjetëve.

Profesor, Euan Clarkson, nga shkolla e Gjeoshkencave të Universitetit të Edinburgut, tha: “Ky fosil i jashtëzakonshëm na tregon se si kafshët e hershme e panë botën rreth tyre qindra miliona vjet më parë.

“Veçanërisht, ai gjithashtu zbulon se struktura dhe funksioni i syve të përbërë mezi ka ndryshuar në gjysmë miliard vjet”.

Syri i djathtë i fosilit, i cili u zbulua në Estoni, ishte pjesërisht i zbehur, duke i dhënë studiuesve një pamje të qartë brenda organit.

Kjo zbuloi detajet e strukturës dhe funksionit të syrit, dhe se si ndryshon nga sytë e përbërë modern.

Këto specie kanë një vizion të dobët krahasuar me shumë kafshë sot, por mund të identifikonin grabitqarët dhe pengesat në rrugën e tyre, besojnë shkencëtarët.

Pa lente

Ndryshe nga sytë e përbërë modern, syri i fosileve nuk ka një lente.

Ekipi beson se kjo ka të ngjarë të jetë për shkak se specieve primitive, të quajtura ‘Schmidtiellus reetae’, u mungonin pjesë të guaskës së nevojshme për formimin e lenteve.

Profesoresha, Brigitte Schoenemann, e Universitetit të Këlnit, e cila u përfshi gjithashtu në studim, tha: “Ky mund të jetë shembulli më i hershëm i syrit që është gjetur.

“Mostrat e vjetra në shtresat e sedimenteve poshtë këtij fosili përmbajnë vetëm gjurmët e kafshëve origjinale, të cilat ishin shumë të buta për t’u fosilizuar dhe janë shpërbërë me kalimin e kohës”.

Ekipi gjithashtu zbuloi se vetëm disa milion vjet më vonë, përmirësoi sytë e përbërë me rezolucion më të lartë të zhvilluar në një tjetër specie trilobite nga rajoni i sotëm baltik.

Studimi është botuar në ‘Proceedings Journal’ të Akademisë Kombëtare të Shkencave.

Ajo u krye në bashkëpunim me Universitetin e Këlnit dhe Universitetin e Teknologjisë së Talinit në Estoni./BBC