Gjuha e shpikur e 'Game of Thrones' që po mësohet nga miliona njerëz

Ishte fjala “Dracarys” të cilën e tha Daenerys Targaryen duke urdhëruar që dragoi i saj të nxjerr zjarr nga goja në serialin e famshëm amerikan “Game of Thrones”.

Kjo fjallë ësht pjesë nga gjuha e shpikur nga gjuhësori David J. Peterson.

“Dothraki” dhe “Valyrian” janë gjuhët të cilat Peterson i ka krijuar. Gjatë një skene, Daenerys papritmas fillon duke folur rrjedhshëm Valyrian.

Pastaj “Kesy tubi jemot dāervi tepan,” i thotë skllevërve – “Sot ju jap lirinë”, raporton CNN.

Peterson, ka krijuar mbi 50 gjuhë, kryesisht për filma dhe shfaqje televizive. Ai ndërtoi Valyrianin si një gjuhë të vërtetë gati nga zeroja, plot me gramatikë dhe rregulla.

Peterson gjithashtu krijoi një tjetër gjuhë imagjinare të dëgjuar gjatë “Game of Thrones”: Dothraki, e cila është folur nga karakteri i Jason Momoa Khal Drogo dhe fisi i tij. Peterson e zhvilloi këtë gjuhë së pari në një konkurs në internet të nisur nga prodhuesit e shfaqjes para se të transmetoheshin seritë e para.

“Kam aplikuar, me shumë krijues të tjerë të gjuhës shumë të mirë,” tha Peterson në një intervistë telefonike. “Kur e mësova gjuhën, kalova çdo minutë çdo ditë duke punuar në propozimin tim – deri në 18 orë në ditë nganjëherë. Në rreth një muaj, kam krijuar mbi 300 faqe material, përfshirë gramatikë, përkthime dhe fraza kulturore”, u shpreh ai, raporton CNN.

Ai fitoi garën, dhe më vonë u kërkua të krijonte edhe Valyrianin. Sot, Dothraki ka rreth 4,000 fjalë zyrtare, dhe Valyrian rreth 2,000. Platforma online e mësimit Duolingo ka përfshirë edhe gjuhën Valyrian – dialektet që flitet nga Daenerys – deri më tani 1.2 milion nxënës kanë filluar kursin.

Si të krijoni një gjuhë

Sipas Peterson, të krijosh një gjuhë merr gjashtë muaj deri në një vit për të marrë gramatikën dhe funksionin, por shpejtësia e prodhimit të filmave televiziv do të thotë se merr shumë më pak se kaq.

Sidoqoftë, koha nuk është i vetmi faktor në lojë. “Çështja me një gjuhë është se nuk është në të vërtetë një entitet fizik, kështu që në teori mund të krijosh të gjithë gjënë në kokën tënde, por a do ta mbash mend atë? – tha ai.

Megjithatë, e gjitha fillon me gramatikën. Nuk është vetëm një çështje e vendosjes se cilat tinguj përdoren, por se si i përshtaten së bashku me rrokje dhe pastaj fjalë, shpjegon ai.

Të mësuarit nga distanca

Për të ndihmuar aktorët “Game of Thrones” të flasin  Dothraki dhe Valyrian, Peterson regjistron versionet audio të secilës rresht, kështu që interpretuesit kanë një model për t’u ndjekur. Zakonisht, procesi fillon me Peterson duke marrë skripte të plota, edhe pse kjo nuk ka ndodhur për sezonin aktual – i teti, dhe i fundit, i serialit – me sa duket për shkak të një nevoje të shtuar për sekretin.

Dhe gjuhëtarja ka një të preferuar në filmin: “Jacob Anderson (i cili luan Worm Grey Unsullied ) është interpretuesi më i mirë që kam parë ndonjëherë në një gjuhë të krijuar. Unë kam punuar në shumë gjëra dhe ai më i miri. Dua ta dëgjoj të flasë, “tha Peterson.

Mësimi i një gjuhe imagjinare mund të ketë pak vlerë praktike, ai ofron një mënyrë që njerëzit të lidhen me pasionet e tyre dhe të bashkëveprojnë me individë me mendje të njëjtë. Dhe ka përfitime të tjera, sipas Peterson.

“Duke studiuar një gjuhë të krijuar që askush nuk flet, nuk do të të ndihmojë në komunikimin me dikë tjetër”, pranoi ai. “Por kjo përmirëson aftësinë tuaj për të mësuar një gjuhë. Dhe sa më shumë gjuhë që studioni, aq më lehtë merr për të studiuar një tjetër.”

Përgatiti: Xheneta Murtezaj