Siri: Më shumë se një dekadë tortura, vrasje e zhdukje

Qeveria siriane, e udhëhequr nga Bashar al Assad, mund të jetë duke e bërë një rikthim të vogël diplomatik. Megjithatë, brenda këtij vendi, abuzimet e të drejtave të njeriut dhe krimet e kryera nga qeveria vazhdojnë si zakonisht, raporton Deutsche Welle .

Përfundimisht, në fund të shkurtit të këtij viti, familja e Abdullah Mohamed al-Razouki ishte në gjendje të konstatonte atë për të cilin ata kishin dyshuar tashmë: i afërmi i tyre kishte vdekur. Ai kishte vdekur brenda burgut famëkeq ushtarak Sednaya pranë kryeqytetit sirian, Damaskut.

Al-Razouki ishte arrestuar pesë vjet më parë nga trupat qeveritare, por zyrtarët kundërshtuan se i riu ishte edhe në burg. As avokatët e tij dhe as familja e tij nuk kishin mundur të vendosnin ndonjë kontakt.

A e lejoi regjimi i Asadit të vdiste al-Razoukin? Nuk ka asnjë mënyrë për ta provuar atë, por duket shumë e mundshme, shkruan Rrjeti Sirian për të Drejtat e Njeriut me bazë në Mbretërinë e Bashkuar, ose SNHR, në dokumentacionin e tij të rastit në fjalë. Por ata besojnë se, si shumë sirianë të tjerë, al-Razouki ka të ngjarë të ketë vdekur si rezultat i torturimit dhe më pas mbajtjes së kujdesit mjekësor në burg.

Asnjë përmirësim në Siri

Kanë kaluar 13 vjet që nga fillimi i luftës civile siriane, një konflikt që filloi pasi një revolucion popullor u shtyp brutalisht nga qeveria siriane e kryesuar nga diktatori Bashar Assad. Konflikti mbetet ende në një ngërç, mirëpo asgjë nuk ka ndryshuar shumë përsa i përket shkeljeve të të drejtave të njeriut. Gjatë gjysmës së parë të këtij viti, SNHR dokumentoi 501 raste të vdekjes nga tortura. Ndër viktimat janë 71 fëmijë dhe 42 gra.

Praktika e regjimit sirian të “zhdukjes” së njerëzve ka vazhduar gjithashtu. Për këtë vit, SNHR deri më tani ka numëruar 1,407 raste ku personat janë arrestuar dhe nuk dihet për fatin e tyre më pas. Numri i të zhdukurve përfshin 43 fëmijë dhe 37 gra. Që nga fillimi i konfliktit në vitin 2011, rreth 155,000 njerëz konsiderohen të zhdukur.

“Mentaliteti i regjimit mbetet ende i njëjtë,” thotë për Dë Fadel Abdul Ghany, shefi i SNHR. Kjo sjellje nuk ka ndryshuar.

Shumë sirianë të zakonshëm mendojnë se po jetojnë në një situatë të pasigurt. Një rast tjetër i dokumentuar nga SNHR tregon se sa e pasigurt është jeta e tyre: Më 27 qershor Khalif Homsi al-Sayed u qëllua për vdekje në qytetin Sabikhan në rrethin Deir Ezzor. Kjo zonë kontrollohet nga qeveria e Asadit dhe SNHR po përpiqet të gjejë dëshmitarë.

Nuk është vetëm qeveria siriane ajo që është përgjegjëse për krimet në vend. Grupi i të drejtave të njeriut dokumenton gjithashtu krimet e kryera nga grupet e tjera që luftojnë në Siri. Për shembull, SNHR thotë se, dy vjet më parë, 33-vjeçari nga Idlib, Abdul Karim Ahmad al-Shabib, u rrëmbye nga grupi militant Hayat Tahrir al-Sham, i cili kontrollon këtë pjesë të Sirisë të kontrolluar nga opozita. Në mars të këtij viti, grupi i të drejtave mori lajmin se al-Shabib ishte i vdekur, i vrarë nga një skuadër pushkatimi.

SNHR gjithashtu dokumenton abuzimet e të drejtave të njeriut nga forcat ruse dhe iraniane të pranishme në Siri. Por deri tani pjesa më e madhe e krimeve janë kryer nga vetë qeveria siriane, thotë organizata. SNHR llogarit se nga të gjitha abuzimet e dokumentuara të kryera që nga viti 2011, regjimi i Asadit mban përgjegjësinë për rreth 88% të tyre.

Situata ‘katastrofike’ e të drejtave të njeriut

Pra, nuk është për t’u habitur që Ministria e Jashtme gjermane kohët e fundit e përshkroi situatën e të drejtave të njeriut në Siri si “katastrofike”. Termi është përdorur në një dokument të brendshëm të qasshëm nga transmetuesi publik gjerman NDR.

Amnesty International pajtohet me vlerësimin e qeverisë gjermane për situatën në Siri, konfirmoi Rebekka Rexhausen, eksperte për Sirinë që punon për organizatën për të drejtat e njeriut.

Regjimi i Asadit nuk është detyruar të bëjë asnjë koncesion.

“Bombardimet ndaj objektivave civile si spitalet apo shkollat, vazhdimi i rekrutimit të detyruar, arrestimet arbitrare, torturat dhe dënimet me vdekje pa gjyq paraprak janë ende rend i ditës”, thotë Rexhausen për Dë. “Zhdukjet e panumërta janë një shembull tjetër.”

Në Gjermani, gjyqi i dy anëtarëve të ushtrisë siriane hodhi gjithashtu dritë mbi torturat sistematike nën qeverinë siriane.

Rexhausen thotë se kushdo që e kritikon regjimin e Asadit mbetet në rrezik. Por edhe vendasit që nuk janë të përfshirë politikisht në asnjë mënyrë jetojnë në pasiguri dhe frikë.

“Për shembull, ata përballen me kërcënimin e rekrutimit të detyruar [në ushtrinë siriane], si dhe sulme të vazhdueshme ndaj objektivave civile dhe strategjive të parandalimit të qeverisë së Asadit – të cilat manifestohen në ndalime arbitrare, për shembull,” thotë Rexhausen.

Të kthyerit në Siri janë në rrezik edhe më të madh për t’u arrestuar, torturuar ose “zhdukur”, shton Rexhausen. “Hulumtimi ynë tregon se njerëzit sirianë që janë larguar kategorizohen si kundërshtarë të Presidentit Assad ose konsiderohen tradhtarë, nga shërbimi sekret sirian,” vuri në dukje ajo. “Kjo është vetëm një arsye pse nuk është e mundur të kthehen refugjatët.”

Amnesty International ka dokumentuar se me çfarë përballen refugjatët që kthehen në Siri. “Forcat siriane të sigurisë i kanë nënshtruar sirianët që janë kthyer në shtëpi pasi kishin kërkuar strehim jashtë vendit ndaj ndalimit, zhdukjes dhe torturës, përfshirë dhunën seksuale”, shkroi Amnesty International në vitin 2021, teksa renditi “shkeljet e tmerrshme”.

‘Normalizim’ zvarritës me Sirinë

Të gjitha këto gjëra po ndodhin në një kohë kur qeveria siriane, një non-grata diplomatike për më shumë se një dekadë, po zvarritet përsëri në skenën ndërkombëtare.

Pavarësisht krimeve të luftës të dokumentuara mirë nga qeveria e saj, miliona njerëzve të zhvendosur, rreth gjysmë milioni të vdekur dhe një lufte civile të pazgjidhur dhe të gjatë, Siria u ftua të kthehej në organin e bashkëpunimit rajonal, Ligën Arabe, në fillim të majit të këtij viti. Më parë ishte pezulluar nga trupi për më shumë se një dekadë.

Është zhgënjyese, thotë për Dë Abdul Ghani i SNHR, sepse Bashar Assad ka arritur të ikë me një sërë krimesh kundër njerëzimit. Mosndëshkimi i Asadit vetëm e bën atë të dëshirojë të vazhdojë siç ka bërë me vite, thotë Abdul Ghani.

“[Assad] dëshiron që çdo kërkesë e mbetur për të drejta demokratike, liri ose zgjedhje të lira të përfundojë,” shpjegoi Abdul Ghani. Qëllimi i Asadit është që familja e tij të vazhdojë ta sundojë Sirinë, siç bëri babai i tij para tij dhe, siç shpreson ai, djali i tij do ta bëjë pas tij, thotë aktivisti për të drejtat e njeriut.

Rexhausen nga Amnesty International është kryesisht është dakord. Vetë ky rajon po shkon drejt normalizimit dhe më tej, komuniteti ndërkombëtar nuk duket i gatshëm apo i aftë të kërkojë llogari nga qeveria siriane. Sinjalet nga Damasku tregojnë se regjimi i Asadit nuk ndjen nevojë për ndryshim.

Kjo është diçka që ka një ndikim të rëndësishëm përtej Sirisë, argumenton Rexhausen.

“Përjetësimi i pandëshkueshmërisë [në Siri] jo vetëm që i jep guximin vetë Asadit, por gjithashtu i inkurajon autokracitë e tjera në mbarë botën që t’i përdorin krimet kundër njerëzimit si një mjet shtypjeje,” përfundoi ajo./Deutsche Welle