Çfarë është virusi Marburg dhe si mund të shmanget
Dy persona në Ganë kanë vdekur nga virusi Marburg – dhe 98 janë karantinuar – duke rritur frikën e një shpërthimi masiv të kësaj sëmundje tepër infektive, e cila shkakton ethe, dhimbje muskujsh, diarre, të vjella dhe, në shumë raste, vdekje përmes humbjes së gjakut të shumtë.
Çfarë është virusi Marburg?
Një virus i ngjashëm po aq vdekjeprurës Ebola, sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), virusi Marburg, u identifikua për herë të parë pasi 31 persona u infektuan dhe shtatë vdiqën në shpërthime të njëkohshme në vitin 1967 në Marburg dhe Frankfurt, Gjermani dhe në Beograd, Serbi.
Përhapja u gjurmua te majmunët e gjelbër afrikanë të importuar nga Uganda.
Por virusi është i ndërlidhur edhe me kafshë të tjera që atëherë.
Dhe midis njerëzve, ajo përhapet kryesisht nga njerëz që kanë kaluar periudha të gjata në shpella dhe miniera të populluara nga lakuriqët e natës.
Ky është shpërthimi i parë i Ganës – por një numër vendesh afrikane i kanë pasur ato, duke përfshirë Republikën Demokratike të Kongos, Kenian, Afrikën e Jugut, Ugandën dhe Zimbabvenë.
Një shpërthim këtij virusi në vitin 2005 në Angola la të vrarë më shumë se 300 njerëz.
Por në Evropë, vetëm një person ka vdekur në 40 vitet e fundit – dhe një në SHBA, pasi u kthye nga ekspeditat në shpellat në Ugandë.
Shpërthimet kryesore:
- 2017, Ugandë: tri raste, tre
- 2012, Ugandë: 15 raste, katër të vdekur
- 2005, Angola: 374 raste, 329 të vdekur
- 1998-2000, DR Kongo: 154 raste, 128 të vdekur
- 1967, Gjermani: 29 raste, shtatë të vdekur
Burimi: OBSH
Çfarë sëmundje shkakton ky virus?
Virusi fillon papritur me ethe, dhimbje koke të forta dhe dhimbje muskulore.
Kjo shpesh pasohet, tri ditë më vonë, nga diarre, dhimbje stomaku, të përziera dhe të vjella.
OBSH thotë se “shfaqja e pacientëve në këtë fazë është përshkruar si shfaqja e tipareve të vizatuara si fantazmë, sy të thellë, fytyra pa shprehje dhe letargji ekstreme”.
Shumë njerëz kanë gjakderdhje nga pjesë të ndryshme të trupit dhe vdesin tetë deri në nëntë ditë pasi sëmuren për herë të parë, për shkak të humbjes ekstreme të gjakut dhe shokut.
Mesatarisht, virusi vret gjysmën e të infektuarve, thotë OBSH, por tendosjet më të dëmshme kanë vrarë deri në 88%.
Si përhapet?
Lakuriqët e natës së frutave ruzetë egjiptiane shpesh e mbajnë virusin.
Mund ta bartin edhe majmunët dhe derrat jeshil afrikanë.
Tek njerëzit, ai përhapet përmes lëngjeve trupore dhe shtratit të kontaminuar me to.
Dhe edhe nëse njerëzit shërohen, gjaku ose sperma e tyre, për shembull, mund t’iinfektojë të tjerët për shumë muaj më pas.
Si mund të trajtohet?
Nuk ka vaksinë apo trajtim specifik për virusin.
Por një sërë produktesh gjaku, ilaçesh dhe terapish imune janë duke u zhvilluar, thotë OBSH.
Dhe mjekët mund të jenë në gjendje t’i lehtësojnë simptomat duke u dhënë pacientëve spitalorë shumë lëngje dhe duke e zëvendësuar gjakun e humbur.
Si mund të përmbahet?
Njerëzit në Afrikë duhet ta shmangin ngrënien ose trajtimin e mishit të shkurreve, thotë Gavi, një organizatë ndërkombëtare që promovon qasjen e vaksinave.
Njerëzit gjithashtu duhet ta shmangin kontaktin me derrat në zonat me një shpërthim, thotë OBSH.
Burrat që e kanë pasur virusin duhet të përdorin prezervativë për një vit pas fillimit të simptomave ose derisa sperma e tyre të dalë dy herë negative.
Dhe ata që i varrosin njerëzit që kanë vdekur nga virusi duhet ta shmangin prekjen e trupit./BBC
Përgatiti: Nuhi Shala
