Khalid Sheikh Mohammed: Si ndodhi që 'truri organizues i sulmeve të 11 shtatorit' të shpëtojë nga duart e FBI-së

“E kisha në dorë”

Frank Pellegrino ishte ulur në një dhomë hoteli në Malajzi kur pa fotot televizive të avionëve që u përplasën në Kullat Binjake. Gjëja e parë që ai mendoi ishte: “Oh Zot, duhet të jetë Khalid Sheikh Mohammed”.

Objektivi dhe ambiciet ishin një përputhje dhe Pellegrino ishte në një pozicion unik për ta ditur këtë.

Ish-agjenti special i FBI-së e kishte ndjekur Mohammedin për gati tre dekada, mirëpo truri organizues i dyshuar për sulmet e 11 shtatorit nuk do të përballet me drejtësinë.

Avokati i Mohammedit i ka thënë BBC-së se mund të kalojnë edhe 20 vjet tjera para përfundimit të këtij rasti.

Osama Bin Laden, në atë kohë udhëheqës i Al-Kaedas, është njeriu më i ndërlidhur me sulmet e 11 shtatorit. Por realiteti ishte se Mohamedi – ose “KSM” siç u bë i njohur – ishte “arkitekti kryesor”, sipas Komisionit të 11 Shtatorit i cili i hetoi sulmet. Ai ishte njeriu që doli me idenë dhe ia dha atë Al-Kaedas.

I lindur në Kuvajt, ai studioi në Amerikë para se të luftonte në Afganistan në vitet 1980. Vite para sulmit të 11 shtatorit, agjenti i FBI-së Frank Pellegrino ishte në ndjekje të gjurmëve të këtij xhihadisti.

Pellegrino ishte caktuar nga FBI për të hetuar bombardimet e vitit 1993 në Qendrën Botërore të Tregtisë. Ky ishte vendi ku emri i Mohammed u shfaq për herë të parë në vëmendjen e autoriteteve amerikane sepse ai kishte bërë një transferim parash tek njëri prej atyre që ishin të përfshirë në këtë sulm. Agjenti i FBI -së e kuptoi shkallën e ambicies së Mohammedit në vitin 1995 kur ai ishte i lidhur me një komplot për të hedhur në erë avionë të shumtë ndërkombëtarë mbi Oqeanin Paqësor. Në mesin e viteve 1990, Pellegrino ishte afër të kapte njeriun e tij, duke e ndjekur atë në Katar.

Ai dhe një ekip shkuan në Oman nga ku planifikuan të kalonin në Katar dhe të arrestonin Mohamedin. Një aeroplan ishte gati për të sjellë të dyshuarin prapa. Por pati rezistencë nga diplomatët amerikanë në terren. Pellegrino shkoi në Katar dhe i tha ambasadorit dhe zyrtarëve të tjerë në ambasadë se ai kishte një padi kundër Mohammed për komplotin që përfshinte avionët. Por ai thotë se ata shfaqnin një kujdes për të mos shkaktuar telashe në Katar.

“Unë mendoj se ata menduan se ndoshta kjo do të shkaktonte probleme”, kujton Pellegrino.

Përfundimisht, ambasadori e informoi Pellegrinon se zyrtarët e Katarit kanë thënë se e kishin humbur Mohammedin. “Kishte zemërim dhe kishte indinjatë dhe zhgënjim,” thotë ai. “Ne e dinim në atë kohë se ishte një mundësi e humbur”.

Por ai pranon se në mesin e viteve ’90 Muhamedi nuk u pa si një objektiv me prioritet të lartë. Pellegrino as nuk mund ta rendiste atë në Listën e Dhjetë më të Kërkuarve të Amerikës. “Më thanë se tashmë ka shumë terroristë atje”.

Mohammed duket se ishte informuar në lidhje me interesin e SHBA -së për të dhe iku nga Katari, duke përfunduar në Afganistan.

Gjatë viteve të ardhshme, emri i KSM-së vazhdoi të përmendet, shpesh në regjistrat e telefonave të të dyshuarve për terrorizëm të arrestuar në të gjithë botën, duke e bërë të qartë se ai kishte një lidhje të mirë. Gjatë këtyre viteve ai shkoi tek Bin Laden me idenë e trajnimit të pilotëve që do të pilotonin aeroplanë në ndërtesa brenda SHBA-ve.

Dhe pastaj ndodhi 11 shtatori. Dyshimet e Pellegrinos për rolin e KSM-së do të vërtetoheshin menjëherë kur një figurë kryesore e Al-Kaedës në paraburgim e identifikoi atë. “Të gjithë e kuptuan se ishte i apostrofuari i Frank që e bëri atë,” kujton Pellegrino. “Kur zbuluam se ai ishte personi, askush nuk ndjehet më i mjerë se unë.”

Në vitin 2003, Mohammed u ndjek dhe u arrestua në Pakistan. Pellegrino shpresonte se do të gjykohej sipas aktakuzës në të cilën kishte punuar. Por më pas ai u zhduk. CIA e kishte çuar atë në një “lokacion të zi” ku u përdorën “teknika të zgjeruara të marrjes në pyetje”.

“Dua të di atë që ai e di dhe dua ta di shpejt”, tha një zyrtar i lartë i CIA -s në atë kohë.

Mohammed u torturua me metodën e ujit të paktën 183 herë, diçka e përshkruar si “afër ngufatjes”. Ai iu nënshtrua rehidratimit rektal, pozicioneve të stresit, privimit të gjumit, lakuriqësisë së detyruar dhe iu tha që fëmijët e tij do të vriteshin.

Ai do të rrëfejë komplote të shumta gjatë asaj kohe. Por një raport i Senatit më vonë zbuloi se pjesa më e madhe e informatave inteligjente ishin fabrikuar nga i arrestuari.

Pasi u zbuluan detajet e programit të ndalimit të CIA-s, “të burgosurit me vlerë të lartë” të tillë si Mohammed u transferuan në Guantanamo Bay në vitin2006. FBI-së më në fund iu lejua qasja.

Në janar të vitit 2007 Frank Pellegrino doli ballë për ballë me njeriun që e kishte ndjekur për kaq gjatë.

Burrat u ulën përballë tryezës me njëri -tjetrin.

“Unë doja t’i bëja me dije se kam qenë i përfshirë në padinë e ngritur ndaj tij në vitet ’90,” thotë ai, me shpresën për të hapur bisedën për të nxjerrë informacione rreth 11 Shtatorit.

Ish-njeriu i FBI-së nuk zbuloi detajet e asaj që u tha, por pranoi “ai është një djalë shumë tërheqës me një sens humori, besoni apo jo”.

KSM shpesh është parë si “madhështore” në seancat në Guantanamo dhe Pellegrino e përshkruan të dyshuarin më famëkeq të terrorizmit në botë si “Kardashian” në dëshirën e tij për vëmendje, por thotë se ai nuk ka shfaqur asnjë pendesë.

A do të rrëfente ai apo do të donte të përfitonte sa më shumë nga gjyqi? “Unë me siguri mendoj se ai është dakord me atë që bëri, por atij i pëlqen shfaqja”, thotë ai.

Pas gjashtë ditësh bisedë, Mohammedi më në fund tha se ishte ngopur me të gjitha. “Dhe kjo ishte e tëra”, kujton Pellegrino.

Përpjekjet e mëvonshme për të dhënë drejtësi për 11 Shtatorin kanë dështuar. Plani për ta mbajtur një gjyq në Nju Jork u prish pas kundërshtimeve publike dhe politike. “Të gjithë bërtisnin ‘nuk e dua këtë njeri në oborrin tim të shtëpisë. Mbajeni atje poshtë në Guantanamo”, thotë Pellegrino, vetë një njujorkez.

Më pas erdhi një gjykatë ushtarake në Guantanamo. Por vonesat procedurale, të shtuara nga pandemia Covid-19 që ndikoi në mbylljen e bazës, e kanë bërë atë një proces të tejzgjatur prej kohësh. Më shumë seanca dëgjimore po zhvillohen këtë javë, por fundi duket shumë larg.

Avokati i Mohammed beson se seancat e fundit janë caktuar për t’i treguar mediave se diçka po ndodh në 20 vjetorin e 11 Shtatorit. David Nevin i tha BBC se ai pret “diçka në rendin e 20 viteve për një zgjidhje të plotë të procesit”.

Avokati i mbrojtjes penale ka qenë në këtë çështje që kur filloi në vitin 2008. Plani fillestar ishte të fillonte gjykimet pothuajse menjëherë. Megjithatë, ende nuk janë as afër fillimit, thotë ai, duke vënë në dukje se një gjyqtar i sapoemëruar është “gjyqtari i tetë ose i nëntë që kemi pasur” në varësi të mënyrës se si numëroni.

Gjyqtari duhet të njoftohet me rreth 35,000 faqe transkripte të seancave të mëparshme dhe mijëra propozime në atë që Nevin e përshkruan si “gjykimi më i madh penal në historinë e Shteteve të Bashkuara”.

Dhe është prej më të diskutuarave.

Kjo është kryesisht sepse pesë të pandehurit u mbajtën të gjithë në paraburgim sekret nga CIA dhe iu nënshtruan “teknikave të zgjeruara të marrjes në pyetje”.

Kjo ka rezultuar në argumente mbi provat që janë kontaminuar nga ajo që ndodhi në të ashtuquajturat lokacione të zeza.

Shtetet e Bashkuara “organizuan dhe zbatuan një program të përcaktuar qartë për të torturuar këta burra”, thotë Nevin. Ato metoda ofrojnë mjaft hapësirë për apelime të mundshme kundër çdo dënimi që zgjatet me vite.

Nevin nuk do të zbulojë detaje se si është të përfaqësosh një nga të pandehurit më famëkeq në botë. Ai thotë se fillimisht klienti i tij ishte “thellësisht skeptik” për t’u përfaqësuar nga një avokat amerikan, kështu që kishte nevojë për një proces të gjatë për t’u njohur me njëri -tjetrin.

Kur Mohammed u mbajt në një pjesë sekrete të bazës detare, avokatët u futën në një furgon me dritaret e nxira dhe u larguan për 45 minuta për t’i çorientuar ata, thotë ai. Por tani klienti i tij mbahet në kampin më pak sekret, Camp 5.

Ekipi ligjor është i alarmuar ndaj ndjeshmërive të familjeve të viktimave të 11 Shtatorit të cilët janë dërguar jashtë për të marrë pjesë në seancat gjyqësore. Në takime, disa anëtarë të familjes do t’i sfidojnë avokatët, të tillë si Nevin në lidhje me përfaqësimin e të pandehurve, por të tjerët do të bëjnë pyetje se si funksionon procesi.

“Ne punojmë jashtëzakonisht shumë për të mos bërë asgjë që do të përkeqësojë dhimbjen dhe vuajtjet që ata kanë përjetuar gjatë viteve”, thotë Nevin.

Një arsye tjetër që ai beson se gjykata është zvarritur është se është një rast dënimi me vdekje dhe kjo rrit tensionet. “Do të kishte përfunduar shumë kohë më parë në rast se qeveria nuk do të kërkonte ekzekutimin e këtyre burrave.”

Pellegrino e shtyri pensionimin e tij nga FBI me tre vjet me shpresën se gjykata ushtarake e Mohammed në Guantanamo, për të cilën ai pret të dëshmojë, do të përfundojë. “Do të ishte mirë ta shihja këtë derisa unë ende e kisha distinktivin.”

Por agjenti special veteran arriti moshën e pensionit dhe sapo është larguar nga detyra.

Pasi kaloi botën duke ndjekur drejtimet ku fshihej Mohammed, ai tani ndjen një ndjenjë të fortë dështimi, duke pyetur veten nëse kapja e tij në vitet 1990 mund të kishte parandaluar 11 shtatorin.

“Emri i tij sillet në kokën time çdo ditë dhe nuk është një mendim i këndshëm,” thotë ai.

“Koha ndihmon në shërimin e gjërave. Por tani, jemi ku jemi”. BBC

Përktheu: Nuhi Shala