Vuçiq: Qytetarët kanë votuar për ndryshimin e Kushtetutës

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, në një konferencë për media pas mbylljes së vendvotimeve (në ora 20:00) për referendumin për ndryshimin e Kushtetutës në fushën e drejtësisë tha se rreth 60 për qind e atyre që kanë marrë pjesë në votim kanë votuar “Po” në pyetjen se a janë për ndryshime kushtetuese.

“Në bazë të 97,02 për qind të qendrave të votimit të përpunuara, rezultatet janë – 60,48 për qind të qytetarëve që votojnë “po”, dhe 39,52 për qind qarkullon “jo”, ka thënë presidenti serb, përcjell Tanjug.

Pyetja e referendumit thotë: “A jeni për konfirmimin e Ligjit për ndryshimin e Kushtetutës së Republikës së Serbisë?”, dhe qytetarët mund të rrethojnë “po” ose “jo”.

Të drejtë vote në referendum kishin mbi 6 milionë e 510 mijë votues.

Sipas autoriteteve serbe, në votim kanë marrë pjesë rreth 30 për qind e votuesve.

Ndryshimet kanë të bëjnë me mënyrën e zgjedhjes së gjyqtarëve dhe prokurorëve

Radio Evropa e Lirë ka bërë një analizë se çfarë ndryshohet në Kushtetutë me referendumin e sotëm:

Është propozuar që Kushtetuta të ndryshohet në seksionet Gjykatat dhe Prokuroria Publike, si dhe në disa nene të tjera që rregullojnë gjyqësorin.

“Argumenti bazë për ndryshimin e Kushtetutës në fushën e drejtësisë është fakti se Kushtetuta aktuale i lë shumë hapësirë ndikimit të pushtetit legjislativ dhe ekzekutiv në zgjedhjen e titullarëve të funksioneve gjyqësore”, thuhet në shpjegimin brenda propozimit të miratuar nga Qeveria e Serbisë.

Brenda këtij propozimi të miratuar vlerësohet se ky ndikim “mund të çojë në politizim të padëshiruar të gjyqësorit”.

Më 30 nëntor 2021, ministrja e Drejtësisë e Qeverisë së Serbisë, Maja Popoviq, sqaroi se politika përjashtohet nga zgjedhja e gjyqtarëve dhe prokurorëve.

Sipas ndryshimeve në Kushtetutë, këtë do ta vendosin dy organe të pavarura, të cilat duhet të konstituohen pas referendumit.

Gjyqtarët do të zgjidhen nga Këshilli i Lartë Gjyqësor, ndërkaq prokurorët nga Këshilli i Lartë i Prokurorëve.

Këshilli i Lartë Gjyqësor është një organ i pavarur, autonom, i cili tashmë ekziston, por me ndryshimet në Kushtetutë, anëtarët e tij do të rizgjidhen sipas një procedure të re.

Sipas njoftimeve të ministres Popoviq, Këshilli i Lartë Gjyqësor do të përbëhet nga gjashtë gjyqtarë të zgjedhur nga kolegët e tyre, katër anëtarë nga radhët e juristëve të shquar të zgjedhur me shumicën e dy të tretave të deputetëve të Kuvendit, si dhe nga kryetari i Gjykatës së Lartë, sipas pozitës.

Sipas Kushtetutës aktuale, të miratuar në vitin 2006, gjyqtarët janë zgjedhur nga deputetët në Kuvendin e Serbisë për të ashtuquajturin mandat provues trevjeçar, në mënyrë që më pas, Këshilli i Lartë Gjyqësor i zgjidhte për një mandat të përhershëm.

Kur bëhet fjalë për zgjedhjen e prokurorëve, ata do të zgjidhen nga Këshilli i Lartë i Prokurorëve, si një organ i pavarur që siguron dhe garanton pavarësinë e asaj dege të drejtësisë.

Këshilli i Lartë i Prokurorëve do të zëvendësojë Këshillin ekzistues të Prokurorëve të Shtetit.

Siç ka paralajmëruar ministrja Popoviq, nëse miratohen ndryshimet, pesë anëtarë të Këshillit të Lartë të Prokurorëve do të zgjidhen nga prokurorët, katër do të zgjidhen nga Kuvendi me propozimin e komisionit kompetent dhe me shumicë prej dy të tretave, ndërkaq prokurori i Lartë Publik dhe ministri i Drejtësisë, janë anëtarë sipas pozitës.

Prokurorët deri më tani i janë propozuar Kuvendit nga Qeveria, e cila është pjesë e pushtetit ekzekutiv.

Procedura për zgjedhjen e zëvendësprokurorëve ishte e tillë që ata zgjidheshin në parlament për një mandat të parë (për tre vjet), pas së cilës Këshilli i Prokurorëve të Shtetit i zgjidhte me mandat të përhershëm.

Kjo, praktikisht, do të thotë se deputetët e Kuvendit, të cilët janë edhe anëtarë të partive politike, në mënyrë të drejtpërdrejtë ose të tërthortë i zgjidhnin anëtarët e dy organeve gjyqësore, ndonëse Kushtetuta e Serbisë, në Nenin 4, parasheh ndarjen e pushtetit në legjislativ, ekzekutiv dhe gjyqësor, kur rrjedhimisht “pushteti gjyqësor është i pavarur”.

Ministrja Popoviq ka deklaruar disa herë se ndryshimi i Kushtetutës në fushën e drejtësisë, do të jetë kusht për reformimin e mëtejmë të sistemit juridik, si dhe reforma më e rëndësishme në fushën e sundimit të ligjit.