Analiza e Kusari-Lilës se pse sulmohen gratë politikane me dezinformata dhe gjuhë të urrejtjes

Kryetarja e partisë Alternativa, Mimoza Kusari- Lila, që në legjislaturën ishte shefe e grupit parlamentar të Lëvizjes Vetëvendosja, thotë se gratë, përfshirë edhe ato në politike shumë shpesh objektivizohen.

Kusari-Lila në “KallxoPernime” tha se gratë portretizohen me role të caktuara si bashkëshorte apo vajzë e dikujt dhe në momentin që ato janë më të zëshme, sulmohen.

“Unë mendoj se janë dy elemente, e para është që synohet me u ushqy elementi socio-kulturor mbi atë se si portretizohet gruaja, shumë shpesh e objektivizojnë si objekt e cila e ka një rol ri-prodhues për familjen, e cila duhet me qenë bashkëshortja ose vajza e dikujt, pra asnjëherë në pronësi të integritetit dhe të drejtës së vet për vendimmarrje, dhe në momentin kur një grua e ka një zë që diametralisht jo në një vijë me një burrë por është shumë unik dhe autokton, atëherë ‘duhet me e sulmu se kjo është e përdalë’, domethënë kjo nuk po hyn në ato kornizat që ne i kemi bo për gratë”- ka deklaruar ajo.

Kusari-Lila thotë se politikanet shpeshherë përceptohen si “më të dobëta se burrat” në skenën politike. Sipas saj, ky fenomen nuk është i dukshëm vetëm në Kosovë, por edhe në vende më të zhvillurara në botë.

“Elementi i dytë ka të bëj me perceptimin se gratë në politikë janë më të dobëta, për arsye se jo vetëm në Kosovë po edhe në botë në vende më të zhvilluara, merret si funksion apo aktivitet e veprimtari e burrave, prandaj hajt ta shohim se ku është rruga e rezistencës më të ulët, domethënë nëse në një subjekt i sulmojmë gratë, ato thehen. Edhe unë shpesh herë në këto tri katër viteve të fundit si drejtuese e grupit parlamentar të LVV-së e kam pa që edhe në apektin personal e familjar ndodhë [me u thy]”- është shprehur Kusari-Lila.

Ajo kujton se në kohën kur ishte zëvendëskryeministre dhe ministre në vitet 2011-2013, u sulmua nga aktivistë të LVV-së, të cilët tashmë nuk janë më pjesë e kësaj të fundit. Më tej, Kusari-Lila thotë se për sulmet që përballet në ditët e sotme “nuk rri më si spektatore” por ka edhe kallëzime penale ndaj tyre.

“Unë kam pasë kohë edhe kur shembull kur kam qenë ministre, dhe Vetëvendosje ka qenë në opozitë, sulmet të cilat i kam marrë atëherë prej atij grupit të LVV-së që më nuk janë në LVV, të cilat prapë kanë qenë mizogjene dhe kanë pasë thyerje e ofendime. Por niveli, në kuptimin e shkallës së sulmeve, pra atëherë nëse ka qenë ofenduese dhe mizogjene dhe ka pasë synimin me të portretizu si ‘të dobët’, ‘vegël e dikujt’, asokohe ‘vegël e Bacit’ dhe ‘shërbëtore e Hashimit’, më vonë e ka pasë synimin me tregu se përvec se si familje amorale apo edhe tradhëtare, por mandej janë përdorë metoda që janë penalisht të dënueshme. Për këto të fundit kam edhe kallëzime penale. Nuk rri si spektatore mbi të gjitha sulmet dhe tentimet për vrasje të karakterit”- ka shpjeguar Kusari-Lila.

Rrjeti Ballkanik për Gazetari Hulumtuese – BIRN Kosova, me mbështetjen e Zyrës së Bashkimit Evropian në Kosovë, më më 02.04.2025, publikoi Raportin mbi Dezinformimin: Gjuha e Urrejtjes dhe Dezinformimi gjatë Zgjedhjeve të vitit 2025 në Kosovë.

Në këtë LINK gjeni raportin e plotë.

“Fushata për Zgjedhjet parlamentare në Kosovë u karakterizua me një nivel të paprecedentë të gjuhës së urrejtjes dhe dezinformimit, si nga aktorë vendorë ashtu edhe të huaj, duke polarizuar elektoratin dhe duke ngritur shqetësime për integritetin e Zgjedhjeve të ardhshme në mungesë të veprimeve serioze” – thuhet në Raportin e publikuar nga BIRN Kosova.

Raporti “Gjuha e urrejtjes dhe dezinformimi në Zgjedhjet e vitit 2025 në Kosovë” ofron një analizë të thellë të narrativave të përhapura ose të prodhuara nga mediat para, gjatë dhe pas Zgjedhjeve të përgjithshme të vitit 2025 në Kosovë. Duke u mbështetur në monitorimin e gjerë të 20 televizioneve dhe radiove, përfshirë dy media me seli në Beograd dhe dy në Tiranë, si dhe një shqyrtim të mbi 4000 publikimeve në internet, Raporti analizon praninë e gjuhës së urrejtjes dhe dezinformimit gjatë tërë periudhës zgjedhore.

Ndonëse, në sipërfaqe, Zgjedhjet parlamentare të 09.02.2025 u zhvilluan në mënyrë paqësore e garuese dhe prodhuan një rritje të lehtë të numrit të deputeteve gra në Kuvendin e Kosovës, gjetjet tregojnë se ka pasur përdorim të gjerë të gjuhës së urrejtjes, dezinformimit dhe narrativave përçarëse gjatë tërë periudhës zgjedhore, madje në disa raste duke përdorur edhe Inteligjencë Artificiale (IA) dhe duke i pasur ato në shënjestër në mënyrë joproporcionale.

Edhe pse Paneli Zgjedhor për Ankesa dhe Parashtresa (PZAP) në Kosovë i shpalli partitë politike përgjegjëse për 30 raste të gjuhës së urrejtjes, kjo nuk rezultoi në largim të  përmbajtjeve fyese nga faqet e tyre të internetit dhe platformat digjitale. Vetëm në ditën e Zgjedhjeve, verifikuesit e fakteve identifikuan së paku 100 raste të dezinformimit.

Gjatë tërë fushatës aktorë vendorë dhe të huaj, veçanërisht në Serbi dhe Rusi, shfrytëzuan ankthin e votuesve përmes paralajmërimeve të pabazuara se pritet të shpërthejë dhuna ndëretnike dhe lufta e mundshme Serbi-Kosovë. Rusia, në veçanti, shtyu përpara një narrativë se kryeministri aktual Albin Kurti planifikonte spastrim etnik të serbëve të Kosovës me mbështetjen e perëndimit – duke amplifikuar njëkohësisht diskursin e demonizimit nga Serbia ndaj serbëve të Kosovës të cilët guxuan të garojnë kundër partisë së mbështetur nga Beogradi, Lista Serbe.

Në planin e brendshëm kundërshtarët politikë nga radhët e partive kryesore shqiptare në Kosovë përdorën gjuhë çnjerëzore dhe demonizuese – duke i krahasuar kundërshtarët etyre me kafshë ose duke i etiketuar si “mendërisht të paaftë” apo “spiunë serbë”. Media të shumta u shndërruan në platformë për akuza të paverifikuara, sensacionaliste dhe të pabazuara, të cilat shpeshherë mbetën pa u sfiduar. Në një eksperiment shoqëror të BIRN Kosovo, rreth 20% e politikanëve nuk ia dolën të identifikonin një lajm të trilluar si lajm të rremë.

Me dominim të një retorike përçarëse dhe polarizuese, në fushatën zgjedhore munguan diskutimet thelbësore rreth çështjeve më urgjente me të cilat përballet vendi, ndërkohë që deri më sot partitë politike dhe disa media nuk kanë arritur të sigurojnë transparencë të duhur për sa i përket shpenzimeve për reklamimin politik.

Pavarësisht reformave zgjedhore të miratuara në vitin 2023, gjetjet e BIRN Kosova vënë në pikëpyetje kapacitetet e autoriteteve për të luftuar dezinformimin dhe, për rrjedhojë, për të mbrojtur të drejtën e votuesve për të bërë Zgjedhje të lirë dhe të informuar për përfaqësuesit e tyre të zgjedhur.

Raporti thekson se nevojiten hapa urgjent për të siguruar që autoritetet kanë kapacitete të duhura për t’i kundërshtuar fushatat e brendshme dhe të jashtme të dezinformimit, për t’i fuqizuar organet mbikëqyrëse zgjedhore dhe mediatike në luftimin efektiv të gjuhës së urrejtjes, për të rregulluar përdorimin e Inteligjencës Artificiale, si dhe për të përmirësuar transparencën në lidhje me shpenzimet e fushatës.