Arkiv
Temperatura rekorde në botë: Si ndikon Ballkani Perëndimor në ndryshimet klimatike
Qysh në fillim të korrikut të sivjetmë, rekordet për temperaturën më të lartë mesatare në botë u thyen tri herë brenda një jave. Rekordi i ri u vendos më 7 korrik, kur bota ishte për 0.31 gradë Celsius më e nxehtë sesa në gusht të vitit 2016, kur ishte vendosur rekordi i mëparshëm.
Ndër shkaqet që kanë çuar në këto temperatura të larta është sasia e madhe e dyoksidit të karbonit në atmosferë. Në këtë sasi kontribuojnë edhe Kosova dhe vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor – më së shumti Serbia.
Sipas agjencisë për klimën në Administratën Kombëtare Oqeanike dhe Atmosferike (NOAA) të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, sasia e rritur e dyoksidit të karbonit në atmosferë shkakton “ngritjen e temperaturës globale”.
“Duke shtuar më shumë dyoksid të karbonit në atmosferë, njerëzit janë bërë katalizatorë të efektit serrë”, thuhet në ueb-faqen e kësaj agjencie.
Ndërkaq, Agjencia Kombëtare Aeronautike dhe Hapësinore (NASA) e SHBA-së pohon se efekti serrë është “proces që ndodh kur gazrat në atmosferën e Tokës e mbajnë brenda nxehtësinë e Diellit”, dhe shkaktohet nga “djegia e lëndëve djegëse fosile, si thëngjilli dhe nafta”.
Ndonëse vendet e Ballkanit Perëndimor nuk janë ndotësit më të mëdhenj të ambientit me dyoksid të karbonit, edhe ato kanë ndikuar në përkeqësimin e situatës ndër vite.
Trendi i emetimit të dyoksidit të karbonit në Ballkanin Perëndimor
Herë Kosova e herë Maqedonia e Veriut janë radhitur si vendi i tretë që emeton më së shumti dyoksid të karbonit në Ballkanin Perëndimor. Së fundi, pas fillimit të COVID-19, Maqedonia e Veriut e ka kaluar Kosovën.
Emetimi vjetor i dyoksidit të karbonit në Ballkanin Perëndimor
Nga vendet e Ballkanit Perëndimor, Serbia emeton më së shumti dyoksid të karbonit në vit – më shumë se Bosnje dhe Hercegovina, Kosova, Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut së bashku.
Sipas të dhënave të Administratës Ndërkombëtare për Tregti (ITA) të SHBA-së, rreth 70 për qind e energjisë në Serbi prodhohet nga thëngjilli. Problem thelbësor, sipas Kornizës së Konventës së Organizatës së Kombeve të Bashkuara për Ndryshimet Klimatike (UNFCCC), mbetet sistemi i ngrohjes në Serbi.
UNFCCC-ja parashikon që përditësimi i sistemit të ngrohjes të Serbisë do të “eliminonte rreth 252.270 tonë dyoksid karboni, të emetuar gjatë tridhjetë vjetëve”.
Por, rreth 31 milionë tonët e dyoksidit të karbonit që emetohen nga Serbia nuk janë shumë, në krahasim me ndotësit më të mëdhenj në botë: Kina, SHBA-ja, India dhe Rusia.
Emetimi i dyoksidit të karbonit në botë
Kina është vendi që ndot ambientin me dyoksid të karbonit më së shumti – më shumë se SHBA-ja, Rusia, India, Japonia dhe Irani së bashku.
Kush ka qenë historikisht ndotësi më i madh i ambientit me dyoksid të karbonit?
SHBA-ja kryeson listën si vendi që ka emetuar më së shumti dyoksid të karbonit, rreth 24 për qind të gjithsej dyoksidit të karbonit të emetuar, që nga viti 1750. Nga vendet e Ballkanit Perëndimor, Serbia radhitet më së larti në listë.
Këto shifra paraqesin vetëm emetimin e dyoksidit të karbonit, por jo të të gjithë gazrave serrë, si metani, oksidi nitrik, hidrofluorokarbonet, e të tjera. Pamja, po ashtu, ndryshon ndjeshëm, kur merret parasysh madhësia e popullsive të vendeve të ndryshme.
Edhe pse Serbia mbetet sërish vendi që liron më së shumti dyoksid të karbonit në atmosferë, nga vendet e rajonit, dallimi mes saj dhe vendeve të tjera të Ballkanit Perëndimor është dukshëm më i vogël.
Emetimi vjetor i dyoksidit të karbonit për kokë banori në Ballkanin Perëndimor
