Mauna Loa, vullkani më i madh aktiv në botë shpërthen në Hawai
Vullkani më i madh aktiv në botë, Mauna Loa i Hawait, ka shpërthyer për herë të parë në pothuajse 40 vjet.
Rrjedha e llavës është kryesisht e kufizuar brenda majës, mirëpo banorët janë vënë në gatishmëri dhe janë paralajmëruar më herët për rrezikun e rënies së hirit.
Shërbimi Gjeologjik i SHBA (USGS) ka thënë se situata mund të ndryshojë me shpejtësi.
Niveli i alarmit të vullkanit është përmirësuar gjithashtu nga shenja “këshillues” tek shenja “paralajmërim” – klasifikimi më i lartë.
Asnjë urdhër evakuimi nuk është lëshuar dhe zonat e populluara nuk ka gjasa të preken në këtë fazë, thonë zyrtarët e emergjencës.
Mauna Loa, e vendosur brenda Parkut Kombëtar të Vullkaneve të Hawait, mbulon gjysmën e ishullit të madh të shtetit amerikan. Vullkani ngrihet 4,169 metra mbi nivelin e detit dhe shtrihet në një sipërfaqe prej më shumë se 5,179 km katrore.
Ai shpërtheu në orën 23:30 sipas kohës lokale të së dielës në Moku’āëeoëeo, kaldera e majës së vullkanit. Kalderat janë zgavra që formohen poshtë majës në fund të një shpërthimi.
Vullkani pasoi një seri paralajmërimesh se një shpërthim ishte i mundur pas një sërë tërmetesh të fundit në rajon, duke përfshirë më shumë se një duzinë lëkundjesh të raportuara të dielën.
Një këshillë e dhënë lidhur me reshjet e hirit – që mund t’i ndotin furnizimet me ujë, të vrasin bimësinë dhe t’i irritojnë mushkëritë – ishte në fuqi për zonën përreth gjatë natës, por që atëherë është hequr.
“Bazuar në ngjarjet e kaluara, fazat e hershme të një shpërthimi Mauna Loa mund të jenë shumë dinamike dhe vendndodhja dhe avancimi i rrjedhave të lavës mund të ndryshojnë me shpejtësi”, tha USGS.
Nëse shpërthimi migron përtej mureve të kalderës së majës, rrjedhat e lavës mund të “lëvizin me shpejtësi poshtë shpatit”, shtoi ai.
Sipas USGS, Mauna Loa ka shpërthyer 33 herë që nga viti 1843. Shpërthimi i mëparshëm në vitin 1984 dërgoi rrjedha lavash brenda 8 km nga Hilo, qyteti më i populluar i ishullit.
Por popullsia e Ishullit të Madh është më shumë se dyfishuar që nga viti 1980 në rreth 200,000 banorë dhe agjencia e mbrojtjes civile e Havait ka paralajmëruar se banorët mund të përballen me një “katastrofë llave”.
“Këto rrjedha llave rrallë paraqesin rrezik për jetën, por ato mund të jenë jashtëzakonisht shkatërruese për infrastrukturën,” ka deklaruar Dr Jessica Johnson, gjeofizikane britanike e vullkanit që ka punuar në Observatorin e Vullkanit Havai.
Ajo paralajmëroi se rrjedhat e llavës përbënin rrezik për Hilo dhe Kona, një qendër tjetër e madhe e popullsisë, duke shtuar se gazrat vullkanikë mund të shkaktojnë probleme në frymëmarrje për banorët vendas.
Mauna Loa është vullkani më i madh aktiv në botë. Ka vullkane të tjera më të mëdha, por këta klasifikohen si të fjetur, që do të thotë se nuk kanë shpërthyer për një kohë të gjatë, ose janë shuar, që do të thotë se janë pothuajse të sigurt se nuk do të shpërthejnë në të ardhmen.
Mauna Loa ndan ishullin e madh me Mauna Kea, i cili është mali më i lartë në botë kur matet nga baza e tij nënujore gati 20,000 metra nën sipërfaqen e oqeanit./BBC
Përgatiti: Nuhi Shala
