Konflikti i armatosur, të huajt braktisin Sudanin
Luftime të armatosura kanë shpërthyer në kryeqytetin e Sudanit, Kartum dhe në të gjithë vendin këtë muaj, ndërkohë që fraksionet e fuqishme rivale ushtarake luftojnë për kontrollin e këtij shteti afrikan dhe të ardhmen e tij.
Rrëshqitja e papritur në dhunë midis ushtrisë sudaneze dhe një grupi paraushtarak të quajtur Forcat e Mbështetjes së Shpejtë (RSF) bllokoi mijëra të huaj, duke përfshirë diplomatë dhe punonjës të ndihmës në vend, me Mbretërinë e Bashkuar, SHBA, Francë, Gjermani, Itali, Greqi, Egjipt, Arabia Saudite dhe shtetet e Gjirit janë mes atyre që i kanë mbyllur dhe po nxitojnë për t’i evakuuar shtetasit e tyre.
Një aeroplan i gjashtë transporti RAF që transportonte të evakuuar është gati të ulet në Qipro, shumë më i vogël se numri i përgjithshëm i pritur fillimisht deri në këtë kohë, por tregues i ngritjes në ritmin e misionit të shpëtimit. Nuk dihet se sa shtetas britanikë që besohet se përfshijnë gra dhe fëmijë janë në aeroplanin A400M, por, siç ka ndodhur deri më tani, ata do të përpunohen në Larnaka përpara se të nisin udhëtimet e mëtejshme.
Të mërkurën, Nigeria filloi evakuimin e rreth 3,500 shtetasve të saj, kryesisht studentë. “Ka filluar evakuimi i qytetarëve tanë. Shtatë autobusë janë larguar nga Khartoumi dhe ata po shkojnë për në Egjipt”, ka deklaruar për AFP Manzo Ezekiel, zëdhënës i Agjencisë Kombëtare të Menaxhimit të Emergjencave të Nigerisë (NEMA).
Një amerikan i dytë ka vdekur në Sudan, thuhet në një njoftim nga Shtëpia e Bardhë të mërkurën dhe autoritetet amerikane po ndihmojnë një numër të vogël qytetarësh që kërkojnë të largohen nga vendi gjatë një armëpushimi që i ka frenuar luftimet. Ndërsa dhuna sporadike vazhdon, armëpushimi i shpallur nga Shtetet e Bashkuara të hënën duket se po mbahet, tha zëdhënësi i sigurisë kombëtare të Shtëpisë së Bardhë, John Kirby.
Omar al-Bashir është në paraburgim në një spital ushtarak mes raporteve për pushime nga burgu i RSF-së, me Reuters që raporton se ushtria e Sudanit ka thënë se ish-presidenti i rrëzuar po mbahet në një spital ushtarak nën paraburgimin e policisë. Ky raport pretendon se Bashiri i mëparshëm i burgosur dhe rreth 30 të tjerë u transferuan në spital me rekomandimin e stafit mjekësor në burgun e Koberit përpara se të shpërthenin luftimet në Sudan.
Kryqi i Kuq Britanik ka paralajmëruar se nevoja “e dëshpëruar” humanitare në Sudan rrezikon të bëhet “katastrofike”. Sam Turner, udhëheqësi i rajonit të Afrikës lindore dhe jugore, ka deklaruar se “presim që nevoja humanitare të rritet vetëm në ditët dhe javët në vijim, duke përfshirë në vendet fqinje pasi njerëzit ikin nga shtëpitë e tyre për të kërkuar siguri”.
Lajmet e AFP raportojnë se Ahmed Harun, një figurë udhëheqëse e regjimit të diktatorit të rrëzuar Omar al-Bashir, ka thënë se ka shpëtuar nga burgu. AFP tutje raporton se “Harun, i cili udhëhoqi fushatën famëkeqe kundër kryengritjes së regjimit në rajonin perëndimor të Darfurit në mesin e viteve 2000 dhe kërkohet për krime lufte nga gjykata ndërkombëtare penale, ka dalë nga burgu Kober i kryeqytetit”.
Një armëpushim në konfliktin 11-ditor është minuar nga ushtria dhe forcat paraushtarake të Sudanit. Reuters raporton se”ushtria e Sudanit dhe një forcë paraushtarake luftuan në periferi të kryeqytetit të mërkurën, duke minuar një armëpushim në një konflikt 11-ditor që grupet civile kanë frikë se mund ta ringjallë ndikimin e autokratit të rrëzuar Omar al-Bashir dhe besnikëve të tij”.
Turmat e familjeve janë rritur në pikëkalimin kufitar të Sudanit me Egjiptin, duke u përpjekur dëshpërimisht t’i shpëtojnë dhunës së vendit të tyre dhe ndonjëherë duke pritur për disa ditë me pak ushqim apo strehim, thanë dëshmitarët të mërkurën. Njerëzit kanë udhëtuar dhe janë të rraskapitur nëpër shkretëtirë për të hyrë në pikat jashtë Sudanit, duke përfshirë kalimin e Arqin në Egjipt në kufirin verior, ku familjet e shumta i kanë kaluar netët jashtë në shkretëtirë, duke pritur që të lejohen.
Autoritetet sudaneze dhe RSF kanë shkëmbyer akuza për lirimin e të burgosurve të burgut në Sudan. Mijëra kriminelë të dënuar, duke përfshirë disa të dënuar me vdekje, u mbajtën në burgun e gjerë Kober në kryeqyetin Kartum, së bashku me zyrtarë të lartë dhe të rangut më të ulët nga regjimi i Bashirit, i cili u rrëzua katër vjet më parë.
Zëdhënësi i Ministrisë së Jashtme të Qipros, Theodoros Gotsis i ka thënë gazetës The Guardian se disa nga të evakuuarit që kishin mbërritur në fluturimet e para kishin kaluar natën e së martës në një kamp trajnimi të ushtrisë në Larnaka. “Ne kemi aktivizuar operacionin tonë kombëtar të evakuimit jo-luftëtar dhe si pjesë e tij po përdoren të gjitha lehtësitë që kemi në dispozicion”, tha ai përpara një fluturimi të katërt të RAF që mbërrin në aeroportin kryesor ndërkombëtar të ishullit./The Guardian
Përgatiti: Nuhi Shala
