Turqia lanson automjetin TOGG
Turqia po bën histori me TOGG, automjetin e saj të parë elektrike dhe të parin të prodhuar ndonjëherë nga industria e automomjeteve turke. Mirëpo, kritikët thonë se qëllimi kryesor i projektit është ta ndihmojë presidentin Erdogan të sigurojë një mandat tjetër.
Turqia ka ndërmarrë një sërë masash politike dhe ekonomike për ta rritur pavarësinë e saj nga vendet e tjera në vitet e fundit. Tani, ajo po sjell një progres të madh për industrinë e saj të automobilave. Automjeti i parë i zhvilluar nga Turqia, i prodhuar në Turqi — nga Grupi i Ndërmarrjeve të Përbashkëta të Automobilave të Turqisë (TOGG) — po shkon në prodhim.
Fabrika e re e automjeteve TOGG filloi punën më 29 tetor. Kjo datë mbart një mesazh të qartë pasi shënon 99 vjetorin e themelimit të Republikës Turke.
TOGG u themelua për herë të parë në vitin 2018 me qëllim për ta bërë Turqinë më të pavarur nga prodhuesit e huaj të automjeteve. “Është një hap i rëndësishëm që kontribuon në ngritjen e industrisë së automjeteve të Turqisë,” sipas Emre Özpeynirci, gazetar dhe ekspert i automobilave, i cili ka ndjekur nga afër projektin TOGG.
Plani për vitin e ardhshëm është që të prodhohen rreth 17,000 deri në 18,000 automjete elektrike në fabrikën e TOGG pranë Stambollit. Faqja është projektuar për një kapacitet deri në 175,000 automjete në vit, një objektiv që vendimmarrësit duan të arrijnë në pesë vitet e ardhshme.
Publiku i ndarë për TOGG
Edhe pse fabrika TOGG po fillon prodhimin tani, do të kalojë pak kohë para se automjetet të dalin në treg. Kompania parashikon që automjetet e para do të jenë gati deri në mars të vitit 2023 – disa muaj përpara zgjedhjeve presidenciale.
Më 18 qershor të vitit të ardhshëm, votuesit do të vendosin nëse do ta mbajnë Erdoganin në detyrë apo do të zgjedhin dikë të ri për ta pasuar atë.
Suksesi ose dështimi i automjetit TOGG mund të ndikojë në votim, pasi automjeti shihet gjerësisht si një projekt prestigji nga Presidenti Rexhep Tajip Erdogan. Automobili TOGG është promovuar si “vetura e popullit”. Në të vërtetë, kur projekti u lansua për herë të parë nga Erdogan, njerëzit “pritnin se ky do të ishte një automjet i e përballueshëm për të gjithë në Turqi,” thotë Özpeynirci.
Kritikët e Presidentit Erdogan dhe partisë së tij, AKP, janë të sigurt se ai po e përdor TOGG për t’i rritur shanset e tij për t’u rizgjedhur. “Sigurisht që investimet si këto mbështeten gjithmonë nga shteti, por nëse ka tensione politike, kjo do të dëmtojë projektin para se të ndërtohet një automjet i vetëm,” thotë Özpeynirci.
“Është një problem i madh, ky automjet i polarizon [mendimet]”, thotë Özpeynirci.
As i përballueshëm dhe as praktik?
TOGG planifikon të shesë SUV-në e saj me 900,000 lira turke (rreth 50,000 euro), e cila është e papërballueshme për shumicën e njerëzve në Turqi. Özpeynirci thotë se konsumatorët e zakonshëm mund të investojnë jo më shumë se 500,000 lira për një automjet të ri. Në një ose dy vjet do të vijë një model më i përballueshëm.
Çmimi i lartë i shitjes me pakicë mund të mos jetë i vetmi zhgënjim në dyqan për blerësit e mundshëm. Turqisë i mungon gjithashtu infrastruktura e nevojshme për pronarët e automjeteve elektrike.
“Infrastruktura e Turqisë nuk është ende gati për të kaluar në e-makina,” thotë Shefi Ekzekutiv i Automotive Data, Hüsamettin Yalçın. Njerëzit e zakonshëm, sipas Yalçın, nuk duhet të shqetësohen nëse do të ketë stacione të mjaftueshme karikimi gjatë rrugës nga Ankaraja në Stamboll.
Ndërkohë që automjetet TOGG janë projektuar dhe montuar në Turqi, komponentë si bateritë, motorët dhe disa sisteme elektrike importohen. Deri më sot, 51% e materialeve të përdorura për ndërtimin e automjeteve janë prodhim turk. Ministri i Industrisë Mustafa Varank ka thënë se dëshiron ta rrisë këtë në 65% në vitet e ardhshme.
Tani për tani, automjetet TOGG janë të dizajnuara për tregun vendas dhe jo për blerësit e huaj. Kjo rrjedh pjesërisht nga kombinimi i komponentëve të përdorur për ta ndërtuar automjetin, gjë që rrit kostot e prodhimit, thotë Özpeynirci. Ai thotë se nëse TOGG arrin të përdorë 70% komponentë të prodhuar nga Turqia, automjetet e saj do të bëhen konkurruese ndërkombëtarisht./Deutsche Welle
Përgatiti: Nuhi Shala
