Aktivistët serbë kërkojnë monument për gjeneralin jugosllav që u tërhoq Kroacia

Nisma Rinore për të Drejtat e Njeriut i bëri thirrje autoriteteve të qytetit të Beogradit të dielën që të nderojnë gjeneralin Vladimir Trifunoviq me një monument për rolin e tij në rregullimin e tërheqjes paqësore të ushtarëve të Ushtrisë Popullore Jugosllave nga kazermat e tyre më të mëdha në Kroaci në 1991.

“Nisma kërkon që brezi i ri të kujtojë njerëzit që shpëtuan jetë dhe mishëruan ndershmëri dhe dinjitet njerëzor në kohët më të këqija,” tha YIHR në një njoftim për shtyp.

Ajo tha se “heronj” si Trifunoviqi, i cili vdiq vitin e kaluar, duhet të nderohen në Serbi në vend të kriminelëve të luftës të dënuar që kanë bërë shfaqje publike në vend gjatë viteve të fundit.

Në shtator 1991, Trifunoviq i dorëzoi kazermat e Ushtrisë Popullore Jugosllave në qytetin verior të Varazdinit forcave kroate me qëllim që të shpëtonte jetën e 250 ushtarëve dhe oficerëve të tij.

Ai më vonë pretendoi se ai urdhëroi që të gjitha pajisjet ushtarake që do të liheshin pas të nxirreshin jashtë pune në mënyrë që armiku të mos forcohej.

Pasi Trifunoviq dhe burrat e tij u transferuan në Serbi, të pa lënduar pas negociatave me kroatët, prokuroria ushtarake jugosllave e akuzoi atë në janar 1992 për “veprën penale të dëmtimit të aftësive ushtarake dhe të mbrojtjes”.

Një gjykatë e dënoi atë me shtatë vjet burg në vitin 1995.

Trifunoviq u lirua pas një viti burg sipas një dekreti të presidentit të atëhershëm jugosllav Zoran Liliq, por vendimi për dënimin e tij nuk u rrëzua kurrë.

Gjykata e Lartë Serbe më pas e anuloi vendimin origjinal dhe urdhëroi një gjykim të ri në vitin 2010.

Më vonë atë vit, prokurori publik e rrëzoi çështjen kundër Trifunoviqit dhe katër oficerë të tjerë, duke deklaruar se i akuzuari “veproi prej nevojës ekstreme” gjatë tërheqjes së ushtrisë dhe se nuk kishte indikacione se ata kryen veprën penale të dëmtimit të aftësive ushtarake dhe mbrojtëse.

Trifunoviq gjithashtu fitoi mbështetje në Serbi nga ata që këmbëngulën që ai të shpëtoi jetën e ushtarëve të tij duke i nxjerrë nga kazermat.

Gjykatat në Slloveni dhe Kroaci, megjithatë e kanë ndjekur penalisht Trifunoviqin për krime të dyshuara lufte.

Gjykata e lartë në qytetin slloven të Mariborit e liroi atë nga akuzat në korrik 2014 nga kryerja e krimeve të luftës kundër civilëve në qershor 1991, gjatë luftës së shkurtër midis forcave sllovene dhe Ushtrisë Popullore Jugosllave.

Por në Kroaci, gjykata e qarkut në Varazdin e dënoi atë – së bashku me dy oficerë të tij, Berislav Popov dhe Vladimir Davidoviq – me 15 vjet burg në 1993 në mungesë të tij për kryerjen e krimeve të luftës në qytet para se Ushtria Popullore Jugosllave të tërhiqej.

Gjatë një sulmi ajror në qytet nga forcat e Ushtrisë Popullore të Jugosllavisë u vra një civil.

Gjykata e lartë kroate konfirmoi vendimin në vitin 1994.

Megjithatë, ish-zv/kryeministri kroat Radimir Caciq – në 1991 një anëtar i shtabit të krizës në Varazdin, përgjegjës për negociatat me Trifunoviqin – tha në vitin 2010 se gjenerali ishte i pafajshëm.

Pas marrjes së dëshmive nga Caciq dhe të tjerët, gjykata e qarkut të Varazdinit i dha Trifunoviqit të drejtën e një rigjykimi në vitin 2013, që më vonë u transferua në gjykatën e qarkut të Zagrebit.

Megjithatë ai nuk mundi të merrte pjesë në seancat dëgjimore për shkak të gjendjes së tij të dobët shëndetësore dhe gjyqi u shty për herë të fundit në dhjetor 2014. Ai vdiq në janar 2017.