47 persona të vdekur nga virusi HIV në Kosovë
Shumë persona, si meshkujt ashtu edhe femrat, të moshuar dhe të rinj, ndjehen të pasigurt kur mendojnë për kontaktet e veta seksuale me partnerët e mëhershëm dhe për sjelljet e tyre dhe në këto raste, preferohet testimi për HIV.
HIV vazhdon të jetë një çështje e rëndësishme globale për shëndetin publik, duke marrë më shumë se 35 milionë jetë deri më tani.
Në vitin 2017 sipas Organizatës Botërore të Shëndetit, kanë vdekur 940.000 mijë (nëntëqind e dyzet mijë) njerëz me HIV në nivel global.
Ndërsa sipas Drejtorit të Institutit Kombëtar të Shëndetit Publik, Naser Ramadani në Kosovë që nga paraqitja e rastit të parë në vitin 1986 kanë vdekur 47 persona.
“Prej vitit 1986 deri në vitin 2018 në Kosovë janë raportuar 119 raste të HIV dhe AIDS, prej tyre 47 kanë vdekur si pasojë e AIDS-it gjatë këtyre 32 vjetëve. Vetëm gjatë vitit 2018 janë raportuar 5 raste te reja, dhe një rast i vdekjes si pasojë e AIDS-it. Po të shohim nga aspekti gjinor, 72 për qind janë meshkuj, 28 për qind femra, kurse grup-mosha më e përfshira janë 25-34 vjeç (rreth 32 për qind) dhe 35-44 vjeç (30 për qind)”, ka treguar Ramadani për KALLXO.com.
E në Qendrat pёr Kёshillim dhe Testim Vullnetar pёr HIV/AIDS, të cilat ekzistojnë që nga viti 2003 në Kosovë janë testuar vetëm 4756 persona apo mesatarisht 320 raste nё vit.
Koordinator i Qendrës për Këshillim dhe Testim Vullnetar për HIV/AIDS, infektologu, Izet Sadik tha pёr KALLXO.com se nё kёtё qendёr janё diagnostifikuar me HIV pozitiv 40 raste pёr 15 vjet.
“Prej tё gjithё tё testuarve numri i rasteve me HIV pozitiv janё 40 raste apo 0.8 pёr qind tё testuarve e qё ёshtё numёr shumё i lartё nё raport me popullsinё totale”, tha Sadiku.
Sadiku po ashtu tha se nё kёtё qendёr herё pas here janё realizuar edhe testet e shpejta tё hepatitit B dhe C.
Ky test tregon praninë e antitrupave në organizëm. Antitrupat paraqiten brenda (2-12) javëve pas infeksionit. Prandaj, që testi të jetë i sigurt, duhet të bëhet së paku pas 12 javësh pas kontaktit me virusin e maksimalisht brenda 6 muajve.
Këto qendra veprojnë në kuadër të Klinikës Infektive në QKUK, gjithashtu edhe në nё Prishtinё, nё Ferizaj, Prizren dhe Pejë.
Organizata Botërore e Shëndetit njofton se rajoni Afrikan është më i prekuri, me 25.7 milionë njerëz që jetojnë me HIV në vitin 2017. Rajoni i Afrikës ka gjithashtu mbi dy të tretat e totalit të infeksioneve të reja të HIV.
Infeksioni i HIV shpesh diagnostikohet përmes analizave të shpejta diagnostike (RDT), të cilat zbulojnë praninë ose mungesën e antitrupave të HIV. Më shpesh këto teste ofrojnë rezultate testimi të njëjta, të cilat janë thelbësore për diagnozën e njëjtë të ditës dhe për trajtimin dhe kujdesin e hershëm.
Popullatat kryesore janë grupet që janë në rritje të rrezikut të HIV pa marrë parasysh llojin epidemik ose kontekstin lokal. Ato përfshijnë: burra që kanë marrëdhënie seksuale me burra, njerëz që injektojnë drogë, njerëz në burgje dhe ambiente të tjera të mbyllura, punonjës të seksit dhe klientët e tyre, dhe njerëz transgjinorë.
Popullatat kryesore shpesh kanë çështje ligjore dhe shoqërore që lidhen me sjelljet e tyre që rrisin vulnerabilitetin ndaj HIV dhe zvogëlojnë aksesin në programet e testimit dhe trajtimit.
Në vitin 2017, rreth 47 për qind e infeksioneve të reja ndodhën midis popullsive kryesore dhe partnerëve të tyre.
Nuk ka shërim për infeksionin HIV. Megjithatë, barnat efektive antiretrovirale (ARV) mund të kontrollojnë virusin dhe të ndihmojnë në parandalimin e transmetimit në mënyrë që njerëzit me HIV dhe ata me rrezik të konsiderueshëm të mund të gëzojnë jetë të shëndetshme, të gjatë dhe produktive.
Është vlerësuar se aktualisht vetëm 75 për qind e personave me HIV e njohin statusin e tyre sipas OBSH. Në 2017, 21.7 milionë njerëz që jetojnë me HIV kanë marrë terapi antiretrovirale (ART) në nivel global.
Ndërmjet viteve 2000 dhe 2017, infeksionet e reja të HIV-it ra me 36 për qind dhe vdekjet e lidhura me HIV ranë me 38 për qind me 11.4 milionë jetë të shpëtuara. Ky arritje ishte rezultat i përpjekjeve të mëdha nga programet kombëtare të HIV-it të mbështetura nga shoqëria civile dhe një sërë partnerësh të zhvillimit.
Në Evropë sipas OBSH gjysma e popullsisë, rreth 51 për qind nga të prekurit me virusin HIV janë diagnostifikuar vonë dhe kanë përfunduar me vdekje.
Përqindja më e madhe, rreth 57 për qind kanë marrë virusin HIV nga kontakti seksual me partnerë të gjinisë tjetër, rreth 55 për qind nga injektimi i drogës intravekulare, kurse rreth 38 për qind të të prekurve janë meshkuj, të cilët kanë marrë këtë virus nga kontakti seksual me persona të gjinisë së njëjtë.
Ndërsa grupmosha më e prekur me virusin HIV është ajo mbi të pesëdhjetat, rreth 65 për qind.
