Shenjat që tregojnë se jeni një narcist

Në botën e sotme, termi “narcisist” ka ardhur në kuptimin pak më shumë se kot. Por narcisizmi është shumë më kompleks se kaq. Ai ekziston në shumë nuanca përgjatë një vazhdimësie nga egoja tepër e shëndetshme deri tek madhështia patologjike. Një studim vlerësoi se 6% e njerëzve në SHBA vuajnë nga çrregullimi i plotë i personalitetit narcisist. Por ka të ngjarë që shumë të tjerë të mos i përmbushin kriteret strikte të diagnostikimit.

Pra, si mund ta dalloni nëse deri diku jeni pjesë e këtij spektri?

Nëse zbuloni se ndani më shumë se disa prej shenjave si më poshtë, atëherë mund të dëshironi të kërkoni ndihmë nga një terapist. Në esencë, narcisizmi është një maskim për një ndjenjë turpi të rrënjosur thellë që mund të mos e kuptoni se ekziston.

Ju pëlqen të jeni në qendër të vëmendjes

“Narcisistët i dominojnë bisedat”, thotë psikoterapisti Joseph Burgo, autor i ‘The Narcissist You Know’. “Ata ndihen të detyruar të flasin për veten e tyre dhe i ekzagjerojnë arritjet e tyre”. Mund ta gjeni veten duke i zbukuruar historitë tuaja, duke i rrotulluar ato për t’i bërë përshtypje audiencës tuaj. Ju e përshkruani veten si këshilltari më i besueshëm i shefit, fqinji më i njohur në lagjën tuaj. Këto trillime janë të lehta për t’u justifikuar si gënjeshtra të vogla që ju ndihmojnë ta tregoni një storie sa më të mirë. Por në të vërtetë ato i shërbejnë një qëllimi më të rrezikshëm: ta mbështesin një version të idealizuar të vetes që të largon nga frika e patolerueshme se në fakt nuk je mjaftueshëm i mirë.

E keni zakon të jepni këshilla (të pakërkuara).

Sigurisht, po përpiqeni të jeni të dobishëm duke i rekomanduar restorantet më të mira në ndonjë vend, ose duke folur për mençurinë tuaj për të qenit një prind i shkëlqyeshëm. Por gjithashtu po shfrytëzoni një mundësi për t’i demonstruar njohuritë dhe aftësitë tuaja superiore, shpjegon Burgo. “Narcisistët janë gjithmonë pak më të njohur”, thotë ai. “Ata duket se kanë informacion të brendshëm për gjithçka”.  Duke vepruar më të sofistikuar se të gjithë në dhomë, ju e forconi ndjenjën tuaj të fryrë të vetvetes – për fat të keq në kurriz të tyre.

Urreni faktin kur prisni në radhë

Dhe zhgënjeheni nëse dikush nuk i përgjigjet menjëherë postës zanore. Në njëfarë niveli, ju mendoni se meritoni trajtim të veçantë, pavarësisht nëse jeni mes miqsh të shumtë. “Cilatdo që të jenë nevojat e një narcisisti, ato duhet të plotësohen tani”, thotë terapisti i martesës dhe familjes Karyl McBride, i cili ka shkruar dy libra për trajtimin e narcisistëve, Will I Ever Be Good Enough? dhe Will I Ever Be Free of You?

“Ata duan pajtueshmëri automatike sepse janë kaq të rëndësishme”. Pavarësisht nëse jeni të vetëdijshëm për këtë apo jo, ju e jetoni jetën tuaj me një ndjenjë të të drejtës, dhe për mirë ose për keq, prisni që e gjithë bota të sillet rreth jush.

Ambicia juaj nuk njeh kufij

Është një gjë t’i kesh ambiciet e mëdha… dhe më pas të punosh shumë për të arritur atje. Është krejt tjetër të besosh se je i destinuar për madhështi. Ky lloj supozimi madhështor është një simptomë klasike e narcisistëve. Ata priren të besojnë se janë natyrshëm të veçantë, pjesë e një klase elitare që meriton vetëm më të mirën. “Ata fantazojnë se sa më të fuqishëm do të jenë, sa më të bukur, sa më të pasur”, shpjegon McBride.

Ata gjithashtu preferojnë të shoqërohen me njerëz të tjerë “me status të lartë” dhe mund të fiksohen pas simboleve të statusit (nga këpucët e duhura deri tek karroca e duhur) dhe madje nënçmojnë këdo që nuk e perceptojnë se është pjesë e të njëjtit klub ekskluziv.

E dini  se si të bëheni sharmantë

Keni një aftësi për t’i bërë njerëzit e tjerë të ndihen të rëndësishëm. Marrëdhëniet tuaja ndoshta do të lëvizin shpejt, të tilla si romancat dehëse dhe të stuhishme të librave me tregime. Por i gjithë admirimi që i bëni atij personi është pjesë e një marrëveshjeje të pashprehur: ju prisni që ata t’ju bëjnë të ndiheni po aq tërheqës dhe inteligjent. Në minutën që ju pyesin ose ju kritikojnë, ju kap nervoza dhe menjëherë jeni në gjendje qe atë person ta përflakni “nga piedestali në grumbullin e plehrave”, thotë Burgo.

Jeni konkurrues

Në botëkuptimin e një narcisisti, ka fitues dhe humbës, thotë Burgo, dhe narcisti duhet të fitojë pothuajse në çdo fushë – në fushën e tenisit, në zyrë, madje edhe në ndejën e komunitetit. “Ata duhet ta bëjnë veten të jenë superiorë ndaj dikujt tjetër”, shpjegon ai, në një kërkim të pamëshirshëm për ta dëshmuar dominimin e tyre. Kundërshtari mund të jetë një i huaj ose dikush që e doni. Kjo përpjekje kompulsive për të qenë i pari në gjithçka (pa marrë parasysh se kush përfundon në fund) e bën të vështirë festimin e sukseseve të njerëzve të tjerë, si, të themi, një shtëpi të bukur apo një veturë të re të bukur të shokut tuaj të kolegjit – sepse në atë moment, dikush tjetër është “fituesi”.

Jeni i famshëm në mbajtjen e inateve

Për të gjithë të tjerët, ju ndoshta dukeni shumë të sigurt – lloji i personit që nuk i mban mëri për atë që mendojnë të tjerët. Por për narcisistët, kjo nuk mund të jetë më larg nga e vërteta. Ata kujdesen thellësisht për ta ruajtur imazhin e tyre të idealizuar për veten dhe e kanë të vështirë të tolerojnë çdo lloj mosmiratimi apo fyerjeje, shpjegon Burgo. Pavarësisht se sa e vogël është një kritikë, “ajo ndihet si një sulm i madh, një sulm personal” dhe një që ata nuk kanë gjasa ta harrojnë. “Nëse ndihen të përbuzur ose të braktisur, nuk e tejkalojnë një gjë të tillë”, shton McBride. Në vend që të merren me ndjenjat e tyre të lënduara, ata zemërohen dhe kërkojnë hakmarrje, në një formë ose në një tjetër.

Gjithmonë jeni i pafajshëm

Narcistët refuzojnë të mbajnë përgjegjësi për gabimet dhe sjelljet e tyre të këqija, dhe në vend të kësaj ia kalojnë fajin dikujt tjetër, thotë McBride. Edhe brenda marrëdhënieve të tyre të ngushta personale, narcisistët besojnë se ka gjithmonë një fitues dhe një humbës, dhe ai/ajo do të bëjë gjithçka që duhet për të fituar.

Përfitoni nga njerëzit

Mund të mos jetë e qëllimshme, por ndodh, sepse ju prireni t’i shikoni situatat në kuptimin e të kuptuarit të tyre për ju, dhe vetëm për ju. Arsyeja? Mungesa e ndjeshmërisë, shpjegon McBride. “Paaftësia për t’u kthyer në botën emocionale të të tjerëve” është një gurthemel i narcizmit, thotë ajo – dhe çfarë e bën atë kaq të rrezikshëm. “Narcisistët presin që të tjerët të sillen rreth nevojave të tyre, por ata refuzojnë të bëjnë të njëjtën gjë për dikë tjetër”. Kjo do të thotë që ta merrni atë që dëshironi, nuk keni frikë të manipuloni apo ngacmoni këdo që është në rrugën tuaj. Sepse në fund të fundit, gjithçka varet nga ju.

Jeni të varur nga diçka

Mendoni se si ndihen njerëzit kur janë lart: të paprekshëm, të mbrojtur, në majë të botës. Në thelb, është e njëjta ndjenjë madhështie që dëshirojnë narcisistët. “Kur më në fund bëra këtë lidhje, kishte shumë kuptim në praktikën time”, thotë Burgo. Madhështia juaj mund të vijë nga alkooli, operacioni plastik, pazari – nuk ka rëndësi. “Narcisi i varur vazhdon t’i drejtohet ilaçeve përsëri dhe, për ta marrë atë ndjenjën e pabesueshme në krye të botës. Kur ilaçi mbaron, ata shpesh mbushen me turp. Dhe kur turpi bëhet i padurueshëm, ata i drejtohen përsëri ilaçit.”/Health.com 

Përgatiti: Nuhi Shala