Surgeons team surrounding patient on operation table flat vector illustration. Cartoon medical workers preparing for surgery. Medicine and technology concept
Ndryshimi revolucionar mjekësor: Shkencëtarët shërojnë dhe rigjenerojnë zemrën e dëmtuar nga ataku në zemër
Shkencëtarët kanë zhvilluar një teknikë të re që mund ta riparojë dhe madje t’i rigjenerojë qelizat e muskujve të zemrës pas një ataku në zemër ose infarkt miokardi. Edhe pse deri më tani është testuar vetëm tek minjtë, nëse funksionon njësoj tek njerëzit, potencialisht kjo teknikë mund të jetë një terapi shpëtimtare për njerëzit që kanë pësuar infarkt.
Teknika përdor acidin sintetik ribonukleik (mRNA), i cili krijon një ‘draft’ të sekuencave të ADN-së që trupi më pas i përdor për të ndërtuar proteina që formojnë dhe rregullojnë qelizat tona. Duke rregulluar mRNA, shkencëtarët mund të japin drejtime të ndryshme për procese të ndryshme biologjike.
Udhëzimet e rregulluara në këtë mënyrë e nxisin riprodhimin e qelizave të muskujve të zemrës (kardiomiociteve) përmes dy të ashtuquajturve faktorë të transkriptimit të mutuar, Stemina dhe YAP5SA. Në thelb, ideja është që qelizat e muskujve të zemrës, të cilat kanë shumë pak aftësi për t’u rigjeneruar, veprojnë më shumë si qeliza staminale, të cilat trupi mund t’i shndërrojë në lloje të tjera të ndryshme qelizash të specializuara.
Askush nuk ka qenë në gjendje ta bëjë këtë në këtë masë dhe ne mendojmë se mund të bëhet një terapi e mundshme për njerëzit, thotë biologu Robert Schëartz nga Universiteti i Houston në Teksas dhe një nga autorët e një studimi të ri të botuar në Journal of Cardiovascular Aging.
Më pak se një për qind e qelizave të muskujve të zemrës së rritur mund të rigjenerohen sepse kardiomiocitet që kemi kur vdesim janë kryesisht të njëjtat që kishim që nga muaji i parë i jetës, që do të thotë se sulmet në zemër dhe sëmundjet e zemrës mund ta lënë zemrën në një gjendje të brishtë përgjithmonë.
Në eksperimentet në enët e kulturës së indeve dhe minjtë e gjallë, Stemin u tregua se përfshinte veti të ngjashme me qelizat burimore në kardiomiocite, ndërsa YAP5SA promovoi rritjen dhe riprodhimin e organeve. Shkencëtarët e kanë përshkruar procesin si revolucionar në fushën e mjekësisë.
Një studim in vivo që përfshin minj të gjallë të prekur nga një zemër e dëmtuar tregoi se bërthamat e miociteve u përsëritën të paktën 15 herë në 24 orë pas injektimit të faktorëve të transkriptimit të mutuar, Stemin dhe YAP5SA.
Kur të dy faktorët e transkriptimit u injektuan në zemrat e minjve të rritur me infarkt, rezultatet ishin befasuese. Laboratori zbuloi se miocitet kardiake shumëzoheshin me shpejtësi brenda një dite, ndërsa zemrat u riparuan gjatë muajit të ardhshëm në funksion pothuajse normal të pompimit kardiak me plagë të vogla, thotë Schëartz.
MARN-ja sintetike e shtuar në qeliza u zhduk brenda pak ditësh, ashtu si mARN-ja e prodhuar në trupin tonë, thonë shkencëtarët. Kjo i jep teknikës së re një avantazh ndaj proceseve të terapisë gjenetike, të cilat nuk mund të ndalen ose hiqen lehtësisht sapo të zhvillohen.
Mbetet për t’u parë nëse qasja mund të përkthehet me sukses te njerëzit dhe do të nevojiten shumë vite të tjera kërkimi për ta sjellë këtë në terapi efektive, por ekipi shkencor që kreu këtë hulumtim të fundit është i sigurt për një rezultat pozitiv./Science Alert
