Më shumë njerëz po i mbijetojnë kancerit se asnjëherë më parë

Normat e vdekjeve nga kanceri në Shtetet e Bashkuara kanë përjetuar një rënie të vazhdueshme, duke rënë me 2.3% brenda një viti në vitet 2016 deri në 2019, sipas një raporti të ri nga Shoqata Amerikane për Kërkimin e Kancerit (AACR).

Raporti vjetor i Organizatës për Progresin e Kancerit thotë se më shumë njerëz se asnjëherë më parë jetojnë më gjatë dhe bëjnë një jetë më të plotë pas një diagnoze të kancerit dhe që nga janari i vitit 2022, ka më shumë se 18 milionë njerëz që jetojnë në Shtetet e Bashkuara që kanë një histori të kancerit.

“Shkalla e përgjithshme e vdekjeve nga kanceri i rregulluar sipas moshës në SHBA ka rënë që nga vitet 1990, me reduktimet midis viteve 1991 dhe 2019 që përkthehen në afro 3.5 milionë vdekje nga kanceri të shmangura”- thotë Timothy Yap, profesor i asociuar i Terapeutikës Hulumtuese të Kancerit në e Qendra e Kancerit MD Anderson e Universitetit të Teksasit dhe anëtar i Komitetit Drejtues të Raportit të Progresit të Kancerit AACR.

Ky është një lajm emocionues, veçanërisht në një kohë kur Presidenti Biden ka premtuar t’i rrisë më tej investimet e vendit dhe të fokusohet në kërkimin e kancerit.

Si më poshtë, po e japim një vështrim më të afërt të studimit, gjetjeve të tij dhe çfarë do të thotë e gjithë kjo për të ardhmen e sëmundjes dhe atyre që ndikohen prej saj.

Shumë arsye pse numri i vdekjeve nga kanceri po shënon rënie në SHBA

Shkalla e vdekjeve nga kanceri po bie kryesisht për shkak të një reduktimi të faktorëve mjedisorë që kontribuojnë në zhvillimin e kancerit, thotë ëally Curran, shefi mjekësor global në Genesis Care, me ekspertizë në onkologjinë e rrezatimit.

Më e rëndësishmja, sipas Dr. Curran, është se ka pasur një rënie të pirjes së duhanit dhe përdorimit të duhanit në SHBA, që është “ndoshta shkaku kryesor i kancerit të parandalueshëm”. Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve, CDC, raportojnë se pirja e duhanit aktual ka rënë nga 20.9% në vitin 2005 në 12.5% ​​në vitin 2020.

“Përdorimi i duhanit mes amerikanëve vazhdon të bjerë dhe fatmirësisht brezat e rinj vazhdojnë ta refuzojnë atë si një normë sociale të fortë dhe pozitive, e cila është shumë e ndryshme nga vitet 1950 dhe 60”- tha ai. “Përveç kancerit të mushkërive, ka shumë kancere të tjera ku rreziku përkeqësohet pak nga përdorimi i duhanit”.

Për më tepër, ekspertë të tjerë shëndetësorë thonë se përparimet në teknologji – duke përfshirë kirurgjinë, rrezatimin, imazhet, ekzaminimin, medikamentet dhe së fundmi, rritjen e përdorimit të imunoterapive – po kontribuojnë në rënien e shkallës së vdekjeve nga kanceri që SHBA-ja po përjeton aktualisht.

“Teknologjia inovative po ndihmon për të siguruar urdhërimin e testeve të duhura, përpunimi në kohë është përfunduar dhe trajtimet e personalizuara po kryhen për çdo pacient, pavarësisht nga pabarazitë shëndetësore”- deklaron Brook Blackmore, zëvendëspresident i operacioneve klinike dhe Azra AI. ekspert i kancerit.

Lisa Coussens, presidente e Shoqatës Amerikane për Kërkimin e Kancerit, ndanë disa faktorë të tjerë që po kontribuojnë në rënien e vazhdueshme, duke përfshirë:

• Progres i paparë kundër kancerit të mushkërive, kolorektalit, gjirit dhe prostatës, për të cilat ata thonë se janë katër llojet më të zakonshme të kancerit në SHBA.
• Përmirësime në depistimin.
• Zbulime të rëndësishme në trajtimin e kancerit – duke përfshirë kanceret e pazgjidhshme më parë si melanoma dhe kanceri i mushkërive.

Imunoterapitë: Cilat janë ato dhe si funksionojnë?

Nuk është një ekzagjerim të thuhet se imunoterapitë kanë qenë “transformuese në kujdesin ndaj kancerit në dekadën e fundit”- tha Dr. Curran. Ato janë një opsion trajtimi që ka luajtur një rol të rëndësishëm në uljen e shkallës së vdekjeve nga kanceri.

Imunoterapitë janë një klasë e trajtimeve të kancerit që e rrisin mbrojtjen natyrale të sistemit imunitar në mënyrë që ai të punojë më shumë për të gjetur dhe shkatërruar qelizat e kancerit, shpjegoi Yap. Me fjalë të tjera, kjo lloj terapie përdor aftësinë natyrore të sistemit imunitar të pacientit për të luftuar kancerin.

Për të shpjeguar më tej: Nëse ka një objekt të huaj në trupin tuaj, atëherë trupi juaj zhvillon një përgjigje imune dhe përpiqet ta sulmojë atë, tha Dr. Curran. Për shembull, kur keni një gjemb në gisht, trupi juaj zhvillon një përgjigje imune për ta parandaluar infeksionin. Por ajo që bën kanceri në disa raste, është ta frenojë sistemin tonë imunitar, gjë që e mashtron sistemin tonë imunitar që të mos luftojë.

Megjithatë, shpjegoi Dr. Curran, “llojet më të mira të imunoterapisë në dekadën e fundit janë ato që i heqin frenat nga sistemi imunitar i shkaktuar nga kanceri dhe për këtë arsye lejojnë sistemin tonë imunitar të sulmojë kancerin dhe qelizat e kancerit”.

Për më tepër, imunoterapia mund të jepet në mënyra të ndryshme – duke përfshirë IV (intravenoz) e cila shkon drejtpërdrejt në venë, orale në formën e një pilule dhe trajtim lokal si krem. Këto qasje ndaj trajtimit janë miratuar tashmë për më shumë se 20 lloje të ndryshme kanceri, tha Yap.

Imunoterapia mund të përdoret gjithashtu vetëm ose në kombinim me një sërë ilaçesh, të tilla si medikamente të tjera të imunoterapisë, kimioterapia dhe trajtimet e targetuara të kancerit.

“Ne kemi parë shumë suksese me ilaçet e imunoterapisë, të tilla si frenuesit e pikave të kontrollit imunitar, për trajtimin e një game të gjerë kanceresh, duke përfshirë melanomën dhe kancerin e mushkërive”- thotë Yap. “Ne kemi pasur gjithashtu sukses me terapitë e qelizave, duke përfshirë terapinë me qeliza T CAR, në trajtimin e kancereve hematologjike, si dhe me ilaçe të targetuara molekularisht për trajtimin e kancereve të ndryshme”.

Instituti i Kërkimeve të Kancerit vë në pah se që nga viti 2017, Administrata Amerikane e Ushqimit dhe Barnave (FDA) ka miratuar 32 lloje të ndryshme të imunoterapive për pacientët me lloje të ndryshme të kancerit – duke përfshirë melanomën, kancerin e fshikëzës, kancerin e veshkave, kancerin e mushkërive, limfomën, leuçeminë dhe kancerin e prostatës. 

AACR gjithashtu raporton se në mars të vitit 2011, FDA miratoi frenuesin e parë të pikës së kontrollit imunitar (ICI), i cili është një ilaç i quajtur ipilimumab (Yervoy) për melanomën metastatike. Pas kësaj, që nga 31 korriku i vitit 2022, FDA miratoi tetë ICI të tjera për 18 lloje kanceri.

“Pacientët me kancer tani kanë opsione trajtimi që janë specifike për ndryshimet gjenetike që e shkaktojnë kancerin e tyre”- tha Yap. “Këto terapi i shënjestrojnë qelizat e kancerit brenda një tumori më saktë, duke e bërë trajtimin më efektiv dhe më pak toksik – jo vetëm duke shpëtuar jetën e pacientëve me kancer, por edhe duke përmirësuar cilësinë e jetës së tyre pas trajtimit.

Ndërkohë që imunoterapitë kanë treguar sukses në krahasim me trajtimet e mëparshme në disa pacientë me lloje të caktuara të kancerit edhe pasi kanceri është rritur, Coussens tha se “jo të gjitha llojet e tumoreve i përgjigjen këtij lloji trajtimi”.

Dr. Curran gjithashtu vuri në dukje se shumica e përdorimeve të imunoterapive nuk rezultojnë në norma domosdoshmërisht më të larta shërimi, por norma më të mira përgjigjeje dhe mbijetesë më të gjatë.

Cilët kancerë kanë shkallën më të lartë të mbijetesës dhe shkallën më të ulët të mbijetesës?

Ndërkohë që ekspertët thonë se kjo është një pyetje komplekse për t’iu përgjigjur, në përgjithësi, pacientët me kancer të gjirit dhe prostatës kanë shkallë më të lartë të mbijetesës. Coussens tha se kjo mund t’i atribuohet metodave të zbulimit të hershëm, testeve të shqyrtimit dhe terapive efektive që janë në dispozicion.

Kancerët që nuk kanë teste të zbulimit të hershëm të bazuar në popullatë në dispozicion për pacientët me rrezik mesatar, ose trajtime efektive, veçanërisht për sëmundjet e fazës së vonë si kanceri i pankreasit, kanë shkallë të ulët të mbijetesës, shtoi Coussens.

“Për disa kancere historikisht të pazgjidhshme si melanoma, shkalla e mbijetesës është përmirësuar ndjeshëm vitet e fundit falë miratimit të FDA të gamës së gjerë të terapive dhe imunoterapeutikëve të synuar molekularisht për t’i trajtuar sëmundjet e avancuara”- tha ajo. “Në rastin e kancerit të mushkërive, ndërkohë që ekziston një test shqyrtimi për popullatën me rrezik të lartë, marrja nga individët e kualifikuar vazhdon të jetë shumë e ulët dhe shumë pacientë janë ende të diagnostikuar në një fazë të vonë”.

Duke i shtuar kësaj, Dr. Curran tha se tri llojet më të zakonshme të kancerit që kanë norma të vdekshmërisë në rënie përfshijnë kancerin e mushkërive, kancerin e gjirit dhe kancerin kolorektal. Për llojet agresive të kancerit, duke përfshirë tumoret e trurit, kancerin e pankreasit dhe kanceret e zonës së sipërme të barkut, nuk ka pasur “shumë përparim që tregohet në të dhëna”.

“Rreth 80% e rasteve të kancerit në Shtetet e Bashkuara janë kancere të mushkërive, gjirit, zorrës së trashë dhe rektumit apo prostatës”- tha ai. “Pra, nëse shënojmë progres kundër më të zakonshmeve, atëherë kjo do të reflektohet në këto lloj titujsh çdo vit”.

Cili është çelësi për ta ulur edhe më shumë shkallën e vdekjeve nga kanceri?

Çelësi për vazhdimin e uljes së niveleve të vdekjeve nga kanceri në të gjithë SHBA-në është rritja e edukimit për shqyrtimin dhe identifikimin e hershëm, thotë Blackmore.

“Të sigurohemi që sa herë që njerëzit e kuptojnë rëndësinë dhe ndikimin në mbijetesën e zbulimit të hershëm të kancerit, kjo do të rezultojë me zvogëlimin e vdekjeve të shkaktuara nga kanceri”- tha ajo. “Përveç kësaj, përdorimi i teknologjisë së inteligjencës artificiale për t’i identifikuar pacientët që nuk janë të vetëdijshëm se kanë kancer është gjithashtu çelësi për pacientët dhe për t’i çuar ata në trajtim më shpejt, duke ua rritur normat e mbijetesës”.

Përtej rënies së normave të pirjes së duhanit, strategjive të përmirësuara të shqyrtimit dhe tejkalimit të boshllëqeve të barazisë, thotë Yap në nivel individual, njerëzit mund të ushtrojnë dhe të konsumojnë një dietë të shëndetshme “për ta përmirësuar përvojën e mbijetesës”.

“Në fund të fundit, mbijetesa mbështetet në përdorimin e navigatorëve të pacientëve për ta koordinuar kujdesin ndaj kancerit, mbështetjen për kujdestarët e familjes dhe qasjen e barabartë në teleshëndetin”- tha ai.

Dr. Coussens shton se vazhdimi i financimit federal është gjithashtu kritik për ta nxitur valën e ardhshme të zbulimeve dhe për ta përshpejtuar përparimin në trajtimin e kancerit.

Edhe pse po bëhen përmirësime, ekspertët e shëndetësisë thonë se ka ende shumë punë për të bërë.

“Janë ende rreth 1.9 milionë amerikanë të diagnostikuar me kancer çdo vit dhe rreth 600,000 prej tyre vdesin. Kjo shifër është përafërisht e barabartë me numrin e popullsisë së qytetit të Bostonit”- tha Dr. Curran. “Është vërtet emocionuese ta shohësh progresin dhe sigurisht që është real, megjithatë ende ka një rrugë të gjatë që duhet përshkuar”./Health.com

Përgatiti: Nuhi Shala