Studimi - Shenjat e para të Alzheimerit mund të shfaqen në sytë tuaj
Sytë janë më shumë se një dritare drejt shpirtit – ata janë gjithashtu një reflektim i shëndetit njohës (kognitiv) të një personi.
“Syri është dritarja në tru”, thotë okulistja Dr. Christine Greer, drejtore e edukimit mjekësor në Institutin për Sëmundjet Neurodegjenerative në Boca Raton, Florida. “Mund të shihni drejtpërdrejt në sistemin nervor duke parë në pjesën e pasme të syrit, drejt nervit optik dhe retinës”.
Hulumtimet kanë eksploruar se si syri mund të ndihmojë në diagnostikimin e sëmundjes së Alzheimerit përpara se të fillojnë simptomat e kësaj sëmundjeje. Sëmundja e Alzheimerit është e avancuar mirë nga koha kur preken kujtesa dhe sjellja.
“Sëmundja e Alzheimerit fillon në tru dekada përpara simptomave të para të humbjes së kujtesës”, thotë Dr. Richard Isaacson, neurolog parandalues i Alzheimerit i cili është gjithashtu në Institutin për Sëmundjet Neurodegjenerative.
Nëse mjekët janë në gjendje ta identifikojnë sëmundjen në fazat e saj më të hershme, njerëzit mund të bëjnë zgjidhje të shëndetshme jetese dhe t’i kontrollojnë “faktorët e rrezikut të modifikueshëm, si presioni i lartë i gjakut, kolesteroli i lartë dhe diabeti”, thotë Isaacson.
Syri e di
Sa herët mund të shohim shenja të rënies kognitive? Për ta zbuluar këtë, një studim i fundit ekzaminoi indet e dhuruara nga retina dhe truri i 86 njerëzve me shkallë të ndryshme të rënies mendore.
“Studimi ynë është i pari që ofron analiza të thella të profileve të proteinave dhe efekteve molekulare, qelizore dhe strukturore të sëmundjes së Alzheimerit në retinën e njeriut dhe se si ato korrespondojnë me ndryshimet në tru dhe funksionin njohës”, thotë përmes një deklarate autori Maya Koronyo-Hamaoui, profesor i neurokirurgjisë dhe shkencave biomjekësore në Cedars-Sinai në Los Anxhelos.
“Këto ndryshime në retinë lidhen me ndryshimet në pjesët e trurit të quajtura korteks entorhinal dhe temporal, një qendër për kujtesën, navigimin dhe perceptimin e kohës”, shton tutje Koronyo-Hamaoui.
Studiuesit në studim mblodhën mostra të retinës dhe indeve të trurit gjatë 14 viteve nga 86 donatorë njerëzorë me sëmundjen e Alzheimerit dhe dëmtim të butë kognitiv – grupi më i madh i mostrave të retinës të studiuara ndonjëherë, sipas autorëve të studimit.
Studiuesit më pas i krahasuan mostrat nga donatorët me funksion normal kognitiv me ata me dëmtim të lehtë kognitiv dhe ata me sëmundjen e Alzheimerit në fazën e mëvonshme.
Studimi, i publikuar në muajin shkurt të këtij viti në revistën Acta Neuropathologica, zbuloi rritje të konsiderueshme në beta-amiloide, një shënues kryesor i sëmundjes së Alzheimerit, tek njerëzit me Alzheimer dhe rënie të hershme kognitive.
Qelizat mikrogliale shënuan rënie me 80% në ato me probleme kognitive, zbuloi studimi. Këto qeliza janë përgjegjëse për riparimin dhe mirëmbajtjen e qelizave të tjera, duke përfshirë pastrimin e beta-amiloidit nga truri dhe retina.
“U gjetën (gjithashtu) shënues të inflamacionit, të cilët mund të jenë një shënues po aq i rëndësishëm për përparimin e sëmundjes”, thotë Isaacson, i cili nuk ishte i përfshirë në studim.
“Gjetjet ishin gjithashtu të dukshme te njerëzit pa simptoma ose me simptoma minimale kogntive, gjë që sugjeron se këto teste të reja të syve mund të jenë të pozicionuara mirë për të ndihmuar në diagnostikimin e hershëm”.
Studiuesit zbuluan një numër më të madh të qelizave imune që i rrethojnë fort pllakat beta të amiloidit, si dhe qelizat e tjera përgjegjëse për inflamacionin dhe vdekjen e qelizave dhe indeve.
Studimi zbuloi se atrofia e indeve dhe inflamacioni në qelizat në periferinë e largët të retinës ishin më parashikuesit e statusit kognitiv.
“Këto gjetje mund të çojnë përfundimisht në zhvillimin e teknikave të imazhit që na lejojnë ta diagnostikojmë sëmundjen e Alzheimerit më herët dhe më saktë”, thotë Isaacson, “dhe ta monitorojmë përparimin e saj në mënyrë joinvazive duke parë përmes syrit.”/CNN
Përgatiti: Nuhi Shala
