Gjithçka që duhet të dini për llojin e ri të COVID - 'Kraken'

Ndërkohë që shumica prej nesh preferojnë ta harrojnë plotësisht COVID-19, virusi po vazhdon të lëvizë nëpër popullatën e botës – dhe po ndryshon gjatë rrugës.

“Por në fakt është vetëm një pasardhës i XBB dhe XBB.1. Në fakt, është si një nip i XBB, i cili në vetvete erdhi nga dy versione të ndryshme të BA.2”.

Ku është gjetur XBB.1.5?

Nënvarianti, i cili është riemërtuar “Kraken” (si përbindëshi legjendar i detit) vlerësohet ta ketë origjinën midis muajve nëntor dhe dhjetor të vitit 2022 në ose rreth shtetit të Nju Jorkut në SHBA.

Numri i vdekjeve dhe hospitalizimeve të lidhura me COVID-in ka rënë në shumicën e vendeve në muajt e fundit në krahasim me kulmin e pandemisë në vitin 2020, megjithëse një pikëpyetje e madhe mbetet ende mbi numrin e infeksioneve aktuale në Kinë.

Mirëpo një nënvariant i ri Omicron, i cili është shfaqur në vende duke përfshirë Mbrëtërinë e Bashkuar dhe SHBA, tani po ngre pyetjen nëse duhet të vazhdojmë të shqetësohemi për llojet e fundit të COVID-19.

Ky nënvariant i ri quhet zyrtarisht “XBB.1.5” dhe është rezultat i fragmenteve nga dy variante të tjera që bashkohen së bashku – ai që quhet “nënvariant rekombinant”.

“Dy lloje të ndryshme të BA.2 Omicron janë puqur së bashku për të krijuar këtë”, thotë Sheena Cruickshank, profesoreshë në Institutin Lydia Becker të Imunologjisë dhe Inflamacionit në Universitetin e Mançesterit.

Lloji tani konsiderohet të jetë pas një rritjeje të infeksioneve në të gjithë vendin, ku vlerësohet të jetë shkaku i 41 për qind të rasteve aktuale të COVID-19, sipas të dhënave nga Qendrat e SHBA për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC).

Pas SHBA-së, lloji i ri është raportuar në Evropë, Australi dhe pjesë të Azisë Juglindore.

Në Mbretërinë e Bashkuar, ku është zbuluar edhe ky lloj, Cruickshank thotë se lloji është “për momentin vetëm rreth 4 për qind e rasteve, ndonëse po e shohim atë duke u dyfishuar shumë shpejt”.

A është më i rrezikshëm se llojet e tjera?

Cruickshank thotë se është shumë herët për të thënë nëse Kraken është më i rrezikshëm se llojet e tjera, por ajo gjithashtu shton se “nuk kemi asnjë të dhënë për të sugjeruar se është kështu”.

Ndërkohë që kjo është pozitive, me siguri, ajo thotë se numri i hospitalizimeve të lidhura me COVID-19 në SHBA po rritet, “dhe këtu duket se kemi marrë për herë të parë provat e këtij varianti të veçantë”.

Por nëse kjo është për shkak se varianti është “më i keq”, thotë Cruickshank, “ne nuk e dimë. Thjesht nuk kemi prova”.

Cruickshank mendon se, pasi shumica e popullsisë është e vaksinuar, çdo infeksion i ri duhet të jetë më pak i rëndë. Pra, tani kemi një mbrojtje”, shton ajo.

A ka vend për shqetësim prej variantit “Kraken”?

Ky lloj duket se ka ngritur shqetësime mes epidemiologëve dhe ekspertëve.

Dr Maria Van Kerkhove e Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH) tha gjatë një konference për shtyp në fillim të kësaj jave se janë të shqetësuar për avantazhin e rritjes së variantit të ri.

“Ne jemi të shqetësuar për avantazhin e rritjes së tij veçanërisht në disa vende në Evropë dhe në SHBA…, veçanërisht në pjesën verilindore të Shteteve të Bashkuara, ku XBB.1.5 ka zëvendësuar me shpejtësi variantet e tjera qarkulluese”, thotë Van Kerkhove.

“Shqetësimi ynë është se sa i transmetueshëm është… dhe sa më shumë të qarkullojë ky virus, aq më shumë mundësi do të ketë për të ndryshuar”.

Epidemiologu Dr. Eric Feigl-Ding, i cili ka shkruar për përhapjen e XBB.1.5 në Twitter më 29 dhjetor, tha se nënvarianti i ri “është edhe më imun evaziv dhe më i mirë në infektimin sesa #BQ & XBB”.

Sipas Feigl-Ding, i cili ka akuzuar CDC se nuk i ka paralajmëruar amerikanët për nënvariantin e ri më herët dhe se ka fshehur të dhënat mbi qarkullimin e nënvariantit, lloji “ka të ngjarë të jetë një variant rikombinimi me origjinë amerikane që është 96 përqind më i shpejtë (më keq) se XBB e vjetër”, ka shkruar ai në Twitter.

“XBB.1.5 u shfaq në zonën e Nju Jorkut në tetor dhe [ka] shkaktuar probleme që nga ajo kohë”.

Kraken, thotë Feigl-Ding, është pas “hospitalizimit më të madh me COVID-19 në pothuajse një vit” në Nju Jork.

Cruickshank mendon se duhet “të jemi vigjilentë” në lidhje me variantin e ri.

“Ajo që është veçanërisht e veçantë për këtë virus janë mutacionet që ai ka fituar. Kështu që të gjithë viruset mutojnë dhe mbledhin mutacione ndërkohë që replikohen në qelizat tona, kjo është normale sepse viruset shumëfishohen shumë shpejt. Këto mutacione do të grumbullohen”, shton ajo.

“Dhe ajo që prireni të shihni me kalimin e kohës është se lloji i mutacioneve që përfitojnë nga virusi do të fillojë të bëhet dominues. Dhe ajo që ky XBB.1.5 ose Kraken ka aftësinë të provojë dhe të shmangë antitrupat tanë.

“Pra kjo do të thotë që çdo imunitet që kemi nga vaksinat dhe plus ose minus infeksionet e mëparshme mund të mos jetë aq efektiv. Pra, ai ka një mekanizëm evazioni imunitar”.

Këta mekanizma të evazionit imunitar të zhvilluara nga virusi kanë një lloj “kostoje” për COVID-19, shpjegon Cruickshank, “sepse duke u përpjekur t’i shmangni antitrupat tanë, shpesh do të thotë që virusi është diç më pak në gjendje të depërtojë në qelizat tona”.

Mirëpo në rastin e variantit Kraken, XBB.1.5 “e ka kaluar këtë”, thotë Cruickshank.

“Është në gjendje ta shmangë sistemin imunitar, por është gjithashtu në gjendje të depërtojë në qelizat tona jashtëzakonisht mirë. Kështu që duket se ka një avantazh. Një avantazh infektiv. Dhe mendoj se kjo është arsyeja pse ne po shohim që numri i tij të rritet ashtu siç jemi ne”./Euronews

Përgatiti: Nuhi Shala