Australia do ta ndalojë duhanpirjen me avull ndërkohë që përdorimi nga adoleshentët po shënon rritje të madhe
Qeveria australiane do t’i ndalojë e-cigaret (cigaret elektronike) përmes një grupi të madh kontrollesh mbi importet dhe paketimet për ta dekurajuar konsumimin e cigareve me avull, veçanërisht tek adoleshentët, sipas reformave më të mëdha të duhanit në më shumë se një dekadë.
Ministri australian i Shëndetësisë Mark Butler ka deklaruar të martën se avullimi është bërë një çështje kryesore e sjelljes në shkollat e mesme dhe një problem në rritje në shkollat fillore, por pranoi se produktet kanë një përdorim terapeutik në rrethanat e duhura.
Avullimi përfshin ngrohjen e një lëngu që përmban nikotinë në një cigare elektronike e cila avullohet dhe thithet nga përdoruesi. Është parë gjerësisht si një alternativë ndaj pirjes së duhanit dhe një produkt për t’i ndihmuar duhanpirësit ta lënë duhanin, por në vend të kësaj, adoleshentët dhe madje edhe fëmijët e vegjël po e marrin avullimin si një zakon të varur globalisht.
“Avullimi i është shitur qeverive dhe komuniteteve në mbarë botën si një produkt terapeutik për t’i ndihmuar duhanpirësit afatgjatë të lënë duhanin”, thotë Butler.
“Ai nuk u shit si një produkt rekreativ – veçanërisht as për fëmijët tanë. Por kjo është ajo që është bërë – zbrazëtia më e madhe në historinë australiane.”
Duke i njoftuar rregulloret e reja, Butler tha se cigaret me avull pa recetë do të ndalohen nga importi dhe produktet e avullimit do të kërkohet të kenë paketim të ngjashëm me farmaceutikën, që synojnë të shiten si produkte për t’i ndihmuar vetëm duhanpirësit ta lënë duhanin.
Paketat me ngjyra të ndezura dhe me shije argëtuese që joshin përdoruesit më të rinj do të kufizohen dhe të gjitha vapat e njëpërdorshme dhe të disponueshme do të ndalohen, shtoi Butler.
“Ky është një produkt që ka si target fëmijët tanë, i shitur së bashku me ëmbëlsira dhe çokollata,” tha Butler.
“Ashtu siç kanë bërë me duhanin, le të jemi të qartë për këtë, Big Tobacco ka marrë një produkt tjetër problematik, e ka mbështjellë në paketim me shkëlqim dhe ka shtuar shije për të krijuar një brez të ri të varur nga nikotina.”
Përpara se këto ndryshime të shpalleshin të martën, e vetmja mënyrë ligjore për ta shitur një cigare me avull nikotine në Australi ishte përmes një recete të dhënë nga një mjek në një farmaci – por produktet ende shiteshin gjerësisht në të gjithë Australinë.
Sipas Butler, një “tregu i zi” i dyqaneve dhe stacioneve të benzinës që shesin cigare me avull pa asnjë etiketim apo paralajmërim për të miturit, ka lulëzuar nën mungesën e rregulloreve dhe veprimeve.
Gati 20 milionë dollarë do të përdoren për t’i ndihmuar australianët të heqin dorë nga cigaret me avull dhe mbi 41 milionë dollarë do të caktohen për një fushatë kombëtare informacioni që i ka si objektiv të rinjtë, tha Butler. Taksa e duhanit në Australi do të rritet gjithashtu me 5% në vit gjatë tri viteve të ardhshme duke filluar nga 1 shtatori.
Cigaret me avull përdoren në mënyrë disproporcionale nga të rinjtë në Australi, edhe pse ky vend ka një nga normat më të ulëta të duhanpirjes midis shteteve anëtare të Organizatës për Bashkëpunim dhe Zhvillim Ekonomik (OECD).
Një në gjashtë adoleshentë të moshës 14 deri në 17 vjeç kanë provuar të pinë cigare me avull, ndërsa një në katër persona të moshës 18 deri në 24 vjeç kanë provuar gjithashtu alternativën e pirjes së duhanit me avull, thotë Butler. Më tronditëse ishte disponueshmëria e gjerë e këtyre produkteve në të gjithë vendin – me katër në pesë adoleshentë që thonë se mund të furnizoheshin me cigare me avull në dyqanet e tyre lokale me pakicë pa diskutim.
Pirja e cigareve me avull shqetësim i madhe në të gjithë botën
Studiuesit kanë gjetur lidhje mes varësisë nga nikotina tek adoleshentët dhe fëmijët si rezultat i rritjes së zakoneve të avullimit. Avullimi i adoleshentëve është lidhur gjithashtu me çështje psikologjike, dhimbje koke, dhimbje stomaku dhe varësi të konsiderueshme nga nikotina.
Disa argumentojnë se cigaret elektronike janë një zëvendësues i mirë për cigaret e zakonshme, dhe në disa vende, ato madje promovohen si pajisje për ndërprerjen e duhanit. Mirëpo Qendra Amerikane për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve thotë se “cigaret elektronike nuk janë të sigurta për të rinjtë dhe gratë shtatzëna, si dhe të rriturit që aktualisht nuk përdorin produkte të duhanit”.
Nikotina është shumë e varur dhe mund ta dëmtojë zhvillimin e trurit të adoleshentëve, i cili vazhdon nga fillimi deri në mesin e viteve 20, paralajmëroi gjithashtu CDC.
Avullimi është bërë i kudondodhur në shumë prej shkollave të mesme të Amerikës, duke bërë që Administrata e Ushqimit dhe Barnave të SHBA-së të fillojë t’i trajtojë nivelet “epidemike” të përdorimit tek të miturit vitet e fundit. Rreth 2.55 milionë nxënës të shkollave të mesme dhe të mesme në SHBA përdorin cigare elektronike, sipas Anketës Kombëtare të Duhanit për Rininë 2022.
Sipas një studimi të botuar në revistën mjekësore JAMA Netëork Open, adoleshentët të cilët përdorin cigare me avull janë të rinj dhe e përdorin cigaren elektronike në mënyrë intenzive
Ndërkohë, Mbretëria e Bashkuar po i trajton gjithashtu nivelet e larta të avullimit të të rinjve, por po e shtyn atë si një alternativë për t’i ndihmuar duhanpirësit afatgjatë.
Deri në 1 milionë duhanpirës do të inkurajohen të ndërrojnë cigaret me avullim, sugjeroi qeveria britanike në muajin prill./CNN
Përgatiti: Nuhi Shala
