Trupi i njeriut - Foto: BBC

Më Shumë se Gjysma e Trupit Tuaj Nuk Është Njerëzor

Më shumë se gjysma e trupit tuaj nuk është njerëzor, thonë shkencëtarët.

Qelizat njerëzore përbëjnë vetëm 43% të numrit total të qelizave të trupit. Pjesa tjetër janë kolonistë mikroskopikë.

Kuptimi i kësaj gjysmë të fshehur të vetes tonë – mikrobiomës sonë – po transformon me shpejtësi të kuptuarit e sëmundjeve, nga alergjia tek Parkinsoni.

Shkenca po bën pyetje edhe për atë se çfarë do të thotë të jesh “njerëzor” dhe si rezultat i kësaj kjo po çon në trajtime të reja inovative.

“Ata janë esenciale për shëndetin tuaj”, thotë prof. Ruth Ley, drejtor i departamentit të shkencës mikrobiologjike në Institutin ‘Max Planck’, “trupi juaj nuk është vetëm ti”.

Pa marrë parasysh se sa mirë ju lani, pothuajse çdo cep dhe plasaritje e trupit tuaj është e mbuluar me krijesa mikroskopike.

Kjo përfshin bakteret, viruset, kërpudhat dhe arkaea (organizmat që fillimisht janë klasifikuar si baktere). Përqendrimi më i madh i kësaj jete mikroskopike është në thellësitë e errëta të zorrëve të privuara nga oksigjeni.

Prof. Rob Knight, nga Universiteti i Kalifornisë në San Diego, i tha BBC-së, “Ju jeni më shumë mikrob sesa jeni njerëzor.”

Fillimisht mendohej se qelizat tona ia kalojnë numër 10 me 1.

“Kjo është përmirësuar në një me një, kështu që vlerësimi aktual është që ju jeni rreth 43% njerëzor nëse jeni duke numëruar të gjitha qelizat”, thotë ai.

Por gjenetikisht ne jemi edhe më të mundur.

Gjenomi i njeriut – grupi i plotë i udhëzimeve gjenetike për një qenie njerëzore përbëhet nga 20 mijë instruksione të quajtura gjene.

Por shtoni të gjitha gjenet në mikrobiomën tonë së bashku dhe numri del midis dy dhe 20 milionë gjeneve mikrobike.

Prof. Sarkis Mazmanian, një mikrobiolog nga Caltech, argumenton: “Ne nuk kemi vetëm një gjenom, gjenet e mikrobiomës tonë paraqesin në thelb një gjenom të dytë që rrit aktivitetin tonë”.

“Ajo që na bën njeri është, sipas mendimit tim, kombinimi i ADN-së tonë, plus ADN-ja e mikrobeve të zorrëve”.

Do të ishte naive të mendonim të mbanim aq shumë materiale mikrobike, pa pasur ndërveprim ose pa pasur ndonjë ndikim në trupin tonë.

Shkenca po zbulon me shpejtësi rolin që mikrobiomi luan në tretje, rregullimin e sistemit imunitar, mbrojtjen nga sëmundjet dhe prodhimin e vitaminave vitale.

Prof. Knight tha, “Ne po gjejmë mënyra se si këto krijesa të vogla e transformojnë plotësisht shëndetin tonë në mënyra që kurrë nuk i kemi imagjinuar deri kohët e fundit”.

Është një mënyrë e re e të menduarit rreth botës mikrobike. Deri më sot, marrëdhënia jonë me mikrobet ka qenë kryesisht një luftë.

Beteja mikrobike

Antibiotikët dhe vaksinat kanë qenë armët e lëshuara kundër lisë, Mycobacterium tuberculosis ose MRSA (methicillin-resistant Staphylococcus aureus).

Kjo ka qenë një gjë e mirë dhe ka ruajtur një numër të madh jetësh.

Por disa studiues janë të shqetësuar se sulmi ynë ndaj të ligëve ka bërë dëme të pallogaritshme për “bakteret tona të mira”.

Prof. Ley më tha, “Gjatë 50 viteve të fundit kemi bërë një punë të frikshme për eliminimin e sëmundjes infektive”.

“Por ne kemi parë një rritje të madhe dhe të tmerrshme në sëmundjet autoimune dhe në alergji”.

“Aty ku punohet në mikrobiomë është duke u parë se si ndryshimet në mikrobiomë, që kanë ndodhur si rezultat i suksesit që kemi luftuar kundër patogjenëve, tani kanë kontribuar në një sërë sëmundjesh të reja me të cilat duhet të merremi”.

Mikrobiomi është gjithashtu i lidhur me sëmundjet duke përfshirë sëmundjen e zorrëve inflamatore, parkinsonin, nëse terapitë e kancerit funksionojnë dhe madje edhe depresioni dhe autizmi.

Mbipesha është një shembull tjetër. Historia familjare dhe zgjedhjet e mënyrës së jetesës në mënyrë të qartë luajnë një rol, por çfarë rreth mikrobeve të zorrëve tuaja?

Kjo është pika ku mund të bëhet konfuze.

Një dietë me hamburgerë dhe çokollatë do të ndikojë edhe në rrezikun e obezitetit dhe në llojin e mikrobeve që rriten në traktin tuaj të tretjes.

Pra, si mund ta dini nëse është një përzierje e keqe e baktereve që metabolizojnë ushqimin tuaj në një mënyrë të tillë, që kontribuon në trashje?

Prof. Knight ka kryer eksperimente në minj që kanë lindur në botën më të pastër të imagjinueshme.

E gjithë ekzistenca e tyre është tërësisht e lirë nga mikrobet.

Ai thotë, “Ne ishim në gjendje të tregojmë se nëse marrim njerëz të dobët dhe mbipeshë dhe i marrim jashtëqitjet e tyre dhe transplantojmë bakteret në minj, ju mund ta bëni miun më të dobët ose më të trashë, në varësi të mikrobiomës të cilën e ka marrë”.

Injektimi i obezëve me baktere të dobëta gjithashtu ndihmoi minjtë të humbnin peshë.

“Kjo është jashtëzakonisht e drejtë, por tani është pyetja se a do të jetë ky i përkthyeshëm tek njerëzit”

Kjo është shpresa e madhe për këtë fushë, që mikrobet mund të jenë një formë e re e mjekësisë. Njihet si përdorimi i “baktereve si ilaçe”.

Minierë ari e informacionit

Kam takuar Dr. Trevor Lawley në Institutin ‘Wellcome Trust Sanger’, ku ai është duke u përpjekur të rrisë mikrobiomin nga të gjithë pacientët e shëndetshëm dhe ata që janë të sëmurë.

“Kur je i sëmurë mund të ketë bakterie që mungojnë, për shembull, koncepti është për t’i ri-futur ato.”

Dr. Lawley thotë se vazhdimisht ka prova se riparimi i mikrobiomës së dikujt “mund të çojë drejt ndërprerjes” të sëmundjeve të tilla si kolit ulceroz, një lloj sëmundje inflamatore e zorrëve.

Dhe ai shtoi: “Unë mendoj se për shumë sëmundje që ne i studiojmë do të përcaktohen përzierjet e bakterieve, ndoshta 10 ose 15 që janë duke shkuar tek pacienti”.

Mjekësia mikrobike është në fazat e saj të hershme, por disa studiues mendojnë se monitorimi i mikrobiomës sonë do të bëhet së shpejti një ngjarje e përditshme që siguron një minierë ari ngjyrë kafe të informacionit rreth shëndetit tonë.

Prof. Knight tha, “Është e pabesueshme të mendosh që secila lugë e çajit përmban më shumë të dhëna të ADN-së së atyre mikrobeve se sa një ton DVD në një dyqan.

“Në këtë moment çdo herë që po merr një nga grumbulli i të dhënave siç janë, ju vetëm po e largoni këtë informacion.

“Pjesë e vizionit tonë është, në një të ardhme jo shumë të largët, ku sa më shpejt që të nxitoni, do të bëni një lloj leximi të menjëhershëm dhe do t’ju tregojë se po shkoni në një drejtim të mirë apo në një drejtim të keq.

“Kjo mendoj se do të jetë vërtet transformuese.”/BBC