Dhjetë filozofët që ndihmojnë në përballimin e pandemisë

Lëvizjet tona janë kufizuar nga bllokimi i COVID-19, por nuk ka asgjë që ndalon mendjet tona të mendojnë lirshëm.

Në këtë frymë, “Unthinkable” këtë javë sjellë një listë të Top 10 filozofëve që ndihmojnë ta kuptojmë krizën e coronavirusit, shkruan The Irish Times.

  1. Lao Tzu

COVID-19 u paraqit për herë të parë në Kinë, kështu që pse të mos fillojmë atje filozofikisht. Lao Tzu përfaqëson shkollën e lashtë të mendimit që promovon barazinë – përqafon paradoksin e përbashkët me disa besime të tjera aziatike, thekson natyrën ciklike të jetës. “Të jesh apo të mos jesh, na ndihmon ta njohim njëri-tjetrin”, intonon “mjeshtri i vjetër”. Mënyra se si Tao e përdor heshtjen, na mëson si të meditojmë dhe a qetësojmë trurin.

Lexoni: “Të menduarit përmes Kinës” nga Jerusha McCormack dhe John G Bler, një hyrje në filozofinë dhe kulturën kineze.

  1. Markus Aurelius

Stoikët janë filozofët për të gjitha sezonet, jo vetëm gjatë pandemisë globale. Ata parafytyruan aspektet e terapisë moderne duke i mësuar njerëzit se si të menaxhojnë emocionet negative. Disa nga ta drejtojnë kurse falas online në faqen https://modernstoicism.com/ në mënyrë që t’i ndihmojnë njerëzit.nwnnnnwcism.com.

Filozofi Seneka, është babai i lëvizjes por Marcus Aurelius është shkrimtari tërheqës. Meditimi i tij për mrekullinë e përditshme të frymëmarrjes ka një rëndësi të thellë kundër në luftimin e  COVID-19. “Ju jeni i përbërë nga tre gjëra: trupi, fryma dhe mendja”, shkruan ai. “Dy të parat ju takojnë aq sa ju duhet të kujdeseni për to, por vetëm e treta është e juaja në kuptimin e duhur”.

Lexoni: ‘Stoizmi Sot: Shkrimet e zgjedhura”, edituar nga Patrick Ussher, dhe prodhuar nga ekipi Stoik Week.

  1. Jean-Jacques Ruso

Për ata që ndjehen sikur jemi duke jetuar në kapitalizëm të vonë, Ruso është shoqëri e mire, si hartues i tranzicionit socio-ekonomik në një epokë të hershme. Idetë e tij në Kontratën Sociale mbështetën revolucionin francez.

Vepra e tij më e rëndësishme tani për tani është “Reveries of the Solitar Walker”, një shoqërim për shëtitjet e largëta shoqërore, që përmbajnë pasqyrimet e tij mbi jetën, dashurinë dhe plakjen. Në moshën 65 vjeç, ai shkruan “Kështu që unë kam mbetur me barërat e mia për të vazhduar jetën dhe botanikë për të më zënë mendjen”.

 

  1. Arthur Schopenhauer

I ndikuar nga Budizmi, Schopenhauer ishte një nga filozofët e parë perëndimorë që vuri në dyshim specietizmin – idenë se njerëzit janë më të rëndësishëm se kafshët e tjera ose bota natyrore. Mendoni për atë si një Greta Thunberg me një veprim anësor në kritikën kulturore. “Dëshira dhe mërzitja janë me të vërtetë  polet binjake të jetës njerëzore”.

Lexoni: “Filozofia e Schopenhauer” nga Bryan Magee.

  1. Peig Sayers

Irlanda është vatër e disa filozofëve të mëdhenj, përfshirë George Berkeley, Francis Hutcheson dhe Edmund Burke. Por ajo gjithashtu ka një traditë të pasur të filozofisë vendase që pasqyron “mençurinë fshatare” që mbajti komunitete në të gjithë globin për mijëra vjet. Kjo është mençuri intuitive, e trashëguar, e mësuar jo në universitet, por nga “shkolla e jetës”.

Filozofët poetë, John O’Donohue dhe John Moriarty janë kronikë fetarë të kësaj tradite, por treguesja e  urtë Peig Sayers, meriton të përmendet në mënyrë të veçantë. Duke qarë se ishte e ndarë nga fëmijët e saj, ajo e ngushëlloi veten me mendimin: “A është fearr súil le glas na súil le huaigh.” (“Është më mirë të presësh një lirim nga burgu, sesa një lirim nga varri”)

Lexoni: Urtësia e përjetshme: “Çfarë na tregojnë për vetveten proverbat irlandeze” nga famë psikologu Aidan Moran, i cili fatkeqësisht vdiq marsin e kaluar, dhe Michael O’Connell.

  1. Jean-Paul Sartre

Ndërsa “Murtaja”  e Albert Kamys, është romani i lexuar  filozofik  dhe i domosdoshëm për t’u lexuar (një përkthim japonez ka shitur më shumë se një milion kopje që nga përhapja e  pandemisë), ekzistencialisti Sartre, ka idenë e vetme të rëndësishme për të na ofruar me kufijtë e lirisë.

Neve  na pëlqen të imagjinojmë që nuk kemi zgjidhje tjetër, duke menduar, për shembull, “Unë kam blerë bileta për Cheltenham, kështu që duhet të udhëtoj”; “Kufizimet janë lehtësuar kështu që unë duhet të shkoj në pazar”; ose “Telefoni i mençur është para meje, kështu që unë duhet ta marr atë”. Kjo është ajo që Sartre e quan të jetuarit në besim të keq. “Liria është ajo që ne bëjmë me atë, që është bërë për ne”.

Lexoni: “Në Kafenë Ekzistencialiste: Liria, Qenia dhe Koktej Kajsie” nga Sarah Bakewell.

  1. Hannah Arendt

Duke preferuar të stilonte veten si një teoriciene shoqërore sesa filozofe akademike, pastaj një rol mbizotërues nga lakmia nga burrat, Arendt kurrë nuk lejoi që idetë të largoheshin nga jeta reale. Një mendimtare e krahut të majtë që refuzoi të ishte fisnore, Arendt hulumtoi aftësinë njerëzore për të mirën dhe të keqen pa kapur sëmundjen moderne të cinizmit. Eksplorimi i saj se si përparimi shkencor dhe rritja ekonomike kanë çuar në “tjetërsim nga toka” është aktuale sot.

Lexoni: “Gjendja njerëzore” nga Hannah Arendt.

  1. Viktor Frankl

Narrativi i jep kuptim jetës. Pra, çfarë ndodh kur nuk ka fund shikimi – siç është rasti me COVID-19? Në kujtimin e psikoanalizës së tij klasike “Kërkimi i Njeriut për Kërkimin e Njeriut”, nga  i mbijetuari nga Holokausti, Viktor Frankl tregon që dashuria të bënë të ndjehesh i lirë.

  1. John Rawls

Puna më e rëndësishme e filozofisë politike në shekullin e kaluar, artikulon si një nocion i “drejtësisë si drejtësi” që  pas përplasjes së vitit 2008 dhe në mes të trazirave tona aktuale ekonomike, më në fund po merr një shpërthim në debatin publik.

Lexoni: “Në Hijen e Drejtësisë, një ekspozitë mbresëlënëse se pse Rawls ka rëndësi” nga Katrina Forrister.

  1. Patricia Churchland

Kur shenja e gishtit fillon brenda disa muajsh, duhet të mbrohemi nga “paragjykimi i rezultatit” – gabimi i të menduarit se faji duhet domosdoshmërisht  t’i bashkëngjitet rezultatit më të keq.

Churchland, i takon  brezit të  ri i filozofëve që ndërthurin etikën me psikologjinë dhe neuroshkencën. Ajo nënvizon rolin e rëndësishëm që luan trashëgimia jonë biologjike në moralin e të menduarit.

Lexoni: “Të prekësh nervin: Vetja si një tru” nga Patricia Churchland.