Si i trajtuan gjykatat rastet e krimeve seksuale?
Viktimat e dhunës seksuale kanë denoncuar dhjetëra raste në institucionet e drejtësisë ndërsa të dhënat na tregojnë që këto institucione janë duke i trajtuar dosjet në secilën fazë të procedurës.
Sipas ligjit, rastet e denoncuara në polici e prokurori vazhdojnë tutje në gjykatë dhe të dhënat na tregojnë se gjykatat e Kosovës gjatë katër viteve të fundit kanë shqipuar 143 dënime me burg ndaj kryerësve të këtyre veprave.
Të dhënat statistikore të publikuara në këtë analizë kanë për bazë të dhënat e hapura nga data baza e të dhënave e krijuar nga BIRN, që ka për burim të dhënat e hapura të ofruara nga Këshilli Gjyqësor i Kosovës, Këshilli Prokurorial i Kosovës si dhe Agjencia për Ndihmë Juridike Falas.
Të dhenat e grumbulluara për 4 vite tregojnë se rastet që hyjnë në kapitullin e krimeve kundër integritetit seksual janë dënuar me burg.
Dhunimi, shërbimet seksuale të viktimës së trafikimit, sulmi seksual, degradimi i integritetit seksual, ofrimi i materialit pornografik personave nën moshën gjashtëmbëdhjetë vjeç, keqpërdorimi i fëmijëve në pornografi, mundësimi ose detyrimi në prostitucion janë disa na veprat që Kodi Penal i Kosovës i ka renditur si krime ndaj integritetit seksual.
Dënimi për disa nga këto vepra mund të shkojë deri në 20 vite burgim.
Në anën tjetër raportet e analizat e vazhdueshme nga monitorimi i gjykatave tregojnë që përkundër këtij niveli të lartë të dënimeve me burgim, dënimet e shqiptuara nga gjykatat janë të ulta.
KALLXO.com përmes kësaj analizë tregon efikasitetin e secilës gjykatë në trajtim të këtyre rasteve.
Gjykata e Prishtinës
Gjykata e Prishtinës për 4 vite ka pranuar 554 raste për vepra kundër integritetit seksual.
Numri i dënimeve me burgim për këto krime te kjo gjykatë arrin në 81 dënime me burg.
Të dhënat tregojnë se në këtë departament për 4 vite janë parashkruar mbi 100 lëndë. (112), çka do të thotë se personat e akuzuar për këto vepra penale nuk do të marrin një vendim meritor nga gjykata, qoftë ai fajësues apo lirues.
Ndërsa për 4 vite janë nxjerrë 11 aktgjykime liruese nga kjo gjykatë.
Gjykata e Pejës
Të dhënat e paraqitura nga databaza e BIRN, për efikasitetin e Gjykatës së Pejës tregojnë se kjo gjykatë në dy departamentet e saj për 4 vite ka pasur në punë 27 lëndë.
Numri i dënimeve me burgim të dhëna nga kjo Gjykatë është 3, ndërsa janë shqptuar dy dënime liruese dhe një rast i kësaj natyre është parashkruar.
Gjykata e Gjilanit
Gjykata e Gjilanit për 4 vite ka pas në punë 154 lëndë për vepra kundër integritetit seksual.
Dënime me burgim janë shqiptuar për 18 raste, e ku 17 prej tyre janë shqiptuar nga Departamenti për krime të rënda.
Ndërsa për 7 raste janë dhënë aktgjykime liruese, e 9 raste janë parashkruar.
Gjykata e Prizrenit
Gjykata e Prizrenit në anën tjetër ka pasur në punë për 4 vite 106 lëndë.
Për 13 raste është shqiptuar dënim me burgim, ku 12 prej tyre janë shqiptuar nga Departamenti i krimeve të rënda.
Ndërsa për 7 raste janë marrë aktgjykime liruese, ndërsa numri i lëndëve të parashkruara shkon në 8.
Gjykata e Mitrovicës
Të dhënat e MCC për Gjykatën e Mitrovicës përfshirë këtu dy departamentet që trajtojnë këto rastë tregojnë se për 4 vite kjo Gjykatë ka pasur në punë 296 lëndë.
Prej këtyre rasteve gajtë kësaj periudhe kohore kjo Gjykatë ka shqiptuar dënim me burgim vetëm për 7 raste, ndërsa janë nxjerrë 9 aktgjykime liruese.
Numri i lëndëve të parashkruara në këtë gjykatë shkon në 4.
Gjykata e Gjakovës
Gjykata e Gjakovës për 4 vite punë ka pasur një numër të lëndëve që ka shkuar deri në 39.
Nga ky numër janë shqiptuar dënime me burg për 8 raste, ndërsa është nxjerrë një aktgjykim lirues.
Numri i rasteve të parashkruara në këtë Gjykatë shkon në 6.
Gjykata e Ferizajt
Të dhënat nga databaza evidentojnë se kjo Gjykatë për periudhën kohore prej 4 viteve ka pasur në punë 112 lëndë.
Janë nxjerrë 13 aktgjykime dënuese me burg për këtë periudhë ndërsa vendime liruese 6.
Numri i lëndëve që janë parashkruar – 11 lëndë.
Këto të dhëna përfshijnë dy departamentet e gjykatës, atë për krime të rënda dhe departamentin e përgjithshëm.
Çdo person që konsideron që është viktimë e krimeve seksuale mund ta raportojë veprën në Policinë e Kosovës apo edhe direkt mund t’i drejtohet Prokurorisë së Shtetit.
Në rast se ankesa e viktimës paraqitet në stacionet e policisë, zyrtarët e policisë rastin e dërgojnë për hetim te mëtutjeshëm te Prokurori i Shtetit.
Viktima nëse është e pakënaqur me vendimin e gjykatës se shkallës së parë mund të parashtrojë ankesë ndaj vendimit mbi dënimin në Gjykatën e Apelit.
Ky raport është mbështetur në të dhënat e grumbulluara nga projekti ‘Databaza për luftimin e narrativeve të dëmshme mbi gjyqësorin’.
Programi është përkrahur nga Fondacioni i Mijëvjeçarit në Kosovë (MFK) dhe Korporata e Sfidës së Mijëvjeçarit (MCC).
Të dhënat në raport nuk paraqesin qëndrimet e MFK dhe MCC por janë qëndrime të Rrjetit Ballkanik për Gazetari Hulumtuese.
