Vërshimet e lumit Mat rrezikojnë shembjen e Urës së Zogut në Shqipëri - Pamje

Pamjet e marra të enjten tregojnë fundosjen e një këmbe tjetër të urës me rreth 2 metra, ndërsa e gjithë struktura ka pësuar dëmtime të shumta.

Para dy vitesh një tjetër këmbë e urës u fundos më shumë se 2 metra, por alarmi i aktivistëve dhe komunitetit të zonës ra në vesh të shurdhër.

Kjo urë e ngritur në 1927 u përfshi nga organizata “Europa Nostra” në listën e monumenteve më të rrezikuara për vitin 2022. Organizata europiane për mbrojtjen e monumenteve të kulturës konstatoi një vit më parë se ura kishte pësuar dëmtime në këmbët e saj për shkak të erozionit të nxitur nga shfrytëzimi i paligjshëm i shtratit të lumit.

Mbrojtja e saj nga rrënimi hasi në neglizhencën e institucioneve përgjegjëse të mbrojtjes së trashgimisë edhe pse ekspertët e cilësojnë atë me vlera të mëdha historike dhe arkitekturore

Arkitektja Doriana Musai thotë se ura e Zogut mbart një histori të veçantë, por që për fat të keq nuk ka asnjë projekt mirëmbajtje dhe është lënë në degradim pa asnjë projekt konkret për restaurim e mirëmbajtje.

“U ndërtua në periudhën e mbretërisë nga inxhinierë austriakë, gjermanë e shqiptarë dhe konsiderohet si ‘misi i Ballkanit’”- i tha ajo BIRN-it duke shtuar se këtë vepër e bën të veçantë dhe përpjekjet që ka bërë komuniteti për ta ruajtur.

E shpallur si monument kulture në vititn 1999 shteti nuk ka miratuar asnjë projekt për mirëmbajtjen e saj.

“Ministria na ka mbyllur dyert”- thotë Musai duke akuzuar Ministrinë e Kultutës për mungesë interesi  dhe mungesë reagimi në një kohë qër komuniteti i ka dërguar 3 mijë firma për mirëmbajtjen dhe “Europa Nostra” e shpalli si monument në rrezik për 2022.

Edhe aktivistja e shoqërisë civile, Emarilda Leti, thotë se pavarësisht kërkesave të vazhdueshme për ndërhyrje, institucionet shtetërore kanë heshtur.

“Prej muajsh ekspertët e Europa Nostra, Qendra Rinore Sebastia dhe Lida Miraj përpiqen të vihen në kontakt me Ministria e Kulturës  dhe Ministria e Turizmit dhe Mjedisit dhe nuk kemi asnjë përgjigje zyrtare nga ana e tyre”- thotë Leti.

Pak ditë më parë, Ura e Bahçallëkut në Shkodër, monument kulture i kategorisë së dytë u rrëzua, për shkak të prurjeve të lumit, dhe mungesës së ndërhyrjeve për ta shpëtuar.

Vitet e fundit janë disa ura nën mbrojtjen e shtetit janë shembur plotësisht, duke humbur kështu një pjesë të trashëgimisë kulturore e historike si Ura e Hoshtevës, në Zagori të Gjirokastrës, ajo e Orgockës, në Kolonjë janë vetëm dy prej tyre.

VIDEO – ‘Ura e Zogut’ në Shqipëri në mesin e 7 monumenteve më të rrezikuara në Evropë për vitin 2022