Flamingo në ligatinën brenda Peizazhit të Mbrojtur Vjosë-Nartë. Foto Geri Emiri
Shqetësimet e aktivistëve mjedisorë për aeroportin e Vlorës bien në vesh shurdhët
Më 5 mars Ministria Infrastrukturës dhe Energjisë njoftoi rezultatin e tenderit për ndërtimin e aeroportit të Vlorës, duke shpallur fitues kompaninë “Mabetex” të biznesmenit dhe politikanit kosovar Behgjet Pacolli dhe kompaninë turke “YDA”, e cila po ndërton spitalin e Fierit.
Territori pranë fshatit Akërni në Vlorë ku pritet të ndërtohet aeroporti u shpall në vitin 2004 Zonë e Mbrojtur e kategorisë së pestë, “Peizazh i Mbrojtur”. Shtrirja e investimit brenda saj ka ngjallur kundërshtimin e organizatave mjedisore.
“Është një shkelje e hapur e ligjit për zonat e mbrojtura dhe e konventave ndërkombëtare që Shqipëria ka nënshkruar”, shpjegoi për BIRN Aleksandër Trajçe, drejtor ekzekutiv i Qendrës për Ruajtjen dhe Mbrojtjen e Mjedisit Natyror në Shqipëri (PPNEA).
“Ne druhemi se investimi i një shkalle të tillë në një zonë të mbrojtur e shpërfill tërësisht nocionin zonë e mbrojtur dhe përbën një precedent shumë të rrezikshëm, i cili mund të pasohet me zhvillime të tjera të mëdha në zonat e mbrojtura në vend”, shtoi ai.
Përgjatë muajit shkurt 36 organizata mjedisore në Shqipëri dhe vendet fqinje të Ballkanit i drejtuan një letër të hapur qeverisë shqiptare ku shprehnin kundërshtimin e projektit. Daljet mediatike të kryeministrit dhe ministres së infrastrukturës kanë qenë të vetmet burime informacioni mbi detajet e projektit që përflitej që prej tetorit të vitit 2018.
“Ne si organizatë, por në dijeninë tonë edhe organizatat simotra nuk jemi pyetur fare, në mënyrë absolute as nuk janë konsultuar asnjëherë lidhur me zhvillimet për Aeroportin Ndërkombëtar të Vlorës”, shpjegoi Trajçe.
Peizazhi i Mbrojtur Vjosë-Nartë shërben si korridor për shtegtimin e shpendëve përmes Adriatikut, për të kaluar nga veriu i globit në jug të tij, drejt Afrikës. Më të njohurat në ligatinë janë Flamingot, por edhe shpendë të tjerë të veçantë, si Sqepbiza, që në Shqipëri folezon vetëm në Nartë.
Ndërsa në zonën e grykëderdhjes së lumit Vjosa dhe lagunën e Nartës janë regjistruar mbi 200 lloje të shpendëve të egër, 33 prej të cilave janë pjesë e “listës së kuqe” (të rrezikuara) të Shqipërisë.
“Vetëm gjatë censusit të dimrit përgjatë vitit të kaluar u numëruan në zonë rreth 11.300 individë dhe 39 lloje shpendësh, që do të thotë se zona ka një shumëllojshmëri të shpendëve të ujit dhe një numër shumë të lartë që i krijon kushtet e përshtatshme ekologjike për tu strehuar”, shpjegoi për BIRN Zydjon Vorpsi, ekspert pranë organizatës PPNEA.
Nga ana tjetër ndërtimi i aeroportit sipas ekspertëve të mjedisit shkel edhe konventat ndërkombëtare që Shqipëria ka ratifikuar, si “Konventa e Bonit”, për shtegtimin e shpendëve.
“Duke qenë se kjo zonë në të cilën do të ndërtohet aeroporti është vetëm 100 metra nga vaskat e fundit të kripores dhe 500 metra nga laguna, do largojë shumë nga shpendët folezues dhe nuk do të shërbej më as si vend pushimi”, vlerësoi Vorpsi.
Më herët ministri i Turizmit dhe Mjedisit Blendi Klosi ka hedhur poshtë akuzat e ambientalistëve se aeroporti i Vlorës do ndërtohet në një zonë të mbrojtur dhe ka ritheksuar ekzistencën e një aeroporti të mëparshëm në atë zonë.
Organizatat mjedisore PPNEA, INCA dhe rrjeti i organizatave rajonale Bio Net, zhvilluan të premten një vizitë në gjurmën e projektit, duke shpjeguar se krahasimi i ministrit nuk qëndron sepse aeroporti i vjetër ka qenë jo-funksional që prej viteve’ 90, me një pistë të thjeshtë dhe se ndikimi në mjedis i aeroportit të propozuar është krejtësisht i ndryshëm dhe shumë më i madh.
Nga ana tjetër sipas organizatave mjedisore studimi i fizibilitetit paraqet mangësi të shumta.
“Studimi i fizibilitetit është tejet i mangët pasi e merr vendndodhjen e vendosur që në fillim. Pra që në këtë moment studimi i fizibilitetit është i ndikuar dhe jo i pavarur”, shpjegoi Trajçe.
Kompanitë private kanë marrë përsipër të investojnë 104 milionë euro nga paratë e tyre sipas deklaratës së kryeministrit Rama, por ajo që del qartë nga dokumentet e tenderit është se taksapaguesit do të detyrohen të paguajnë 138 milionë euro ose afërsisht 40 për qind më shumë se sa kostoja e ndërtimit, në rast se koncesioni dështon apo nuk realizon fitime.(reporter.al)
