Novak Gjokoviq: Superyll tenisi, antivakser dhe nacionalist

Ditëve të fundit, bota u bë dëshmitare e një ane tjetër, më pak të njohur të një prej tenistëve më të suksesshëm të historisë së turneut “Australian Open” në fillimin e kësaj jave.

Teksa është në ndjekje të rekordit të tij të 21-të në turneun Grand Slam, Novak Gjokoviqit – tenistit numër një aktualisht në botë – iu mohua hyrja nga autoritetet australiane pas dështimit për të ofruar dëshmi në mbështetje të ekskluzivitetit mjekësor që mori nga organizatorët e “Australian Open”, raporton Euronews.

Pasi u mbajt në aeroportin e Melburnit për disa orë, atij fillimisht iu kërkua të largohej, por më pas përfundoi duke u vendosur në një qendër për azilkërkuesit, ndërkohë që ekipi i tij ligjor vendosi që të përballet ligjërisht për refuzimin e tij të hyrjes në këtë vend.

Gjokoviq ka qenë publikisht skeptik në lidhje me vaksinimin që në ditët e para të pandemisë, dhe kuptohet gjerësisht se arsyeja pse autoritetet rajonale të Viktorias i mohuan atij qasjen në këtë turnir ishte se ai nuk ofroi dëshmi të vaksinimit ose dëshmi faktike të një gjendjeje mjekësore që do ta bënte të pamundur vaksinimin.

Skandali është përshkallëzuar në një sensacion mediatik global dhe veprimet e Gjokoviqit kanë provokuar neveri gjerësisht të përhapur pasi shumë shtete po luftojnë për t’i rritur normat e tyre të vaksinimit në mes të valës së pestë pandemike të bllokadave kombëtare dhe masave të sigurisë.

Për anti-vakserët (anti vaksinuesit) dhe skeptikët ndaj COVID-19, Gjokoviq është bërë një hero i mospërkuljes ndaj institucionit, ose siç tha babai i tij Sergjan në një deklaratë për mediat serbe menjëherë pasi djalit të tij iu refuzua hyrja, “Spartaku i epokës së re.”

Syperyll tenisi

“Gjokoviq ishte gjithmonë si një lloj Dr. Jekyll dhe z. Hyde,” tha Sorin Cucerai, komentator politik nga Rumania.

“Ka dy anë të Gjokoviqit. Njëra anë është ‘Nole’ – një tenist i mrekullueshëm që bëri shumë për sportet dhe tenisin, në veçanti, dikush që kishte një ndikim shumë pozitiv në tenis në shumë nivele.”

Nole është një emër i përkëdhelur për emrin Novak i zakonshëm në serbishten amtare të Gjokoviq.

“Nga ana tjetër, kemi, le ta quajmë ‘Novax’. Një djalë shumë i çuditshëm me besime të çuditshme të Epokës së Re, që ai shfaq herë pas here, dhe gjithashtu një teoricien konspirativ,” shpjegoi ai.

“Nole dhe Novax kanë ekzistuar që në fillim. Por shumicën e kohës, Nole e ka marrë vëmendjen më të madhe.”

Kohë pas kohe, Novax del të jetë më në qendër të vëmendjes, sikurse në incidentin në Australi,” tha Cucerai.

Ndërkohë që shumica e njerëzve i kujtojnë aftësitë e tij sportive në fushën e tenisit, shpesh, teoritë e pastra konspirative të Gjokoviqit duket se janë zbehur nga kujtesa e njerëzve.

Nga besimi i tij se uji i turbullt mund të pastrohet përmes emocioneve, ku ai pretendonte se kishte takuar dhe parë “njerëz që kanë përdorur transformimin e energjisë, nëpërmjet fuqisë së lutjes dhe mirënjohjes për të kthyer edhe ushqimin dhe ujin më toksik në ujë me fuqi kuruese”, vizitat e tij në piramidat në Visoko, Bosnje – një mal në qytet është qendra e mashtrimit të mirë-dokumentuar – ku ai shkon për ta ngarkuar trupin e tij me jone pozitive, disa prej tyre duken si të çuditshme në rastin më të mirë.

Novak supershpërndarësi

Pasi organizoi një turne në Zadar, Kroaci, në mes të pandemisë në përpjekje për të dëshmuar se bota mund të vazhdojë të funksionojë normalisht përballë COVID-19, Gjokoviq u detyrua të kërkonte falje pasi shumë prej pjesëmarrësve rezultuan pozitivë.

Në të njëjtën kohë, falja e tij zbuloi neverinë e tij të thellë për vaksinat.

“Unë personalisht jam kundër vaksinave dhe nuk do të doja që dikush të më detyronte të marr një të tillë që të mund të udhëtoj. Nëse ky doli të ishte një rregull dhe ligj, çfarë do të ndodhë atëherë?” tha ai në verën e vitit 2020 në Zadar.

“Për të, është disi e çrregullt, nëse më pyet mua,” tha Cucerai.

“Sepse psikologjikisht, ai ka nevojë për Novax. Ai vepron në mënyrë të mrekullueshme kur publiku është kundër tij dhe ai ka nevojë për personalitetin e tij Novax që të vazhdojë të luftojë dhe të vazhdojë të fitojë turne tenisi.”

“Ai nuk është aq i pëlqyer sa [Roger] Federer apo Rafa Nadal, dhe ai nuk pëlqehet nga publiku perëndimor. Megjithatë, ana tjetër e historisë është se pikëpamjet e tij janë të rrezikshme, në një kuptim që ai është qartë edhe një nacionalist serb”, theksoi Cucerai.

Në vitin 2021, Gjokoviq e gjeti veten të kritikuar për vizitën e tij në Bosnje pasi u shfaqën fotografi të takimit të tij me një komandant të “Drina Volves”, një njësi që mori pjesë në gjenocidin e Srebrenicës në vitin 1995, ku më shumë se 8,000 burra dhe djem boshnjakë u ekzekutuan me shpejtësi. kursi prej tre ditësh në korrik vetëm për besimin e tyre nominal mysliman.

Më vonë, një video shfaqte Gjokoviqin duke kënduar në një martesë, të përqafuar nga lideri nacionalist serb i Bosnjës Milorad Dodik, tendencat separatiste të të cilit po shkaktojnë aktualisht krizën më të madhe në vend që nga fundi i luftës 1992-1995.

Qëndrimet e tij për Kosovën janë të njohura gjerësisht. Ish-krahina e Serbisë që u shkëput pas bombardimeve të NATO-s në vitin 1999 dhe një dekade të politikave të spastrimit etnik kundër shqiptarëve etnikë të udhëhequr nga Sllobodan Millosheviqi është një pikë e dobët për shumë nacionalistë dhe politikanë serbë.

Kur shpërthyen protesta të mëdha në Beograd pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës në vitin 2008, Gjokoviq doli publikisht me një video duke thënë: “Ne jemi të përgatitur ta mbrojmë atë që me të drejtë është e jona. Kosova është Serbi”.

I pyetur në vitin 2011 nëse ishte penduar për veprimet e tij, ai i tha revistës gjermane Der Spiegel “është vendlindja e familjes sime dhe, në të vërtetë, e vetë kulturës serbe”.

“Nuk pendohem për atë që bëra. Ne duam drejtësi, por thjesht nuk mund ta arrijmë atë”, tha ai.

Kur kombëtarja serbe fitoi Kupën ATP në vitin 2020, Gjokoviq, së bashku me shokët e tij të skuadrës, kënduan këngë nacionaliste, duke përfshirë këngën “Vidovdan” – një këngë e përbashkët për Kosovën që u shfaq dukshëm gjatë luftërave të shpërbërjes së Jugosllavisë.

Në atë kohë, babai i tij Sergjani doli në mbrojtje të tij me një deklaratë diskutabile. “Novak është nacionalist, sigurisht, dhe po ashtu edhe jam unë”, u tha ai mediave serbe.

“That’s not a bad thing at all. ëe love our people and our country, ëe don’t hate any other people or another country.” “Kjo nuk është aspak një gjë e keqe. Ne e duam popullin tonë dhe vendin tonë, nuk urrejmë asnjë popull tjetër apo një vend tjetër.”

“E urreni Nolen sepse i urreni serbët”

Ndërkohë që po mbahej në aeroportin e Melburnit, Sergjani tha përmes një postimi në Instagram se djali i tij ishte në shënjestër nga autoritetet australiane për etninë e tij serbe.

“Sonte mund ta hedhin në birucë, nesër mund ta lidhin me zinxhirë.”

“Ata nuk mund ta ndalojnë atë në gjykatë, kështu që vendosën ta ndalojnë në aeroport,” shkroi Srgjan Gjokoviq, duke thënë se njerëzit duhet ta mirëpresin Novakun në Serbi “ashtu siç e meriton ai”.

”Të nesërmen, në një konferencë për media në Beograd, Sergjani tha se “[Novaku] po mbahet në paraburgim. Novaku është Serbi dhe Serbia është Novak. Kur shkelin Novakun, po shkelin Serbinë dhe popullin serb”.

“Jezus Krishti është kryqëzuar, mirëpo ai rezistoi dhe jeton ende mes nesh, edhe Novaku po kryqëzohet gjithashtu”, tha Sergjani në prag të Krishtlindjeve Ortodokse, më 6 janar.

Përmes  Instagramit ka reaguar edhe presidenti serb Aleksandar Vuçiq, duke e cilësuar vendimin e autoriteteve australiane si një formë “ngacmimi”.

Që kur filloi kjo sprovë e hidhur në Australi, Gjokoviq bëri vetëm një deklaratë publike, përmes një storie në Instagram në profilin e tij.

“Faleminderit për familjen time, Serbinë dhe të gjithë njerëzit e mirë në botë që po më dërgojnë mbështetje. Falenderoj Zotin e dashur për shëndetin tim”, ka shkruar Gjokoviq në këtë postim.

Zyrtarë të Gjokoviq për Mardhënieve me Publikunkanë thënë për Euroneës se Gjokoviq nuk do të komentojë për asnjë çështje derisa procesi i tij i apelimit të përfundojë.

Një numër fytyrash publike rajonale që njihen për skepticizmin e tyre ndaj vaksinave, të tillë si aktori Branko Gjuriq Gjuro dhe biznesmeni dhe arkeologu amator që qëndron pas piramidave të rreme boshnjake, Semir Osmanagiq, shprehën mbështetjen e tyre për Gjokoviqin.

Për Cucerai-n, përqafimi i nacionalizmit nga Gjokoviq shkon paralelisht me interesin e tij për teoritë konspirative.

“Në thelb në një formë abstrakte, nacionalizmi është një teori konspirative sipas së cilës një forcë e huaj, okulte po përpiqet ta dëmtojë vendin tuaj,” tha ai.

Një produkt i fëmijërisë së tij 

Gazetari dhe novelisti boshnjak-amerikan Aleksandar Hemon beson se Gjokoviq përkrah banalitetet e përbashkëta që gjenden në mesin e përkrahësve të nacionalizmit serb, sepse ai u rrit teksa Jugosllavia po shpërbëhej.

Ish-federata socialiste jugosllave përfshinte Slloveninë e sotme, Kroacinë, Bosnjën dhe Hercegovinën, Malin e Zi, Serbinë, Kosovën dhe Maqedoninë e Veriut dhe u shpërbë në një seri luftërash më të përgjakshme që janë parë në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore.

Hemon shpjegon se veprimet e Gjokoviqit luajnë në pritshmëritë e asaj që duhet të përfaqësojë një hero kombëtar – figura që ai ka të ngjarë të jetë rritur duke i idealizuar si djalë – dhe se ai shpërblehet për veprimet e tij në formën e nderimit të marrë nga serbët dhe të tjerët në mbarë botën.

“Ai nuk është plotësisht i aftë ta imagjinojë veten jashtë këtij identiteti kombëtar nacionalist. Kjo nuk do të thotë domosdoshmërisht se ai është një propagandues agresiv, por ai sigurisht që pajtohet dhe ka takuar propagandues të tillë, ” tha Hemon për Euroneës.

Dhe shumë nga veprimet e tij – dhe besimet, qofshin ato nacionaliste apo anti-establishment – vijnë për faktin se ai u rrit në një vend ku nacionalizmi i shfrenuar u bë toksik dhe madje i përgjakshëm.

“Unë mendoj se është simptomatike e një brezi, madje edhe brezash, në rajon që është krejtësisht i paaftë për të parë veten ose për të kuptuar personalitetin e dikujt dhe atë që përbën identitetin e dikujt jashtë kontekstit më të thjeshtë, më të budallmë nacionalist. Dhe kjo është tragjike,” shpjegoi Hemon.

Në kontekstin e Serbisë së viteve 1990, bindjet publike të Gjokoviqit thjesht po ndjekin një model tashmë të vendosur, shpjegon ai.

“Më kujtohet kjo para luftës në vitet 1990, kur Nikola Tesla befas u bë një hero nacionalist [edhe pse Tesla] nuk ishte i interesuar për asgjë prej tyre [gjatë jetës së tij]”.

“Dhe atëherë kishte të gjitha këto fantazi për armët sekrete, dhe njerëz seriozë, personalitete publike do të flisnin për të dhe pohonin se Serbia ka lazer që mund të mposhtnin aeroplanët e NATO-s që Tesla i la si trashëgimi vendit të tij,” kujton Hemon.

“Më kujtohet se e lexova këtë në botime më parë me reputacion dhe mendova: ‘Kush në emër të Zotit do ta besonte këtë? Dua të them, kjo është çmenduri.’ Dhe më pas zbuloni se njerëzit e besojnë atë.”

Nacionalistët janë shokët e zakonshëm të ezoterizmit dhe ata që besojnë në okultizmin, sqaron Hemon pasi që të dy ndajnë bindjen e veçantë për të pasur të drejtë kur të tjerët e kanë gabim, edhe kur faktet vërtetojnë të kundërtën.

“Gjëja interesante është se, kjo është diçka e zakonshme në lëvizjet nacionaliste në botë tani – ky interes për mitologjitë anti-shkencore, të Epokës së Re. Sepse në njëfarë mënyre, nacionalizmi është i gjithi mashtrim, është një përrallë.”

“Kështu që është e lehtë të rrëshqasesh në fantazitë e energjive, përrallave dhe komploteve botërore, dhe të gjitha këto. Qasja e ndërtimit të fantazisë funksionon si në aspektin e identitetit kombëtar ashtu edhe në aspektin e ndërhyrjeve mjekësore,” tha ai.

“Statusi i tij publik i jep vlerë asaj marrëzie për të cilën ai flet. Vlera publike është gjithashtu përgjegjësi publike, por ai e refuzon atë përgjegjësi”, tha Hemon.

“Ai egoizëm, ai lloj individualizmi fanatik funksionon në tenis nëse je lojtari më i mirë. Por është e dëmshme për nocionin e një të mire publike, sepse nuk ka asnjë të mirë publike për të, ka vetëm të mirë personale. Ai fiton ose ai humbet. Po çfarë ndodh me ne të tjerët?”