Duket se Putini po e fiton luftën në Ukrainë — tani për tani

Për herë të parë që kur Vladimir Putin e pushtoi Ukrainën më 24 shkurt të vitit 2022, duket sikur ai edhe mund të fitojë. Presidenti i Rusisë e ka vënë vendin e tij në një bazë lufte dhe e ka forcuar kontrollin e tij në pushtet. Ka blerë furnizime ushtarake jashtë vendit dhe po ndihmon që jugu global të kthehet kundër Amerikës. Më e rëndësishmja, ai po e minon bindjen në Perëndim se Ukraina mund dhe duhet të dalë nga lufta si një demokraci e lulëzuar evropiane.

Perëndimi mund të bëjë shumë më tepër për ta frustruar Putinin. Nëse do të zgjidhte, ajo mund të shpërndante burime industriale dhe financiare duke ia zvogëluar të njëjtat Rusisë. Megjithatë, fatalizmi, vetëkënaqësia dhe mungesa tronditëse e vizionit strategjik po dalin të jenë pengesë, veçanërisht në Evropë. Për hir të tij, si dhe të Ukrainës, Perëndimi duhet urgjentisht të largohet nga letargjia që e ka kapluar.

Arsyeja pse një fitore e Putinit është e mundur është se të fituarit ka të bëjë me qëndrueshmërinë dhe jo me kapjen e territorit. Asnjëra ushtri nuk është në gjendje të dëbojë tjetrën nga toka të cilën aktualisht e kontrollojnë. Kundërofensiva e Ukrainës ka ngecur. Rusia po i humb mbi 900 burra në ditë në betejën për të marrë qytetin Avdiivka, një qytet në rajonin e Donbasit. Kjo është një luftë e mbrojtësve dhe mund të zgjasë shumë vite.

Megjithatë, fushbeteja e formëson politikën. Momenti ndikon në moral. Nëse Ukraina tërhiqet, mospajtimet në Kiev do të bëhen më të forta. Pra, a do të thonë zërat në Perëndim se dërgimi i parave dhe armëve në Ukrainë është humbje? Të paktën në vitin 2024, Rusia do të jetë në një pozicion më të fortë për të luftuar, sepse do të ketë më shumë dronë dhe predha artilerie, sepse ushtria e saj ka zhvilluar taktika të suksesshme të luftës elektronike kundër disa armëve ukrainase dhe sepse Putin do të jetë më tolerant për viktima të tmerrshme midis njerëzve të tij. 

Rritja e mbështetjes së huaj e shpjegon pjesërisht avantazhin e Rusisë në fushënbetejë. Putin ka marrë dronë nga Irani dhe predha nga Koreja e Veriut. Ai ka punuar për ta bindur pjesën më të madhe të jugut global se nuk ka asnjë interes të madh në atë që ndodh me Ukrainën. Turqia dhe Kazakistani janë shndërruar në kanale për mallrat që e ushqejnë makinerinë ruse të luftës. Një skemë perëndimore për t’i kufizuar të ardhurat nga nafta ruse duke e kufizuar çmimin e naftës së saj të papërpunuar në 60 dollarë për fuçi ka dështuar sepse një strukturë tregtare paralele është shfaqur përtej mundësive të Perëndimit. Çmimi i naftës së papërpunuar Urals nga Rusia është 64 dollarë, rreth 10% më i lartë që nga fillimi i vitit 2023.

Putini po fiton gjithashtu sepse e ka forcuar pozicionin e tij në shtëpi. Ai tani u thotë rusëve, në mënyrë absurde, se ata janë të mbyllur në një luftë për mbijetesë kundër Perëndimit. Rusët e zakonshëm mund të mos e pëlqejnë luftën, por janë mësuar me të. Elita e ka shtrënguar kontrollin e saj mbi ekonominë dhe po bën shumë para. Putin mund ta përballojë t’i paguajë pagat jetësore për familjet e atyre që luftojnë dhe vdesin.

Përballë gjithë kësaj, nuk është çudi që disponimi në Kiev është më i errët. Politika është rikthyer, ndërkohë që njerëzit nxitojnë për ndikim. Volodymyr Zelensky, presidenti i Ukrainës, dhe Valery Zaluzhny, gjenerali më i lartë i saj, kanë rënë në kundërshtim. Sondazhet e brendshme sugjerojnë se skandalet e korrupsionit dhe shqetësimet për të ardhmen e Ukrainëse kanë dëmtuar pozitën e Zelensky me votuesit.

Qeveritë perëndimore këmbëngulin se janë të përkushtuara ndaj Ukrainës si asnjëherë më parë. Mergjithatë, sondazhet në mbarë botën sugjerojnë se shumë dyshojnë në të. Në Amerikë, administrata Biden po përpiqet të bëjë që Kongresi të lëshojë fondet me vlerë mbi 60 miliardë dollarë. Fushata elektorale e vitit të ardhshëm së shpejti do të pengohet. Nëse Donald Trump zgjidhet president, pasi ka premtuar paqe në një kohë të shkurtër, Amerika mund ta ndalojë papritur furnizimin me armë krejtësisht.

Evropa duhet të përgatitet për mundësinë më të tmerrshme – dhe që ndihma amerikane të ngadalësohet, kushdo qoftë në Shtëpinë e Bardhë. Në vend të kësaj, liderët evropianë po vazhdojnë sikur Joe Biden i madhërishëm do të jetë gjithmonë në krye të Shtëpisë së Bardhë. Bashkimi Evropian i ka premtuar Ukrainës 50 miliardë euro, mirëpo paratë po mbahen peng nga Hungaria dhe, ndoshta, nga një rrëmujë buxhetore në Gjermani. Në dhjetor, BE-ja duhet të sinjalizojë se është gati t’i nisë bisedimet për anëtarësimin e Ukrainës. Megjithatë, shumë besojnë se procesi do të ndërpritet qëllimisht, sepse zgjerimi është i vështirë dhe i kërcënon interesat personale. Kryeministrja e Italisë, Giorgia Meloni, u regjistrua (gjatë një telefonate shakaje) duke thënë se Evropa është e lodhur. Ju do të mendonit se një presidencë e Trump do ta nxiste mbështetjen për Ukrainën, pasi Evropa mori përgjegjësinë për mbrojtjen e saj. Një udhëheqës shteti privatisht parashikon se mbështetja në fakt do të copëtohet.

Një gjë e tillë do të ishte një fatkeqësi. Deri në vitin 2025, tensionimi i udhëheqjes së një lufte mund të fillojë ta kapë edhe Putinin. Rusët mund të kenë gjithnjë e më shumë inat ndaj mobilizimeve të detyruara, inflacionit dhe devijimit të shpenzimeve sociale në ushtri. Megjithatë, thjesht shpresa që regjimi i tij të bjerë nuk ka kuptim. Ai mund të qëndrojë në pushtet për vite dhe nëse e bën, ai do të kërcënojë me luftë, sepse ky është justifikimi i tij për represionin e brendshëm dhe vuajtjet e popullit të tij. Putin i ka dëmtuar perspektivat e vendit të tij duke e izoluar atë nga Europa dhe duke i çuar njerëzit e saj më sipërmarrës në mërgim. Pa luftë, zbrazëtia e sundimit të tij do të ekspozohej plotësisht.

Prandaj, Evropa duhet të planifikojë për Putinin si kërcënimin kryesor afatgjatë për sigurinë e saj. Rusia do të riarmatoset. Do të ketë përvojë luftarake. Planifikimi për mbrojtjen e Evropës duhet të projektohet për ta parandaluar Putinin të ndjejë dobësi në krahun e saj – veçanërisht nëse ai dyshon në gatishmërinë e Presidentit Trump për të luftuar në rast se një vend i NATO-s sulmohet.

Mënyra më e mirë për ta penguar Putinin do të ishte që Evropa ta demonstronte vendosmërinë e saj duke treguar pikërisht tani se është plotësisht e përkushtuar ndaj një Ukrainë të lulëzuar, demokratike, me pamje perëndimore. Armët kanë rëndësi, veçanërisht mbrojtja ajrore dhe raketat me rreze të gjatë për t’i goditur linjat e furnizimit rus, prandaj Amerika duhet ta miratojë këstin e fundit të ndihmës. Për shkak se arsenalet tashmë janë varfëruar, duhet bërë më shumë punë për ta rritur kapacitetin e prodhuesve perëndimorë të armëve. Sanksionet mund të shënjestrohen në mënyrë më efektive për të ndarë regjimin nga elita.

Veprimi politik në Evropë është gjithashtu thelbësor. Putin do t’i sulmojë qytetet e Ukrainës dhe do ta përmbysë shoqërinë e saj për ta sabotuar transformimin e vendit në një demokraci perëndimore. Si përgjigje, Evropa duhet t’i dyfishojë përpjekjet e saj për të siguruar që Ukraina të përparojë, përmes premtimit të parave dhe anëtarësimit në BE. Udhëheqësit evropianë nuk e kanë pranuar madhësinë e detyrës – në të vërtetë, shumë prej tyre duket se janë larguar prej saj. Një gjë e tillë është marrëzi. Ata duhet t’i kushtojnë vëmendje Leon Trockit: ata mund të mos jenë të interesuar për luftën, por lufta është e interesuar për ta. /The Economist

Përgatiti: Nuhi Shala