Cila vaksinë është më efektive kundër variantit Delta?

Rezultatet e provës së parë që tregoi se një vaksinë mund të parandalonte rastet simptomatike të Covid-19, në nëntor të vitit 2020, u pritën me shumë kënaqësi nga mbarë bota. Siç u tha atëbotë: “Vaksina funksionon!”. Megjithatë, shfaqja e varianteve të SARS-CoV-2, virusit që shkakton Covid-19, e ndërlikoi suksesin e mëtejshëm, pasi vaksinat mund të funksionojnë mirë kundër një varianti, por jo edhe kundër një tjetri. Të kuptuarit e efektivitetit të vaksinave kundër Delta-s, varianti që tani është dominues global, është një shqetësim i urgjent, shkruan The Economist. 

The Economist ka mbledhur atë që është ndoshta grupi më i madh i rezultateve të vaksinave kundër variantit Delta, për sa i përket hospitalizimit dhe infeksionit simptomatik. Ne kemi pasur qasje në rezultate nga një mori provash klinike të botës reale dhe të fazës së tretë të vaksinave të miratuara nga rregullatorët amerikanë dhe evropianë, si ato të bëra nga AstraZeneca dhe Moderna, si dhe incizimet e bëra gjetkë në botë, duke përfshirë nga Sinovaci kinez dhe Sinopharm, Bharat Biotech e Indisë, që prodhon Covaxin, dhe vaksina ruse, Sputnik V. (Disa vaksina, si ajo që po zhvillohet nga CureVac, një firmë gjermane, nuk kanë ende rezultate të disponueshme publikisht kundër Delta-s dhe kësisoji nuk janë përfshirë këtu.) Krahasimi ynë nuk është i përsosur. Dallimet mund të lindin nga variacionet në zhvillimin e provave ose shkallët në të cilat imuniteti ulet për doza të ndryshme. Vaksinat, provat e të cilave u kryen më vonë pasi ato ishin administruar, ose në popullata më të cenueshme, mund të duken më të këqija se vaksinat mbrojtëse të ngjashme.

Ne zbuluam se vaksinat vazhdojnë të ofrojnë mbrojtje të konsiderueshme kundër infeksionit simptomatik me variantin Delta – të gjitha tejkaluan pragun minimal prej 50% të rekomanduar nga Organizata Botërore e Shëndetësisë, OBSH. Dhe ata siguruan mbrojtje edhe më të mirë kundër hospitalizimit. Mirëpo, disa rezultate janë më mbresëlënëse se të tjerat.

T’i marrim hospitalizimet, si shembull, fillimisht. Në provat e fazës së tretë, një vaksinë e bërë nga Sichuan Clover Biopharmaceuticals, një kompani kineze farmaceutike, dhe Covaxin, që të dyja, i eliminuan hospitalizimet midis të vaksinuarve, megjithëse numri i vogël i hospitalizimeve në grupet e kontrollit i bën vlerësimet e efikasitetit të pasigurta për të parën dhe të pamundur për të dytën. Të dhënat nga një provë në Shën Petersburg sugjerojnë efektivitetin prej 68-88% (me një interval besimi 95%) për regjimin dydozësh të Sputnik V. Kjo është afërsisht e barabartë me terapinë me një dozë të vetme Johnson & Johnson, e cila është 79-84% efektive kur bëhet fjalë për parandalimin e hospitalizimeve. Vaksinat e tjera, duke përfshirë ato të përdorura gjerësisht në Amerikë dhe Evropë, kanë një performancë edhe më të mirë (shih grafikun), me vlerësime qendrore që variojnë nga 90% dhe 92% për dy prova të veçanta të AstraZeneca dhe 98% për Moderna.

Për infeksionet simptomatike, të dhëna më të bollshme i bëjnë intervalet më të ngushta dhe më të lehta për t’u krahasuar. Dy vaksina mRNA, Moderna dhe Pfizer-BioNtech, performuan më së miri. Ato pasohen nga AstraZeneca, e cila në një provë në Kanada ishte 69-95% efektive (megjithëse një provë tjetër në Angli dha një rezultat më të keq prej 61-72%, ndoshta për shkak të mbrojtjes nga infeksionet e kaluara në grupin e kontrollit). Vaksinat kineze dhe indiane nuk janë aq mbresëlënëse. Në një provë shumë të vogël në botën reale në Guangzhou, një qytet në Kinën jugore, të dhënat nga marrësit e dy vaksinave të bëra nga Sinopharm ose Sinovac treguan efektivitetin prej 16-82% (me 59% si më të mundshmit). Produkti i Clover kishte efikasitet kundër Delta-s prej 57-90% në provat e tij të fazës së tretë. Kjo është më e mirë se dy doza të Covaxin (33-83%), dhe afërsisht e barabartë me një dozë të vetme të Johnson & Johnson (77-80%).

Këto gjetje kanë implikime për trajektoren e pandemisë. Ato e bëjnë strategjinë e Kinës për zero-covid, për shembull, të duket edhe më pak e qëndrueshme, pasi dy vaksinat kineze më të përdorura shfaqen ndër më pak efektivet në kufizimin e transmetimit të variantit Delta.