Aida Loshaj, hulumtuesja nga Kosova që shpreson të zbulojë kurën për një sëmundje autoimune evazive

Aida Loshaj është asistente dhe ligjëruese në Universitetin e Prishtinës, Fakulteti i Farmacisë dhe po bënë një hap të madh drejtë studimit të saj për trajtimin e sindromës Guillain Barre, e cila nuk ka ende ilaç, shkruan UN Women.

Aida Loshaj, 40 vjeçe filloi të studiojë mjekësi 20 vjet më parë dhe i është dedikuar shkencës që prej atëherë. Ajo kreu specializimin në kontrollin dhe analizën e ilaçeve. Në Kosovë janë vetëm tre farmacistë me këtë specializim.

Aida përfundoi studimet e doktoratës në Fakultetin e Farmacisë në Shkup, kryeqytetin e Maqedonisë së Veriut, me lëndë të ndryshme që përfshinin farmacinë, biologjinë molekulare dhe analitikën. Ajo zgjodhi Shkupin sepse ishte më i përballueshëm, jo shumë larg shtëpisë. Atje ajo krijoi një lidhje më Universitetin e Milanit. Ajo ka publikuar tre artikuj shkencor nga punimet e doktoratës.

Gjatë studimeve të doktoratës, bashkë më një grup të kolegëve mbështetës, ajo mori përsipër një projekt që kishte si qëllim hulumtimin e mekanizmat themelorë të sëmundjeve të imunitetit njerëzor. Të paktën ky ishte qëllimi fillestar.

Ekipi ishte përgjithësisht i përqendruar në sindromën Guillain Barré, e cila është një çrregullim autoimun që përfshin dobësi të muskujve të shkaktuar nga sistemi imunitar që dëmton sistemin nervor periferik. Shkaku i këtij çrregullimi është i panjohur dhe nuk ka kurë për të. Mund të menaxhohet vetëm me trajtim simptomatik.

Aida u inkurajua që të zgjidhte këtë temë nga udhëzuesja dhe mentorja e saj, Profesoresha Ljubica Shuturkova, e cili e respekton shumë. Në atë kohë, ishte diçka e madhe dhe mezi studiohej. Ashtu si çdo hulumtim tjetër shkencor, ishte punë e lodhshme, me shumë ulje-ngritje gjatë rrugës, por rezultate të caktuara janë arritur.

Ekipi gjeti një lidhje midis sindromës Guillain Barré dhe një lloj mikroorganizmi, i cili dyshohet se shkakton këtë sëmundje të rrezikshme. Ka pasur hulumtime të mëparshme të këtij lloji, por ekipi i profesorit Shuturkova ka bërë përparime me një rezultat mjaft të denjë.

Ekipi shpreson që, bazuar në rezultatet e tyre të hulumtimit, ata të mund të përpiqen të zhvillojnë një biomjekësi bazuar në proteina. Tani, Aida po shkruan një artikull përmbledhës për gjetjet aktuale për trajtimin e sindromës Guillain Barré dhe perspektivat e ardhshme për këtë trajtim, ndërsa e lidh atë me zbulimet e saj. Ende ka një rrugë e gjatë për të bërë përpara se një kurë ose vaksinë të jetë në dispozicion në treg, por ky është një hap i madh në drejtimin e duhur.

Aida është nënë e dy fëmijëve, të moshës 8 dhe 14 vjeç, dhe ashtu si miliona gra në të gjithë botën, ajo duhet të kujdeset për punën dhe familjen, dhe nëse fati e lejon, të gjejnë ca kohë personale.

Aida thotë se ajo punon tri ndërrime: është puna, pastaj shtëpia të qenit nënë, dhe pastaj një ndërrim i tretë natën kur përpiqet të studiojë ose të bëjë diçka vetëm për veten e saj.

“Nuk është e lehtë,” vëren Aida. “Por jam shumë krenare që kam arritur të mbaroj studimet e mia, si profesionale ashtu edhe akademike, duke qenë një nënë e dy fëmijëve të mrekullueshëm.”

Aida beson se ka pengesa që mund t’i pengojnë gratë të përparojnë në fushën e shkencës. Një grua që e do punën e saj dhe është e gatshme t’i kushtojë jetën punës së saj dhe ka njëkohësisht një familje, mund të përballet me stereotipe dhe paragjykime. Për disa arsye, gratë që punojnë shpesh fajësohen për sakrifikimin e familjeve të tyre dhe për detyrime të tepërta.

“Unë mendoj se nuk kam pasur ato lloj pengesash në karrierën time dhe në jetën time,” vazhdon Aida. Aida është gjithashtu krenare për rezultatet e saj të kërkimit, të cilat dukeshin se ishin më thelbësore nga ç’pritej fillimisht.

“Hulumtimi im është një zonë shumë specifike dhe e ngushtë. E di që vajza ime e kupton atë që po bëj.

Pas përfundimit të hulumtimit të saj aktual, Aida do të vazhdojë me një projekt të ri të përqendruar në ‘farmako-mjedisologjinë’, i cili është ndikimi i farmakoterapisë në mjedis. Kjo është një temë e lidhur ngushtë me shëndetin publik, i cili mbetet i pa adresuar në Kosovë.